موسسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان

عبارت «اصطناع معروف» یعنی «قرض الحسنه» که يكى از مهمترين كارهاى عاطفى در جامعه بشرى است و در روایات اسلامی از صدقه هم برتر و مهم تر شمرده شده است؛ به همين جهت در روايتى وارد شده است كه صدقه 10 حسنه و ثواب دارد و قرض الحسنه 18 ثواب دارد.

بعيد نيست كه گفته شود «برات» وام نيست؛ بلكه حواله همراه با هزينه انتقال سرمايه است، كما اينكه در عرف بازار و بانكدارى امروز آن را وام نمى دانند؛ بلكه نوعى حواله و كارمزد انتقال پول مى دانند.

«راغب» مولف یکی از بهترین کتب لغت در زمینه قرآن، در معنی ربا مى گويد: «ربا در لغت داراى دو معناست: 1- زيادى 2- علوّ و برترى». صاحب مقاييس اللغة مى گويد: «ربا به دو صورت آمده «ربا» و «رباء» و هر دو يك معنا دارد و آن زيادى و رشد و نموّ است».

منظور از «اكل مال به باطل» اين است كه انسان بدون فعاليت مثبتي، اموال بادآورده‌‌اى را تملّك كند و در شركت‌هاي هرمي اين چنين است.

«شرط» و «انگيزه» با هم متفاوت است. شرط آن است كه جزء قرارداد معامله باشد، اما انگيزه آن است كه چيزى ضمن قرارداد ذكر نشود و حق طلبكارى وجود نداشته باشد ولى توجه به آن، انگيزه برای انجام كار است.

دو نوع شرط در تمام معاملات هست، گاه شرط در متن قرارداد ذكر مى شود كه به آن شرط صريح (غیر مضمر) مى گويند، و گاهى قبل از قرارداد صحبت ها و شرايط ذكر مى شود و بر آن توافق مى كنند، سپس صيغه عقد بدون تصريح به آن شرايط، ولى با توجّه به آن شرايط اجرا مى گردد که اين را شرط «مبنىٌ عليه العقد» يا شرط «مضمر» مى نامند.

‌حسن نیّت، اصلی حاکم بر حقوق قرارداد‌ها و حقوق بین‌الملل که در اخلاق ریشه دارد و برخی مصادیق آن در فقه نیز به‌کار رفته است.

واژه اقاله در لغت به معنای فسخ بوده، و کاربردهای خاص آن در موضوعاتی مانند « بیعت » و « عهد »، نشانگر استحکام متعلق آن است.

نوشتاری که پیش روست شرح مختصریست از اصطلاح فقهی خیار؛ خیار از الفاظی است که در بیع کاربرد زیادی دارد و از این اصطلاح در باب تجارت سخن رفته است.

بلاد خلاف؛ به سرزمین هاى مخالفان شیعه ی دوازده امامی از سایر فرقه‌ هاى اسلامى گفته می شود.

نوشتاری که پیش روست توضیحی است پیرامون مسأله ی فقهی برائت رحم؛ برائت رَحِم به معنای پاک بودن رحم، از حمل و باردار نبودن است.

مجموع قیام، رکوع و سجود را رکعت گویند. از عنوان رکعت در باب صلات سخن گفته‌اند.در تحقق رکعت به قیام، رکوع و دو سجده تا برداشتن پیشانی از سجده دوم، شک و اختلافى نیست؛ لیکن به کمتر از آن اختلاف است.

اصظلاح یاد شده از روایات مربوط به حلال شدن زن سه طلاقه بر شوهر اوّل گرفته شده است. «عُسَیله» تصغیر «عَسَلَه» به معنای تکه‌ای از عسل است؛ عنوان یاد شده در باب طلاق به کار رفته استو

دامغه از جراحات سر می‌باشد جراحتی که پرده مغز را شکافته و به مغز رسیده است. از این اصطلاح در باب های قصاص و دیات سخن رفته است.

دامعه به زخمی که نافذ در گوشت باشد و موجب جریان خون شود گفته می شود و فقها از عنوان یاد شده در باب دیات سخن گفته‌‏اند.

نوشتاری که پیش روست تبیینی است پیرامون اصطلاح فقهی دارالسلام؛ دارالسلام در اصطلاح به سرزمین مسلمانان گفته میشود که احکام اسلام در آن منطقه نافذ و جاری است.

دار الحَرب، دارالکفر، دار الشرک و بلاد حرب همگی به یک معنی یعنی سرزمین کافران می‌باشند و مقابل آن عنوان دار الاسلام قرار دارد؛ از عنوان دار الحرب در بابهای صلات، خمس، جهاد، تجارت، عتق، لقطه و دیات سخن گفته‌اند.

نوشتاری که پیش روست تبیینی است از اصطلاح فقهی دادخواهی؛ دادخواهى یا تحاکم و ترافع‏، در اصطلاح به طرح دعوا در دادگاه براى احقاق حق گفته میشود؛ عنوان ياد شده در باب قضاء به كار رفته است.

صَفیف، در مقابل دفیف می‌باشد؛ صفیف عبارت است از حالت بال نزدن پرنده و صاف نگهداشتن بال‌ها هنگام پرواز، حالت مقابل آن دفیف قرار دارد.

مقاله پیش رو پیرامون شرح وتبیین مختصری از اصطلاح صَروره است که در فقه کاردبرد دارد؛ صروره یعنی کسی که نخستین بار حج می‌گزارد؛ که از احکام آن در باب حج سخن گفته‌اند.