چاقی و لاغری، بحث روز
دكتر عباسعلی محرابیان ،فوق تخصص گوارش درباره چاقی و لاغری توضیح می دهند:
همه فكر می كنند هضم و جذب غذا كاری ساده و آسان است در حالی كه سیستم پیچیده‌ای است. وقتی كه غذا وارد سیستم گوارش می شود، نرم شده، هضم و جذب می شود و تفاله‌اش دفع می شود. همه دستگاه‌های بدن با سیستم گوارشی همكاری دارند تا بتواند غذا را آماده ی جذب كند و در اختیار همه قرار بدهد. خوردن و آشامیدن تحت كنترل مغز است و مراكز اشتها و سیری در آنجا قرار دارد و این امواج عصبی به طور خودكار باعث می شوند، احساس سیری به ما دست بدهد و هر چه دلمان خواست نخوریم. در لوله گوارش هر قسمت مسئول یك كار است.
مری
مری فقط راه عبور غذاست. غذایی كه می خوریم، ممكن است خوب جویده نشده باشد.
معده
معده با حركات خود و ریختن شیره معده كه حاوی اسید است، غذا را به ذرات ریز میلی متری تبدیل می كند و به آن مجوز عبور از معده را می دهد. غذا كه وارد روده باریك شد، ارگان‌های دیگر مثل صفرا و لوزالمعده ترشحات خود را روی آن می ریزند تا با كمك آنزیم‌هایشان به اجزای ساده قابل جذب تبدیل شود(كربوهیدرات‌ها به قند ساده، چربی‌ها به نوع ساده‌تر و پروتئین‌ها به اسید‌آمینه.)
پس از جذب مواد از دیواره روده باریك به داخل خون، همه ارگان‌ها می توانند، مواد لازم برای حیات‌شان را مورد مصرف قرار بدهند و در نهایت تفاله‌ها به روده بزرگ می رود و دفع می شود. این مقدمه را برای آن گفتم كه بدانید هر قسمت به دلیل وظایفی كه دارد اگر دچار بیماری یا هر گونه دستكاری شود، می تواند در روند خوردن غذا تغییراتی ایجاد كند. این تغییرات می تواند باعث لاغری یا چاقی شما بشوند. برای مثال وقتی لقمه‌های غذا به معده وارد شود، معده متسع می شود و امواج عصبی را به مغز می فرستد و مغز با برگشت امواجی به آن موجب احساس سیری می شود. در بیماری‌هایی مثل سرطان یا مواردی كه قدرت اتساع معده را می گیرند، سیری زودتر حاصل شده و فرد لاغر می شود. حالا می توانیم از این ترفند استفاده كنیم و با برداشتن قسمتی از معده به وسیله جراحی، حجم معده را كوچك كنیم تا فرد كمتر غذا بخورد و زودتر احساس سیری كند. راه دوم این است كه از غذاهای پرحجم مثل سالاد، میوه و سبزی كه كالری كمی دارند اما معده را زود متسع می كنند و به ما احساس سیری می دهند، استفاده كنیم. با این كار كالری كمتری گرفته و چاق نمی شویم.
روده باریك:
روده باریک مواد غذایی را ریز و قابل جذب می كند و به دلیل طول زیادش (سه متر طول دارد) در مسیر آن، انواع موادغذایی جذب خون می شوند. اگر بیماری‌هایی وجود داشته باشد كه عمل جذب را مختل كند، فرد لاغر می شود. حتی بعضی داروها كه جذب موادغذایی خاصی را كمتر می كنند و از عوارض‌شان لاغری است، در این قسمت هم دستكاری انجام می دهند. برای مثال كسی كه برای تنظیم فعالیت غده تیروئیدش دارو می خورد، لاغر می شود. باز ما می توانیم از این ترفند استفاده كنیم. داروهایی كه برای درمان چاقی هستند، هضم چربی را مختل می كنند و چربی‌ها بدون اینكه جذب شوند، مستقیماً به روده بزرگ رفته و دفع می شوند. یا حتی می توان از روش‌های جراحی برای برداشتن یك قسمت از روده باریك كمك گرفت، اما نواحی حساسی كه جذب مواد از آن نواحی برای بدن حیاتی است، نباید برداشته شوند. این كارها و دستكاری‌ها قطعاً عوارضی خواهد داشت و در مواقع خاص كه چاقی شدید حیات بیمار را تهدید می كند، انجام می شود.
از طرف دیگر، افرادی هستند كه تمایل دارند چاق شوند و به جای تصحیح فرم غذا خوردن‌شان دست به مصرف خودسرانه برخی داروها می زنند. این افراد لاغر باید به پزشك مراجعه كنند و مطمئن شوند به بیماری خاصی مبتلا نیستند چون بیماری‌های هورمونی مثل تیروئید، آدرنال، مشكلات عفونی، بیماری‌های قلبی و كبدی، كلیوی، دلایل عصبی، اجتماعی، روانی و مصرف الكل همه می توانند دلیل لاغری شما باشند اما اگر سالم باشید، شاید با تحریك مركز اشتها در مغز، مشكل شما به راحتی قابل حل باشد. چون ما داروهایی داریم كه عارضه‌شان پرخوری است، مثل گروه آنتی هیستامین‌ها كه محرك اشتها است، اما تذكر مهم من به شما عزیزانی كه به افراد غیرمتخصص مراجعه می كنید و با دریافت و مصرف انواع كورتن از اینكه چاق شدید خوشحال می شوید، این است كه پوكی استخوان، پیدایش عفونت‌های فرصت طلب، انواع مشكلات گوارشی و پیدایش بیماری قند عوارض كورتن است. این حالت شما چاقی نیست بلكه پف كردن ناشی از كورتن است.
بهتر است در صورت سلامت كامل، با انجام تمرینات ورزشی و خوردن غذاهایی با كالری زیاد و حجم كم (درست برعكس توصیه‌ام به افراد چاق) در وعده‌های بیشتر و فواصل كمتر به وزن دلخواهتان برسید.
آنهایی كه معتقدند آب می خورند و چاق می شوند، تصور غلطی دارند چون كالری بیش از نیازشان می گیرند و آن كالری به صورت چربی ذخیره می شود. به افراد خوش اشتها و چاق توصیه می كنم غذا را 10 تا 15 بار آرام بجوند تا خسته شده و كمتر میل كنند یا به جای قاشق از چنگال استفاده كنند تا به دلیل خسته شدن، غذا خوردن را رها كنند یا وسط غذاخوردن میز را ترك كنند تا از اشتها بیفتند. در این صورت خواهند دید از ذخیره چربی شان استفاده می شود و لاغر می شوند.
*مطالب مرتبط:
می‌خواهید با جراحی لاغر شوید؟
