درمان دارویی پوکی استخوان
در ادامه سؤالات مربوط به پوکی استخوان خانم دكتر زهره حمیدی، سرپرست كلینیك پوكی استخوان و سنجش تراكم استخوان در باره درمان دارویی این بیماری توضیح می دهند:
به درمان‌های دارویی این بیماری هم اشاره كنید؟ این درمان‌ها تا چه حد در جلو‌گیری از پیشرفت بیماری مؤثرند؟
در كسانی كه عارضه پوكی استخوان تشخیص داده شد، باید دارو استفاده شود. این داروها به خصوص آلن‌درونیت (فوزاماكس مؤثر بر تراكم استخوان) در تمام دنیا مصرف می شوند. نوع خوراكی این داروها به انواع دیگر ترجیح دارند و خط اول درمان‌اند.
از نظر عوارض چطور؟ در این صورت دارو قطع می شود؟
آلن‌درونیت هفته‌ای یك بار مصرف می شود و باید با آب زیاد و ناشتا خورده شود. همچنین بیمار باید بعد از خوردن دارو، نیم ساعت بی حركت باشد. به علاوه عارضه این دارو بسیار كم است، اما اگر كسی با مصرف آن دچار عارضه شد، باید با پزشك مشورت كند، چون دارو قطع نمی شود، ولی ممكن است پزشك داروهای دیگری را تجویز كند كه تحمل بیمار نسبت به عوارض داروی مصرف شده افزایش یابد.
پوكی استخوان یعنی كاهش تراكم استخوان در اثر از دست دادن كلسیم.
روند ساخته شدن كلسیم در استخوان‌ها و در سنین مختلف چگونه است؟
تا سن 20 سالگی استخوان ها در حال ساخته شدن هستند، 20 تا 40 سالگی در حالت ثابت باقی می مانند و از 40 سالگی به بعد و در سنین یائسگی، كلسیم استخوان‌ها از دست می رود. پس بهترین زمان همان سنین زیر 20 سال است، یعنی تا زمانی كه استخوان در حال ساخته شدن است، باید كلسیم كافی در اختیار بدن قرار گیرد تا در اثر كاهش كلسیم شاهد كاهش تراكم استخوان نباشیم.
با این حال خیلی از افراد در سنین قبل از 60 سالگی اقدام به سنجش تراكم استخوان می كنند. آیا لازم است كه فرد با متوقف شدن روند استخوان سازی، نگران بروز این بیماری شود؟
خیر، برای انجام سنجش تراكم استخوان متأسفانه ما دچار افراط و تفریط شده‌ایم، یعنی امروزه شاهدیم كسانی كه اصلاً احتیاجی به این كار ندارند، به دلیل نگرانی‌های بیهوده اقدام به انجام این تست می كنند و برعكس كسانی كه باید این تست را حتماً انجام دهند، از انجام آن شانه خالی می كنند.
در حالی كه ما برای پوكی استخوان غربالگری نداریم و این تست را فقط در افراد مسن و افرادی كه كورتون مصرف می كنند توصیه می كنیم، به دیگران هم فقط پیشگیری را توصیه می‌كنیم، چون در سنین زیر 40 سال تغییرات در استخوان آنقدر مشهود نیست كه ما بتوانیم چیزی را بفهمیم و نگرانی و انجام تست تراكم استخوان كاملاً بی‌فایده است.
در صورت تشخیص پوكی استخوان، انجام این تست را هر چند وقت یك بار برای بررسی مجدد توصیه می كنید؟
در واقع استاندارد طلایی تشخیص پوكی استخوان، سنجش تراكم استخوان است. ولی یكی دیگر از باورهای غلط مردم در پیگیری تست تراكم استخوان این است كه مردم فكر می كنند كه اگر با انجام این تست معلوم شد كه وضعیت نرمال دارند یا قدرت استخوانی‌شان كم شده یا اینكه مبتلا به پوكی استخوان هستند، سال دیگر یا 6 ماه دیگر مجدداً باید این تست را انجام دهند، در حالیكه اینطور نیست.
چرا انجام مجدد تست اینقدر با تأخیر صورت می گیرد؟
همانطور كه پوكی استخوان خیلی آرام ایجاد می شود، به درمان هم با آرامی جواب می دهد، پس داروهایی كه در دسترس داریم، باید 2 تا 3 سال مصرف شوند تا نتیجه آنها را ببینیم.
پس انجام سالانه تست بی‌فایده است. ولی نظر پزشك بسیار مهم است و تمام این افراد باید با تجویز پزشك اقدام به انجام تست تراكم استخوان كنند؛ مثلاً در كسانی كه زود یائسه شده اند یا دچار شكستگی شده اند پزشك ممكن است زودتر اقدام به تجویز تست كند.
چرا می گویید سنجش تراكم استخوان یك روش استاندارد طلایی است؟ روش‌های تشخیصی دیگر، نتایج 100 درصد در مورد این بیماری نمی دهند؟
هر بیماری یك روش شناسایی دارد كه استاندارد طلایی آن بیماری است و همه روش‌های دیگر با آن روش مقایسه می شوند. در پوكی استخوان هم تست سنجش تراکم استخوان، یك روش استاندارد طلایی است.
ادامه دارد...
سمیه شرافتی
*مطالب مرتبط:
نقش تغذیه در پیش گیری از پوكی استخوان
ارتباط موی خاكستری و دندان شل با پوكی استخوان
عضله ای قوی در كنار استخوانی محكم
