فرصت‌های معنوی در آئین شب یلدا

یلدا در فرهنگ ایرانی و اسلامی

شب یلدا فقط طولانی‌ترین شب سال نیست؛ می‌تواند شب پیوند دل‌ها، تفکر در خلقت و شادی حلال باشد. چطور این شب را تبدیل به فرصتی معنوی و شیرین کنیم؟

توصیۀ امیرالمؤمنین علیه‌السلام دربارۀ حفظ سنت‌های نیکو

امیرالمؤمنین علیه‌السلام هنگام اعزام مالک اشتر به مصر به او می‌فرماید: «سنت‌های نیکویی را که باعث الفت و همدلی میان مردم می‌شود حفظ کن». واضح است که این سفارش مولا درباره سنت‌ها و آیین‌های اسلامی نیست چون دین اسلام تازه وارد این سرزمین شده بود در حالی که مردم مصر پیش از ورود اسلام، تمدنی دیرینه و فرهنگی غنی داشتند.

صله رحم؛ محور اصلی شب یلدا

فرخنده‌ترین اتفاق این شب گردهمایی اعضای خانواده و تقویت پیوند میان آن‌هاست. در حدیثی نبوی می‌خوانیم: (ارتباط با خویشاوندان، شهرها را آباد و عمرها را طولانی می‌کند هر چند اهل صلۀ رحم، جزو نیکان نباشند.) (میزان الحكمة، ج2، ص 1055)
صلۀ رحم، فقط رفتن به خانه‌ خویشاوندان نیست؛ پیوند دوبارۀ دل‌ها و مرهمی برای دلتنگی‌هاست. فاصله‌ها را کوتاه کنید، حتی شده به اندازۀ یک تلفن یا پیامی کوتاه چراکه دل‌ها به محبت زنده‌اند.

 فرصتی برای تفکر

قرآن از ما می‌خواهد که در نظام خلقت تفکر کنیم: «در آفرینش آسمان‌ها و زمین، رفت‌وآمدِ شب و روز و...نشانه‌ها براى مردمى است كه عقلشان را به‌كار مى‌اندازند.» (بقره:164)
طولانی‌ترین شب سال یادآور این است که شب و روز نماد گردش حکیمانه نظام خلقت هستند. پس از تاریکی، حتماً روشنایی خواهد آمد. شب یلدا فرصتی برای تفکر در حکمت الهی و امید به فردایی روشن است.

 شادی حلال در یلدا

دنیا پر از بهانه‌های کوچک و بزرگ برای خندیدن و خنداندن است. لبخندی که بی‌منت به دیگری هدیه می‌کنیم نزد خداوند عبادتی ارزشمند است. از چهارمین امام هُمام نقل شده است که: «محبوب‌ترین عمل نزد خداوند، شاد کردن دل مؤمن است» (الکافی، ج2، ص 189)

 گسترش فرهنگی کتاب‌خوانی

امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند: (عقل، غریزه‌ای است که با علم فزونی می‌یابد.) (میزان الحكمه، ج ٣، ص 2050) یکی از آیین‌های زیبای شب یلدا، خواندن اشعار حافظ و داستان‌های کهن است. این کار اگر به سمت استفاده از متون اخلاقی و حکمت‌آموز هدایت شود، با فرهنگ مطالعه و دانش‌افزایی که در اسلام توصیه شده، همخوانی دارد.

تفأل به حافظ را یک سرگرمی ببینید نه بیشتر

تفأل به حافظ را در حد یک سرگرمی ببینید نه وحی منزل. بعضی از بزرگان مثل آیت الله جوادی آملی معتقدند:
«آنچه در میان مردم، مرسوم است که در زمان‌های خاصی مانند شب یلدا، اشعار حافظ را می‌خوانند و به آن تفأل می‌زنند، یک نوع سرگرمی است و اگر خاطری را مشوش نکند و برای پیشرفت و کمال وی مانعی ایجاد ننماید و بی‌جهت، امید به زندگی را از او نگیرید، اشکالی ندارد.» (مفاتیح الحیات، ص 758-757)

دعوت به مشارکت

شما چگونه یلدای خود را پربارتر می‌کنید؟ تجربه‌ها و ایده‌های خودتان را برای ما بنویسید.
دل‌هایتان شاد و یلدایتان پرنور باد!