مرور و بررسی مشکلات همراهان بیمار در اطراف بیمارستان
بحران زمستانی؛ کمبود همراه‌سراها و نبود امکانات
هر سال با سرد شدن هوا، به چادرهای اطراف بیمارستان فکر می‌کنم؛ به همراهان بیمار که علاوه بر غم و درد عزیزشان، ناچارند در شهری غریب و شرایطی دشوار، تا زمانی نامشخص دوام بیاورند و این امر برای آنها مشکلاتی ایجاد می‌کند.
نگرانی برای بیمار یکی از بزرگ‌ترین فشارهای روانی است که همراهان بیمار تجربه می‌کنند، اما این فشار تنها به بیماری عزیزشان محدود نمی‌شود و دغدغه‌های مربوط به شرایط دشوار زندگی خودشان نیز به آن اضافه می‌شود. دوری از خانه و قرار گرفتن در شهری غریب حس تنهایی و بی‌پناهی شدیدی در آنها ایجاد می‌کند، به‌ویژه زمانی که امکانات حمایتی کافی در دسترس نباشد.
هزینه‌های سنگین و مشکلات اقتصادی همراهان بیمار
«ما تو شهر خودمون آبرومندیم؛ حال این روزهامون رو نبین»؛ مشکلات کمبود همراه‌سرا باعث شده که برخی مجبور شوند در چادرها یا داخل خودرو بمانند. همه اینها به دلیل هزینه بالای اجاره یک اتاق کوچک نزدیک بیمارستان است که برای بسیاری از خانواده‌ها غیرممکن به نظر می‌رسد. علاوه‌بر هزینه‌های درمان بیمار، مخارج روزمره هم سنگین است، همراهان اغلب مجبورند غذا از بیرون تهیه کنند، چون امکان آشپزی ندارند و این مساله به‌سرعت هزینه‌ها را بالا می‌برد. هزینه‌های بالای زندگی در شهر غریب، بسیاری از خانواده‌ها را مجبور به استفاده از پس‌انداز، قرض گرفتن یا انتخاب میان هزینه‌های درمان و نیازهای اساسی خود می‌کند.
بسیاری از همراهان بیمار از نبود امکانات اولیه بهداشتی شکایت دارند و برای استفاده از سرویس‌های بهداشتی به امکانات عمومی یا بیمارستان وابسته هستند، اما این امکانات همیشه در دسترس نیستند و در ساعات شلوغ یا شب‌ها، ممکن است قفل باشند یا دسترسی به آنها محدود شود. این افراد اغلب مجبورند با نگهبانان بیمارستان رایزنی کنند تا اجازه استفاده از این سرویس‌ها را بگیرند، که این مسئله می‌تواند حس شرمندگی و نارضایتی را در آنها تقویت کند.
تهدیدهای جسمی و روانی برای همراهان بیمار
زندگی در چادر یا ماشین مشکلات زیادی برای همراهان بیمار ایجاد می‌کند. آنها در معرض خطراتی مانند سرقت، حمله افراد ناشناس، و درگیری با مأموران هستند و خوابیدن روی زمین سخت یا در ماشین باعث دردهای مزمن و خطر سرمازدگی و بیماری‌های تنفسی می‌شود. همچنین امکان ابتلا به عفونت‌های ناشی از استفاده مکرر از سرویس‌های عمومی آلوده و بیماری‌های پوستی در فرد همراه بیشتر می‌شود. این مشکلات نه‌تنها سلامت جسمی همراهان بیمار را تهدید می‌کند، بلکه حس ناتوانی در مدیریت ابتدایی‌ترین نیازها در آنها باعث افزایش استرس، اضطراب و افسردگی می‌شود و کیفیت زندگی‌شان را به‌شدت کاهش می‌دهد، به‌طوریکه گاهی حتی توان حمایت مؤثر از بیمار را نیز از دست می‌دهند.
شهرداری و همراه‌سراها: مسئولیت‌ها و چالش‌ها
برخلاف آنچه که باید، شهرداری تهران و وزارت بهداشت طبق قانون هیچ وظیفه‌ای برای ایجاد همراه‌سرا ندارند. در حالیکه این مشکل همچنان به‌عنوان یک دغدغه اجتماعی باقی‌مانده است. نبود مسئولیت‌پذیری مشخص باعث شده که این موضوع فراموش شود. حتی با وجود مشکلات و کمبود همراه‌سرا، همچنان هیچ نهاد خاصی برای رفع این نیاز اساسی اقدام نکرده است
تنها 7 همراه‌سرا در تهران!
طی چند سال گذشته مراکزی با عنوان «همراه‌سرای بیمار» راه‌اندازی شد تا همراهان بیمارانی که از شهرستانهای مختلف به تهران می‌آیند و امکان اقامت در هتل‌ها و مهمانسراها را ندارند، به صورت رایگان و زمانی محدود اسکان یابند. از دهه 90 تاکنون 7 همراه‌سرا با ظرفیت 435 نفر در تهران ایجاد شده که نسبت به 118 بیمارستان دولتی و خصوصی در تهران عدد بسیار ناچیزی است!
جان همراهان بیمار در خطر است
بر اساس گفته‌های رئیس مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی کودکان مفید تهران، تقریباً ۶۰ درصد بیماران این مرکز از قشر محروم و نیازمند کمک هستند و نیمی از بیماران از سایر استان‌ها به بیمارستان کودکان مفید تهران مراجعه می‌کنند، چرا که مشکلات تشخیصی یا درمانی دارند. همچنین، مدیرعامل سازمان خدمات شهرداری تهران از وجود چادرهایی در پشت بیمارستان در هوای سرد خبر می‌دهد که نه تنها دور از شان مردم است، بلکه وجهه مناسبی ندارد. این وضعیت همچنین با جان همراهان بازی می‌کند، زیرا برای گرمایش از وسایل غیراستاندارد، مانند گاز پیک‌نیک، استفاده می‌شود.
امکانات تخصصی و پزشکی در شهرها کافی نیست
موضوعی که این روزها با مطرح شدن انتقال پایتخت به شهر دیگر قابل پیگیری است؛ تجمع پزشکان مطرح و فوق تخصص در تهران و کمبود نیرو و امکانات تخصصی در شهرهای بزرگ و کوچک است، طوریکه بیماران مجبور می‌شوند مشقت‌ها را به جان بخرند و هرطور شده خود را به بیمارستان‌های تهران برسانند! اما این تازه آغاز ماجراست و پروسه نوبت‌دهی تا بستری‌شدن بیمار، به گفته همراهان چادرنشین، زمان‌بر و پیچیده است. بیماران ممکن است برای دریافت نوبت از پزشکان متخصص یا فوق‌تخصص، ماه‌ها معطل بمانند. این شرایط علاوه بر ایجاد استرس و نگرانی برای بیماران، وضعیت درمانی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین، برخی بیمارستان‌ها به دلیل کمبود تخت و ظرفیت، ممکن است پذیرش بیماران را با مشکلاتی مواجه کنند و شرایط بستری شدن به‌ویژه در زمان‌های خاص، دشوار و پیچیده باشد.
مشکلات اقتصادی و کمبود دارو: فشار مضاعف بر همراهان بیمار
"خورد و خوراک رو می‌گذرونیم؛ با کمبود دارو و گرانی آن چه کنیم؟" وقتی پای درددل همراهان بیمار می‌نشینی همه آنها به اتفاق تمام این شرایط سخت را تحمل می‌کنند به امید روزی که لبخند و سلامتی را در عزیزشان ببینند. مشکل اصلی که خیلی از همراهان بیمار را آزرده کرده است تغذیه و خواب نیست، کمبود دارو و خرید آن در بازار آزاد با قیمتی سرسام‌آور است. برای مثال خانواده‌ای از شیراز برای شیمی‌درمانی پسرشان 6 ماه آزگار است که در تهران و در ماشین زندگی می‌کنند، پدر خانواده می‌گوید:« فاصله همراه‌سرا با بیمارستان بسیار زیاد بود و ما مجبوریم در ماشین بمانیم، غذا را با نون و ماست و گاهی یک بسته بیسکوییت می‌گذرانیم، مشکل و دغدغه اصلی ما دارویی است که گیر نمی‌آید و اگر هم پیدا شود، با هزینه بسیار زیاد باید خریداری شود، من 6 ماهه کار و زندگی‌ام را تعطیل کرده‌ام و واقعا تحمل این حجم از فشار مالی را ندارم»
توجه به همراهان بیمار و ایجاد همراه‌سراها
مشکلات همراهان بیمار در تهران، از جمله کمبود همراه‌سراها، هزینه‌های بالای زندگی و درمان، نبود امکانات بهداشتی، تهدیدات جسمی و روانی، نیاز به توجه فوری دارند. مسئولان باید مسئولیت ایجاد همراه‌سراها و رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی همراهان بیمار را بپذیرند و اقدامات جدی برای بهبود شرایط این قشر آسیب‌پذیر انجام دهند.
