صاحب‌نظران درباره مولانا جلال‌الدین پارسی می گویند .

به مناسبت سال مولانا؛

اظهارات چند صاحب‌نظر درباره مولانا جلال‌الدین پارسی

عبدالعلی دستغیب، عبدالحسین مختاباد، هادی منوری، ابراهیم ممتاز، حسن احمدی به مناسبت سال مولانا، درباره این شاعر پارسی‌گو سخن گفتند.

به گزارش ستاد خبری كنگره بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا، چند صاحب‌نظر به شرح زیر درباره مولانا جلال‌الدین پارسی سخن گفتند؛

عبدالعلی دستغیب گفت: پدر مولوی از واعظانی بوده كه در ماوراء‌النهر و بلخ شهرتی داشته و او را به نام سلطان‌العلما می‌شناختند.

این منتقد معاصر با بیان این مطلب به ستاد خبری كنگره بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا گفت: به روایت تاریخی سلطان محمد خوارزمشاه حكمران آن مناطق بوده با خلیفه عباسی الناصرالدین الله در می افتد و چون منشور حكمرانی خوارزمشاه را امضا نمی‌كند به بغداد لشكر می‌كشد كه البته در این لشكركشی در همدان برف‌گیر می‌شود و بازمی‌گردد و به همین دلیل علمای ماوراءالنهر و خراسان بزرگ و صوفیان كه تابع خلیفه عباسی بودند نسبت به سلطان محمد خوارزمشاه مخالفت می‌ورزند و در این بین سلطان العلماء مجبور می‌شود، به بغداد بیاید. جلال الدین هم به همراه پدرش می‌آید و روایت شده او در 12 یا 16 سالگی به ملاقات عطار می‌رود و الهی‌نامه را عطار به جلال‌الدین هدیه می‌كند.

دستغیب گفت:‌ پس معلوم می‌شود كه جلال الدین مولوی در همان سنین جوانی دانش خوبی داشته كه نظر عطار را به خودش جلب كرده.

به هر حال پس از آنكه این خانواده به بغداد می‌رسند و در آن مناطق زیرنظر خلیفه عباسی اینجا و آنجا می‌روند بالاخره به قونیه مهاجرت می‌كنند و سلطان سلجوقی هم زیر نظر پدرش علوم رایج آن زمان را به دست می‌آورد و به درجه اجتهاد می‌رسد. در هر حال او كارهای مربوط به خودش را انجام می‌دهد تا اینكه شمس تبریزی را ملاقات می‌كند و به عالم شعر و شاعری قدم می‌گذارد.

این منتقد افزود: مولانا بعد از قریب به 30 سال شعر گفتن و سلوك عرفانی، در سن 68 سالگی بدرود زندگی گفت و این خلاصه‌ای از خط طولی زندگی مولاناست.

دستغیب افزود: مولانا زن و فرزند داشته و مقام بسیار ممتازی هم در آسیای صغیر كه همین تركیه فعلی باشد داشته و بسیاری از عارفان و درویشان و حتی وزرا به خانقاه مولوی رفتند و سرسپرده مولانا بودند.

این مترجم و منتقد ادبی ادامه داد: برخورد شمس تبریزی و مولوی یك واقعه استثنایی است به طوری كه تمام هستی مولانا را زیر و زبر می كند. بسیاری از اشعار دیوان كبیر نتیجه عشق و علاقه مولوی به شمس تبریزی است.

نویسنده كتاب هستی شناسی حافظ در پایان خاطرنشان كرد: شمس تبریزی مولوی را از قیل و قال مدرسه به عالم عشق می كشد. این مشابه است با دیدار افلاطون و سقراط افلاطون ورزشكار بوده و شعر می‌گفته و در زمانی به دیدار سقراط می‌رود و دگرگونی می‌یابد و نهایتا وارد جهان فلسفه می‌شود.

عبدالحسین مختاباد گفت: دیوان شمس به قدری ریتمیك و جذاب است كه حتی افرادی كه كمترین اطلاعات را درباره موسیقی داشته باشند نیز می توانند ریتم آن را دریابند و دیوان شمس در واقع خود راه را به آنها نشان می‌دهد.

