تبیان، دستیار زندگی
مقامات اکراینی ادعا کرده اند که از این کشور، در سال 2001 ، 12 فروند موشک کروز دور برد به مقصد ایران و نیز 6 فروند از این موشک ها به مقصد چین خارج شده است ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا ایران موشک کروز دوربرد دارد؟
موشک کروز

مقامات اکراینی ادعا کرده اند که از این کشور، در سال 2001 ، 12 فروند موشک کروز دور برد به مقصد ایران و نیز 6 فروند از این موشک ها به مقصد چین خارج شده است . آنها همچنین مدعی شده اند که این موشک ها بدون کلاهک هسته ای به این دو کشور فروخته شده اند.

این موضوع اولین بار سال گذشته، در مجله انگلیسی "فایننشیال تایمز" عنوان شد و پس از آن در رسانه های دیگر نیز تکرار گردید.

این گزارشات همچنین مدعی هستند که یک سال و نیم پیش، با اخطار مقامات امنیتی اکراین یک بازرگان روسی بازداشت شد که گمان می رود مسوول اصلی این معامله تسلیحاتی بوده باشد.

در ادامه گزارشی که می خوانید مطلبی است بر مبنای همین ادعا که در یک نشریه اسرائیلی درج شده است. به طور کلی به نظر می رسد کارشناسان نظامی و مطبوعات خارجی به ویژه اسرائیلی با دقت زیادی توان دفاعی ایران را زیر نظر داشته و احتمالات مختلف را در مورد توان دفاعی ایران مورد محاسبه و بررسی قرار می دهند. این در حالی است که محافل کارشناسی و رسانه های تخصصی ایرانی از ارزیابی صحیح و دقیق توان نظامی اسرائیل به عنوان نخستین تهدید خارجی علیه جمهوری اسلامی ایران غافل مانده اند و لازم است این موضوع بیشتر مورد توجه  ناظرین و کارشناسان امر واقع شود:

«اکراین اخیرا ادعا کرده است که 12 فروند موشک کروز بلند برد as-15 ساخت روسیه که در اختیار نیروهای دفاعی این کشور بوده به ایران فروخته شده است. این موشک‌های با وزن 1.7 تن و طول 6 متر ، بردی در حدود 3000 کلومتر ( 2000 مایل) دارند .

اولین مدل روسی این موشک در سال 1984 وارد سرویس گردید . موشک as-15  توسط دو نوع بمب افکن استراتژبک بلند برد مورد استفاده قرار می گرفته است . توپولف 95 های قدیمی و بمب افکن های مدرن مافوق صوت توپولف 160 .

as-15 مشابه موشک های کروز توماهاوک آمریکایی که در جنگ های خلیج {فارس} بسیار مورد استفاده قرار گرفتند، برای پرواز در ارتفاعات پایین طراحی شده و دارای سیستم هدایت داخلی TERCOM ( terrain contoun-motching ) می باشد. و از رادارهایی برای مطابقت اطلاعات سه بعدی عوارض زمینی و محل عبور موشک استفاده می کند .

در این سیستم ناوبری نقشه عوارض زمینی در کامپیوتر موشک قرار داده می شود و در حین پرواز با استفاده از رادار این عوارض دیده شده وبا نقشه درون کامپیوتر برای مشخص نمودن موقعیت، تطبیق داده می شود .

اگر چه نمونه های جدید موشک کروز توماهاوک که در جنگ اخیر عراق نیز مورد استفاده قرار گرفتند ، با استفاده از سیستم GPS دقیق تر و مقرون به صرفه تر شده اند ، اما هنوز موشکهای as-15 جز سلاح های پیشرفته تری محسوب می شوند که می توانند در صورت پرتاب از فاصله 3000 کیلومتری هدف ، با دقت چند متری به هدف اصابت کنند .

موشکهای as-15  روسی برای حمل کلاهک هسته ای با قدرت تخریب 200 کیلوتن در حدود 10 برابر مقدار فرود آمده بر سر مردم ناکازاکی طراحی شدند .

بعد از فروپاشی شوروی سابق ، اکراین تعدادی از هواپیماهای tu-160 آماده به رزم در خاک این کشور را به همراه موشک های AS-15 موجود در آنها، پیش خود نگاه داشت . البته بعدا برخی از این هواپیماها به همراه موشک‌هایشان به روسیه بازگردانده شده و مابقی در سال 2001 تحت معاهده کاهش تسلیحات استراتژیک (پیمان استارت 1) ، اسقاط شدند .

