تبیان، دستیار زندگی
تعیین تاریخ دقیق ادبیات کودکان به معنای عام آن کار چندان ساده ای نیست . ولی شاید بتوان گفت قرن هفدهم را می توان آغاز تالیف کتاب کودک دانست . از جمله کتاب های این دوره کتاب " جهان در تصویر " در سال 1654 توسط " آموس کمینوس "به چاپ رسید و در آن کودک را به عن
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نگاهی بر ادبیات کودک در جهان

کودک و کتاب

تعیین تاریخ دقیق ادبیات کودکان به معنای عام آن کار چندان ساده ای نیست . ولی شاید بتوان گفت قرن هفدهم را می توان آغاز تالیف کتاب کودک دانست . از جمله کتاب های این دوره کتاب " جهان در تصویر " در سال 1654 توسط " آموس کمینوس "به چاپ رسید و در آن کودک را به عنوان فردی مستقل مورد بررسی قرار داد. در سال 1671 یک روحانی به نام " جیمز جانی وی " در انگلیس نخستین کتاب مخصوص کودکان با عنوان " یادگاری برای کودکان " را به رشته ی تحریر در آورده و عقاید مذهبی را به عنوان بهترین ابزار جلوگیری از ترس تلقین کرد .

در سال 1678 ، " جان بانیان " کتابی با عنوان " پیشرفت زوار " تالیف کرد . در این کتاب ، علاوه بر آموزش مذهبی ، به آموزش اخلاقی نیز توجه شده و قابل استفاده بزرگسالان و خردسالان بود . در سال 1697 داستان های ساده ای مخصوص کودکان در فرانسه منتشر شده یکی از معروف ترین نویسندگان این داستان " پرولت " نام دارد . در سال 1762 " ژان روسو " در فرانسه کتاب " امیل " را نتشر ساخت و در قرن هجدهم گام های مهم و موثری در این باره برداشته شد و تحولاتی در رواج افکار و تغییرات انقلابی در نظرات مردم به ویژه مردم به وجود آمد .

برادران " گریم " قصه های عامیانه آلمان را در دو مجلد در سال های 1812- 1814 منتشر کردند . آنان قصه های خود را روی روایات شفاهی و زبان قصه پردازان گرد آوردند و آنها را ویرایش کردند و به کودکان عرضه داشتند .

اما ادبیات کودکان به مفهومی که امروز به آن معتقدیم وجود نداشت تا اینکه در قرن نوزدهم کسیکه او را پدر ادبیات کودکان می توان نامید ، یعنی " هانس کریستن اندرسن " داستان هایی نوشت و این مفهوم را پایه گذاری کرد . نام او اینک زینت بخش بزرگ ترین جایزه ی ادبیات کودکان جهان است .

داستان های اندرسن در بسیاری از موارد از افسانه های عامیانه الهام گرفته شده است و آنچه آثار او را جاودانه ساخته است ، تخیل بسیار قوی ، هنر در پرداختن مطالب و از همه مهم تر احترام عمیق او نسبت به اصالت نیکی و محبت در ذات انسان ها است . کارهای اندرسن چه از لحاظ قالب و چه از لحاظ شخصیت متنوع است و می توان از جمله آثار وی به کتاب " جوجه اردک زشت " ، " لباس برای پادشاه " ، دخترک کبریت فروش " و " سرباز حلبی " اشاره کرد .

قرن بیستم را " قرن کودک " نامیده اند ، چرا که کودک سالاری در این قرن به سرعت رو به گسترش نهاد . در اوایل این قرن ، شخصی به نام مستعار " پرکاستور " تصمیم می گیرد برای پاسخ به کنجکاوی های کودکان نسبت به طبیعت ، گروهی متشکل از متخصصین تعلیم و تربیت ، روان شناسی ، علوم مختلف ، طراحی و نقاشی گرد هم آورد و نتیجه ی کار این گروه به شکل آلبوم هایی منتشر می گردید که با نام " آلبوم های پرکاستور " مشهورند و اولین کتاب های تصویری را برای کودکان تهیه و تنظیم نمود .

جنگ و پیامدهای آن موجب بروز نظریه های جدید و تغییر جهت ادبیات کودکان شد ، چنانکه از اوخر قرن بیستم با کنار گذاشتن تعصبات نژادی ، ملی ، مردم به فکر تفاهم و الفت بین المللی افتادند . سازمان ها و انجمن های بین المللی مختلف تاسیس شد .

به هر حال ، در چند سال اخیر به ادبیات کودکان علاقه روز افزونی نشان داده شده و این موضوع در سمینارها و جلساتی که برای این منظور تشکیل می شود به خوبی قابل ملاحظه است . به عنوان نمونه می توان به سمینارها و جلساتی که دراقصی نقاط جهان از جمله : ونیز ، سائوپلو ، بوئنوس آیرس و ریواردوژانیرو درباره ی ادبیات کودکان برگزار شد ، اشاره کرد . علاوه بر این ، نمایشگاه هایی که بصورت منظم در بولونیا و براتیسوا دایر می شود و جلسات تجزیه و تحلیلی که برگزار می گردد ، همه نشان دهنده ی اهمیت مسئله می باشد

به قلم سعید گودرزی

منبع : کانون ادبیات ایران