سیدعبدالحسین مختاباد، موسیقیدان در گفتگو با خبرنگار ستاد خبری كنگره بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا با بیان این مطلب گفت: اشعار مولانا ظرفیت بالای موسیقایی دارد و این به خاطر شناخت و ایمان وی به موسیقی است.

وی افزود: مولانا عاشق موسیقی بوده است و این علم را یكی از علوم برتر انسانی می داند و اشراف وی به موسیقی باعث پدیدآمدن اثر شگرف بشری چون دیوان شمس می شود.

مختاباد با اشاره به اینكه موسیقی ما از ادبیات عقب مانده است تأكید كرد: وقتی به آثار مولانا و حافظ رجوع می كنیم به دریایی بر می‌خوریم كه ژرف و بی‌انتها است. تاكنون آثاری كه متأثر از مولانا بوده قابل تقدیر است ولی هنوز راه پرفراز و نشیبی وجود دارد تا موسیقی ما به ادبیات برسد.

این خواننده با تأكید بر اینكه مولانا متعلق به یك دسته فرهنگ و مذهب نیست تصریح كرد: مولانا مانند آینه‌ای است كه هر كس نقش خودش را در آن می‌بیند و به همین دلیل، همه دنیا به اشعار مولانا روی آورده‌اند و این اشعار را با موسیقی همگام كرده‌اند. چه بسا آثاری در نوع موسیقی خاص تولید شود كه از آثار ایرانیان بهتر و قابل درك‌تر باشد.

هادی منوری گفت: اقیانوس غزل‌های مولانا سرشار از تازگی فرم و محتواست. بازی های وزنی جدید، بهره گیری از موسیقی و جشنواره‌ای از تكنیك‌های شكلی در كنار شور و عشق و شیدایی جملگی در آثار مولانا حضور دارند.

هادی منوری غزلسرا ضمن بیان این مطلب در گتفگو با ستاد خبری كنگره بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا گفت: آنچه امروزه با عنوان جدیدترین فرم‌های ادبی در جهان شناخته می شوند و نام پیشرو را یدك می كشند در مقابل مكتب عظیم مولانا و اقیانوس بیكران شیوه‌ها و شگردهای متنوع و شگفت انگیز غزل های او تمرین شده و به كار گرفته شده قلمداد می شوند چرا كه سایه سنگین و گسترده مكتب مولانا نوآوری های مكاتب پیشرو را در برمی‌گیرد و به زیر می‌آورد.

خالق مجموعه قیامت حروف ضمن ابراز خرسندی از توجه مسئولان فرهنگی به آثار مولانا افزود: در روزگاری كه می‌بینیم آثار بزرگ ادب كهن ما با ادعای كشورهای همجوار مصادره می شوند و به نام كشورهای دیگر در فستیوال های دهان پركن ظاهر می شوند توجه مسئولان فرهنگی به مواریث ادبیان ایران زمین شایسته قدردانی است. به واقع با این كار در شرایط كه هندی‌ها بیدل را از آن خود می‌دانند یا تاجیكستان رودكی را متعلق به خود می‌داند یا تركیه ادعای مالكیت مولانا را دارد شاهدیم كه پاكستانی‌ها هم گوشه چشمی به تصاحب سعدی دارند.

شاعر كتاب اولین فصل زمین در پایان گفت: كشف افق‌های تازه و دست یافتن به راز و رمز و جادوی كلام مولانا از منظر امروز و برای مخاطب امروز می‌تواند مسیری تازه را پیش روی هنر ایرانی باز كند تا جهان صدای هنر امروز ما را بار دیگر در تمام ابعاد بشنود.

ابراهیم ممتاز گفت: خواستگاه مولانا بی‌هیچ تردیدی سرزمین مقدس ایران است.

ابراهیم ممتاز محقق، پژوهشگر ادبی و استاد دانشگاه ضمن بیان این مطلب به ستاد خبری كنگره بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا گفت:‌در تمام تذكره‌ها و كتب تاریخی به بلخی بودن وی اشاره صریح شده و در این امر هیچ محقق ایرانی و خارجی تردیدی ندارد.