بر اساس اظهارات مقامات اکراینی، در همین سال یک تاجر روسی به نام "الگ اورلف" 18 فروند از این موشک های کروز را به ایران و چین فروخته که البته بر طبق شواهد موجود این موشکها بدون کلاهک هسته ای بوده اند.

موشک as-15 با وجود قدرت تخریب بالایی که دارند برای عملیاتی شدن و پرتاب، نیازمند آموزش و تخصص لازم هستند . ایران در حال حاضر بمب افکن های استراتژیکی مانند  tu-95 یا tu-160 را که برای پرتاب این موشک ها طراحی شده اند ، ندارد . کارشناسان خارجی معتقدند حتی اگر بتوانند به طریقی یکی از بمب افکن های تاکتیکی su-24 خود را برای حمل این موشک ها ی سنگین وطویل آماده کنند ، بعید به نظر می رسد که قادر به استفاده و به روز رسانی سیستم پیچیده TERCOM این موشک ها باشند و یا برای حل مشکلات این سیستم، آن را با سیستم هدایت GPS جایگزین نمایند. حتی در چنین حالتی نیز آمریکا امکان آن را دارد که سیستم GPS  غیر نظامی را در محودوه مناطق جنگی در مواقع لزوم غیرفعال سازد.

به نظر این کارشناسان راه حل دیگر ایران، استفاده از هواپیماهای بزرگ مسافربری برای حمل این موشک هاست. این موشک ها حتی اگر از حوزه ایران هم پرتاب شوند ، به آسانی به کشور های خاور میانه از جمله اسرائیل و نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه برخورد خواهند کرد . البته این قابلیت تنها مختص as-15 های ایران نیست ، بلکه موشک بالستیک شهاب 3 ایران که هم اکنون عملیاتی شده نیز ، دارای برد کافی برای رسیدن به اهداف مورد نظر می‌باشد .

تعداد زیادی از کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا ، یونان و آلمان از جمله هدف های بالقوه ایران می توانند باشند که در صورت استفاده از بمب افکن هایی تظیر su-24 وافزایش برد موشک ، کشورهای دیگری مانند فرانسه ،اسپانیا و انگلستان و در یک کلام تمام اروپا نیز در لیست اهداف بالقوه ایران قرار خواهند گرفت .

به نظر متخصصین نظامی  مقابله و دفاع در برابر موشک های  کروز کار ساده ای نیست . چون این موشکها با وجود اینکه با سرعت نسبتا کم ( مافوق صوت ) حرکت می کنند، ولی در مقابل در ارتفاعات بسیار کم (چند متری زمین) پرواز می‌کنند، لذا تشخیص وردیابی آنها توسط رادارهای زمینی واقعا مشکل است.  استفاده از رادارهای هوایی ممکن است کمی به این موضوع کمک کند اما رهگیری یک موشک 6 متری که در ارتفاعات پایین پرواز می کند نیز، به هیچ وجه آسان نیست . اگر هشدار به درستی داده شود جنگنده هایی نیز می توانند با تاکتیکی مشابه آنچه خلبانان انگلیسی در جنگ جهانی دوم برای انهدام موشک های کروز v-I آلمان استفاده می کردند  این موشک ها را رهگیری و نابود نمایند .

البته بدیهی است که این موشک های کروز مدرن، سریعتر و در ارتفاعات پایین تر از v-I آلمانی پرواز می کنند.

نکته جالب توجه در مورد تکنولوژی کروز، استفاده از موشک های Seersucker از سوی رژیم بعثی در طول جنگ دوم عراق بود. جالب آنکه سیستم های پدافند پاتریوت مستقر در کویت، همه 9 فروند موشک بالستیک کوتاه برد عراق را منهدم کردند اما موفق به رهگیری حتی یک فروند از 5 فروند موشک  کروز  seersucker عراق نیز نشدند . این موضوع اهمیت فوق العاده ای دارد چراکه موفقیت این موشک ها در منطقه ای اتفاق افتاد که به شدت و با پیچیده ترین سیستم های پدافندی و در شرایط آماده به رزم محافظت می شد.

به همین جهت، علی رغم موانعی که ایران در عملیاتی کردن این موشک ها با آن روبرو است، کارشناسان غربی معتقدند اگر موشک های ایران به کلاهک های نامتعارف مجهز شوند به یک سلاح تهدیدآفرین واقعی تبدیل خواهند شد.»

امیرحسام ملائی یگانه