چشمه‌های تخت سلیمان، پدیده‌ای بی مانند در ایران(2)
اژدهای سنگی:
در جنوب تخت سلیمان دیواری از تراورتن به ستبرای 70 سانتی‌متر، بلندای 5/1 متر و درازای 200 متر دیده می‌شود که در دشت جنوبی تخت سلیمان کشیده شده است. مردمان بومی منطقه این دیوار سنگی را «اژدها داش» یا سنگ اژدها می‌نامند و بر اساس یک افسانه می‌گویند: در زمان‌های کهن اژدهایی بوده که سنگ شده است.
زندان سلیمان :
در شمال خاوری روستای احمدآباد مجموعه‌ای از چشمه‌های آهک ساز بزرگ و کوچک دیده می‌شود که بر راستای گسله تقریبا خاوری، باختری، پهنه‌ای گسترده از تراورتن پدید آوردهاند. آب این چشمه‌ها چندان گرم نیست اما به سبب وجود گاز کربنیک زیاد که به شکل حباب بیرون می‌آید، مانند آب فشان، با صدا بیرون می‌جهد. آب دهی این چشمه‌ها اندک است اما املاح آهکی آنها بسیار است. از این رو، نهشته‌های تراورتن آنها مخروط‌هایی با اندازه‌های گوناگون پدید آورده است که شبیه گنبدهای آتشفشان جوان، با دهانه‌های گرد هستند. در راستای گسل، در خاور چشمه‌های یاد شده، گنبد بزرگی از تراورتن به بلندای 70 متر از سطح دشت مجاور دیده می‌شود که مانند مخروط آتش فشان خاموش است. این گنبد تراورتن که «زندان سلیمان» نام دارد، یک چشمه آهک ساز خشک شده است. در بالای گنبد، دهانه‌ای به قطر 50 متر و با حدود 30 متر ژرفا دیده می‌شود که بستر آن پوشیده از گل است و اطراف آن از دیوارهای قائم دودکش مانند درست شده است. در دامنه‌های خاوری- جنوب خاوری و نیز شمال خاوری مخروط نشانه‌هایی از بناهای کهن دیده می‌شود که برخی صاحبنظران احتمال می‌دهند سرآغاز پیدایش آنها نخستین هزاره پیش از میلاد است.
زندان برنجه:
در جنوب روستای برنجه و در کنار رودخانه، در راستای شمالی- جنوبی، دهانه‌های چند چشمه آهک ساز خشک شده را می‌توان دید که مشهورترین آنها زندان برنجه یا «دریای برنجه» نام دارد. دهانه این چشمه بزرگ به شکل بیضی است. قطر بزرگ این بیضی 100 متر و قطر کوچک آن 50 متر است و ژرفایش نیز به حدود 70 متر می‌رسد. در کف این سازه بزرگ طبیعی دریاچه‌ای آکنده از آب سرد و گاز کربنیک است. این چشمه دیوارهای بلند و پرشیب دارد که از لایه‌های نازک تراورن تن نواری پدید آمده است. پایین رفتن از این دیواره‌های بلند بدون ریسمان و دیگر تجهیزات لازم غیر ممکن است بویژه آنکه کارشناسان احتمال می‌دهند وجود آب‌های گازکربنیک دار در ته دهانه چشمه موجب خردگی بیشتر دیواره شده و بر قطر آن افزوده است.
گفته می‌شود که خان‌های محلی برای تنبیه روستاییان و مخالفان خود، به پایشان سنگ می‌بستند و آنها را به درون این چشمه ژرف می‌انداختند و علت نامگذاری زندان برنجه همین بوده است.
زندان بنی کندی:
در فاصله میان دو روستای بنی کندی و قیزقاپان چشمه‌ای آهک ساز با مخروط کوتاه (حدود 5متر) و دهانه‌ای دایره شکل به قطر 100 متر هست که ژرفای آن به حدود 30 متر می‌رسد. دیواره دهانه این چشمه پرشیب است و لایه‌های نازک تراورتن نواری آن را پدید آوردهاند. در گوشه باختری چشمه نیز دریاچه‌ای به قطر 20متر با حدود 30متر ژرفا وجود دارد که آب آن سرد و آمیخته با گاز کربنیک است. از این چشمه نیز خان‌های بنی کندی و قیزقاپان به عنوان زندان استفاده می‌کردند.
قلعه بردینه:
در جنوب خاوری دهکده قیزقاپان رسوب‌های تراور تن گسترده‌ای دیده می‌شود که میان آنها دیوارهای بزرگ و پرشیب از تراورتن است که چون دژی بلند و سترگ به نظر می‌رسد؛ به این سبب آن را قلعه سنگی یا قلعه بردینه نامیده‌اند.
قلعه بردینه هم در اصل بقایای یک چشمه آهک ساز بزرگ و مجموعه چشمه‌های پیرامون آن است که آب‌های اسیدی بخش‌های زیرین آن را خورده و فرو ریخته‌اند؛ از این رو فقط بخشی از دیواره دهانه مرکزی به صورت دیواری بزرگ با حدود 100 متر بلندی، برجا مانده است.
چملی:
در جنوب غربی روستای بدرلو، تقریباً در 15 کیلومتری شمال خاوری نکاب بر که بزرگی است که چملی گل یا چمنلی یعنی برگه چمن دار نامیده می‌شود. این برگه در فرهنگ مردم منطقه راز و رمز و جایگاه ویژه دارد. پیرامون بر که را چمن فرا گرفته و در میان آن نیز جزیزه‌ای کوچک و متحرک که در واقع چمنزار و نیزاری با 12 متر مربع وسعت است وجود دارد که وزش باد هر روز دوبار ان را از این سو به آن سو می‌برد.
این برگه آب سرد، دهانه آبدار چشمه آهک ساز بزرگی مانند تخت سلیمان است که اسید کربنیک محلول در آن لایه‌های تراورتن دیواره را که بر روی آنها چمن روییده، خورده است، اما خاک روی آن را ریشه چمن‌ها نگه داشته‌اند. خاک چمنزار کوچک متحرک بر اثر انحلال تراورتن‌های زیرین از زمین‌های اطراف جدا شده و به صورت جزیزه‌ای سبز و کوچک بر روی آب شناور مانده است.
مطالب مربوط به استان:
