طبقه دارالسلام؛ جایگاه اصحاب یمین

پیش از این درباره طبقه بهشت فردوس  و طبقه بهشت عدن سخن گفتیم. در این بخش به معرفی طبقه بهشت دارالسلام می‌پردازیم.

دارالسلام مرکب از دو کلمه "دار و السلام" است؛ "دار" به معنى خانه (قاموس قرآن،ج2، ص377) "السلام" اسمی از اسمای الهی و به معنای سلامت و ایمنی از آفات ظاهری و باطنی است. (المفردات فی غریب القرآن، ج۱،ص239) بنابراین دارالسلام به معناى آن محل و خانه‌ای است كه در آن هیچ آفتى از قبیل مرگ، مرض و فقر و هیچ عدم و فقدانى دیگر و هیچ غم و اندوهى آن افراد را تهدید نمى‌كند، و حقیقت سلامت جز در بهشت محقق نمی‌شود. (المفردات فی غریب القرآن، ج۱،ص239)

در قرآن آیات بسیاری بر وجود نعمت‏های مادی تصریح دارد که نقطه شروع آن نعمت‏ها، صحرای محشر است که از آنجا بهشتیان به دارالسلام که یکی از طبقات بهشت است هدایت می‏شوند: وَاللّهُ یدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَیهْدِی مَن یشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ، خداوند به سراى صلح و سلامت دعوت مى‌‌كند؛ و هر كس را بخواهد(و شایسته و لایق ببیند)، به راه راست هدایت مى‌‌نماید. (یونس، 25)

خصوصیات طبقه دارالسلام

دارالسلام نمایانگر محیطی آرام و امن است که در آنجا صفا و صمیمیت، و صلح و آرامش موج می‏زند. این رستگاران با هدایت نوری که مقابل آنها می‏درخشد و مسیر را برای آنها روشن می‏کند به سوی بهشت می‏شتابند و در همان حال بشارتِ بهشت‏هایی به آنها داده می‏شود که از زیر درختانش نهرها جاری است.(حدید،12) و آثار بشارت که حاکی از مسرت باطنی آنهاست در چهره‏های آنها کاملاً نمایان است: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَّاعِمَةٌ لِسَعْیِهَا رَاضِیَةٌ. (غاشیه، 8و9)
کنار در ورودی بهشت، فرشتگان نگهبان با پیام ادخلوها بسلام آمنین(حجر، 46) به بهشتی‌ها خوش‏آمد می‏گویند و آرامشی کامل را که نمایانگر خروج هرگونه کینه و کدورتی از سینه‏های آنهاست به آنها بشارت می‏دهند: وَ نَزَعْنَا مَا فِى صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ إِخْوَانًا.(حجر،47) واژه "نزع" از معنای خاصی برخوردار است یعنی؛ چنان از دل‏های آنان غل و غش و کینه و کدورت را بیرون می‏کشیم که گویی هرگز آلودگی و کدورتی نداشته‌‏اند.

خدای متعال در قرآن کریم می‌فرماید: خداوند به سرای صلح و سلام دعوت می‌کند.(یونس، 25) برخی از مفسران معتقدند منظور از سلام در این جا، همان خدای متعال است؛ چرا که خداوند دعوت می‌کند به سوی خانه خود و خانه خدا، همان بهشت است.

برخی گفته‌اند مقصود از دارالسلام، جایی است که، ساکنانش از هرگونه آسیب در امانند. از جبائی نقل شده: این طبقه از بهشت را بدین جهت دارالسلام نامیدند، چون که ساکنانش از دست هم در أمن و سلامت هستند، ملائکه بر آنان سلام می‌کنند، و پروردگارشان بر آنها سلام می‌رساند، در آن جا جز سلام چیز دیگری نمی‌شنوند. همچنین به غیر از سلام و سلامت چیزی نمی‌بینند. این دیدگاه مورد تأیید قول خدای متعال است که می‌فرماید: گفتار آنها در آن جا سلام است.(یونس،10)

همچنین از ابن عباس نقل شده است: دارالسلام همان بهشت است، ساکنانش از هرگونه آفت، آسیب، نقص، مریضی و بیماری در امان هستند، ساکنان دارالسلام از پیری، مرگ، تغییر و تحول فیزیکی مصون و محفوظ اند. آنان کسانی هستند که در آن جا گرامی‌اند و هرگز مورد اهانت واقع نمی‌شوند. آنان همیشه عزیرند و هرگز ذلیل و خوار نمی‌شوند. ساکنان دارالسلام همیشه غنی‌اند و هرگز فقر به سراغشان نخواهد آمد. آنان سعادت یافتگانند و هیچ‌وقت بدبخت نخواهند شد. در قصرهای دُرّ و مرجان که درهایش به‌سوی عرش رحمان گشوده می‌شود، ساکن اند، در آن جا ملائکه از هر سو بر آنان وارد می‌شوند و می‌گویند سلام بر شما به آنچه بر آن صبر کردید، پس خوشا به این عاقبت.(بحارالانوار،ج8،ص194)

دارالسلام از نگاه علامه طباطبایی

نام این طبقه از بهشت دوبار در قرآن ذکر شده است:
خداوند در آیه 127 سوره انعام می‌فرماید: لَهُمْ دَارُ السَّلاَمِ عِندَ رَبِّهِمْ وَ هُوَ وَلِیُّهُمْ بِمَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ(انعام،127) علامه طباطبایی(ره) در تفسیر این آیه می‌گوید: دارالسلام به معنای مکان و خانه سلامت و ایمنی است و هر نعمت و جذابیتی که در خیال گنجد، در این بهشت یافت می‌‎شود. زیرا در اینجا سلامت و ایمنی و راحتی بطور کامل، برای بندگان نیکوکار و صالح خداوند فراهم شده است. دارالسلام به معناى آن محلى است که در آن هیچ آفتى از قبیل مرگ، بیماری و فقر و هیچ عدم و فقدانى دیگر و هیچ غم و اندوهى آن افراد را تهدید نمى‌کند، و چنین محلى همان بهشت موعود است و جز آن نمى‌تواند باشد، مخصوصا بعد از آنکه مقید به قید(عند ربهم) شده است.(المیزان، ج7، ص345)

دارالسلام جایگاه چه کسانی است؟

یک گروهی که در طبقه دارالسلام سکونت خواهند داشت اولیای خداوند هستند. کسانی که با بندگی و انجام اعمال صالح این جایگاه را برای خود مهیا می‌کنند. گروه دیگر کسانی هستند که لایق هدایت الهی شده‌اند. وَاللّهُ یَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَ یَهْدِی مَن یَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ.(یونس،25) همچنین از آیات این‌گونه متوجه می‌شویم که جایگاه اصحاب یمین نیز در این طبقه می‌باشد.

---