ممتاز افزود: بلخ چنانكه همه می‌دانیم به مانند شهرهای بخارا، سمرقند، غزنین، هرات و دیگر شهرهای خراسان وسیع و پهناور، در قرن‌های پنجم، ششم و هفتم، شهری از شهرهای خراسان بزرگ محسوب می شده و البته خراسان آن زمان نه به اندازه خراسان فعلی كه چند برابر بزرگتر و وسیع‌تر بوده است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه تصریح كرد: خراسان فعلی و بخش وسیعی از كشورهای تازه استقلال یافته تركمنستان، ازبكستان، تاجیكستان و تمام خاك افغانستان، بخشی از خاك پاكستان و سیستان كه آن زمان نیم روز خوانده می شد همه و همه خراسان بزرگ را تشكیل می‌دادند.

این استاد دانشگاه كه كتاب گزیده های زیبای ادب فارس را نیز زیر چاپ دارد تأكید كرد: وقتی دولت سامانیان در قرن پنجم قدرت خود را از دست داد و دو دولت ترك یعنی غزنویان و سلجوقان، بر بیشتر قلمرو ایران حاكم شدند برای كسب مشروعیت، خود رابه مركز خلافت بنی‌عباس نزدیك كردند تا بتوانند بر سرزمین ایران حكومت داشته باشند.

ممتاز گفت: این نزدیك شدن به مركز خلافت خراسان و نواحی عراق را به یكدیگر نزدكتر كرد. البته عراق، مركز، غرب ایران و نواحی آذربایجان تا قفقاز را شامل می شد.

حسن احمدی گفت: قصه‌های مولانا به گمانم آنقدر جذاب و شیرین و شنیدنی است كه هر تهیه كننده كودك و نوجوان دستش در كاركردن كاملا باز خواهد بود اگر قرار باشد برای كودك و نوجوان، دستش در كار كردن بی تردید باید كار انیمیشن انجام بشود به نظرم كار تلویزیونی و رئال جذابیت چندانی برای بچه ها نخواهد داشت.

حسن احمدی، داستان نویس و تهیه كننده تلویزیون با بیان این مطلب به ستاد خبری كنگره بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا گفت: در عرصه كتاب هم برای كودك و نوجوان پیش از اینها آقای آذریزدی و دیگران كارهای درخوری انجام داده‌اند و انصافا هم در این قصه‌ها برای بچه ها خوب مایه گذاشته‌اند.

احمدی تصریح كرد: اگر این توان مالی را داشتم كه یك كار سینمایی با كارگردانی اساسی و فیلمنامه قوی برای مولانا ارائه دهم ترجیح می دادم آن را شروع كنم تا به فرض یك مجموعه 26 قسمتی برای مولوی نویسنده كتاب یك سفر رویایی تأكید كرد: حیف مولاناست كه دیگران صاحبش شده اند! امروز شما اگر به قونیه بروید می‌بینید كه میلون‌ها دلار توریست‌ها از همین طریق وارد كیسه دولت تركیه می شود و متأسفانه خودمان از آن بی نصیب مانده ایم.

احمدی افزود: از دیگر سو به گمانم واقعاً جای كارهای انیمیشن روی داستان‌های ادبیات كهن‌مان كاملا خالی است. به واقع یا كاری انجام نمی شود یا اگر هم صورت می گیرد به شكل سطحی به آن توجه می شود. البته كارهایمان هم قابل توجه از آب در نمی آید. باید فیلمنامه هایی سه بعدی و جذاب برای بچه‌ها در نظر گرفته شود و این كار برای كودك و نوجوان هم از وظایف شركت انیمیشن صباست. یعنین باید تلاش شود تا آن را طراحی و به مرحله اجرا بگذارند.

كنگره بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا از ششم تا دهم آبان ماه امسال در تهران تبریز و خوی برگزار خواهد شد.

منبع : خبرگزاری فارس

مطالب مرتبط :

سالروز بزرگداشت مولوی

گرامی‌داشت مولانا در سازمان ملل متحد

مولانا ، جلال الدین رومی