سکوی همدم، اصلاح‌کننده دیدگاه غلط نسبت به جنس مخالف

در ابتدای این نشست، مریم پاکرو مسئول شبکه واسطین و آموزش همدم به معرفی سامانه همسان‌گزینی و سکوی همدم موسسه تبیان پرداخت:

سامانه همدم سکویی است که در 21 تیر 1400 رونمایی شد. این سامانه با روش‌های علمی و ابزارهای جدید، به خانواده‌ها در امر ازدواج جوانان دستیاری می‌کند. با این حال پیشینه همدم مربوط به سال 92 و سامانه همسان گزینی است که ایده آن بر اساس دغدغه احیای سنت حسنه واسطه‌گری در امر ازدواج ایجاد شد.

این ایده تا سال 93 به صورت آزمایشی اجرا شد و در این مدت بیش از 600 معرف با همسان‌گزینی تبیان همکاری می‌کردند. نهایتا در سال 94 توانستیم به صورت رسمی از سامانه همسان‌گزینی رونمایی کنیم. این سامانه 85 هزار نفر را جذب کرد که بیش از 16 هزار نفر راستی آزمایی و مصاحبه شدند. در نهایت تا تیر ماه 1400 تعداد 3700 ازدواج از طریق این سامانه ثبت شد.

رفته رفته کاربران تقاضا داشتند که سامانه در اختیار خودشان قرار بگیرد و هوشمندتر شود. از سوی دیگر سایر استان‌ها نیز درخواست فعالسازی این سامانه را داشتند بنابراین تصمیم گرفتیم این ایده را در قالب یک پلتفرم بازطراحی کنیم. پلتفرم همدم حاصل هوشمندسازی این ایده بود و همانطور که گفته شد در تیرماه 1400 رونمایی شد و در چند بخش از جمله مشاوره و همدم‌یاب در اختیار کاربران قرار گرفت.

فردی که متقاضی ورود به همدم است ابتدا باید در این پلتفرم ثبت نام کرده، مدارک خود را بارگزاری کند و سپس به آزمون‌های روانشناختی پاسخ دهد. پس از انجام این مراحل، اطلاعات ارزیابی و راستی‌آزمایی می‌شود. این پلتفرم بر اساس شاخص‌های همسان‌گزینی، 5 پیشنهاد به کاربر ارائه می‌دهد که اگر مناسب بود درخواست آشنایی بدهد. درخواست آشنایی برای فرد هدف پیامک شده که می‌تواند بدون مشخصات هویتی او، این پیشنهاد را بررسی کند. اگر دو نفر یکدیگر را تایید کردند، اطلاعات در اختیار معرف قرار می‌گیرد تا با دختر و پسر و خانواده‌هایشان ارتباط بگیرد و اطلاعات تکمیلی را نیز در اختیارشان قرار دهد.

تاکنون سامانه همدم بیش از 650 هزار بار دانلود شده، بیش از 2 میلیون جستجو در این سامانه انجام شده و 88 هزار معرفی از طریق این پلتفرم صورت گرفته است. همچنین 4400 ازدواج از بستر این پلتفرم شکل گرفته و 6 مورد نیز طلاق گزارش شده است.

عاطفه خادمی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی در ادامه به فرصت‌ها و چالش‌های پلتفرم همدم اشاره کرد:
در دنیای امروز نحوه مواجهه ما با تحولات اجتماعی و فرهنگی در بستر رسانه و ارتباطات شکل می‌گیرد بنابراین میزان انطباق ما با این تغییر و تحولات باید باتوجه به اقتضائات جامعه و خانواده ایرانی باشد. از سوی دیگر ما با نسل جدیدی مواجهه داریم که بر اساس سبک زندگی مدرن می‌اندیشد و رفتار می‌کند که باید نیازمندی‌های آن‌ها را هم در نظر گرفت و طراحی این پلتفرم‌ها فرصتی است برای پاسخ به این نیازها.

یکی از خلاهای جدی ما در تصمیمات این است که روایت‌های ناتمام، غیر حرفه‌ای و بدون در نظر گرفتن ابعاد مسئله یا تصمیم داریم. اینکه روایت درستی از این پلتفرم داشته باشیم که دستیار و همیار خانواده تلقی شود و نه امکانی که مسئله ازدواج را از دل خانواده خارج می‌کند و خانواده را در عمل انجام شده قرار می‌دهد.
از سوی دیگر باید اقتضائات فرهنگی هر استانی را در نظر گرفت و برای همه استان‌ها با تنوع فرهنگی نسخه واحدی نپیچید چرا که تمرکزگرایی یکی از آسیب‌هایی است که ما در برنامه‌ریزی‌های راهبردی به آن دچار هستیم.
تصدی‌گری و عدم افزایی نیز از کمبودهایی است که مانع از گسترش ظرفیت‌هاست و امیدوار هستیم همدم با گسترش شبکه روابط خود با سایر ارگان‌ها و پلتفرم‌ها، فعالیت خود را هر چه بیشتر گسترش دهد.

مریم اردبیلی، مدیر کل امور بانوان شهرداری تهران نیز دیدگاه خود را نسبت به پلتفرم همدم اظهار کرد:
پلتفرم‌هایی چون همدم، محوریت کاملا انسانی و بر مبنای چارچوب‌های خانواده است با این تفاوت که همان فرایند هوشمندسازی شده است. از سوی دیگر ازدواج مسائل پیچیده زیادی را شامل می‌شود که درون یک منظومه قرار می‌گیرد بنابراین نباید از یک پلتفرم انتظار داشت که بتواند همه این مسائل را حل و فصل کند.

همدم و پلتفرم‌هایی از این دست بستر ارزشمندی است که یکی از مهم‌ترین کارکردهای آن‌ها نه فقط همدم‌یابی بلکه تصحیح طرحواره‌های اشتباه درباره جنس مخالف است. اینکه فرد چه تصورات ضمنی اشتباهی داشته و در قالب این پلتفرم به آگاهی و تصحیح تصوراتش می‌پردازد.

همچنین برخلاف تصور عموم جامعه این بسترها فقط در جامعه ایران وجود ندارد و نسخه‌های متعدد آن مطابق زیست افراد در کشورهای مختلف طراحی شده است. آمریکا پلتفرم‌های متعددی دارد که فقط در یکی از آن 39.7 میلیون نفر عضو هستند و افراد از این طریق با یکدیگر آشنا می‌شوند. Elite single پلتفرم دیگر این کشور است که حدود 2 میلیون عضو نخبگانی دارد. همدم نیز یک اتفاق اولیه خوبی است که البته نمی‌توان برای همه توصیه کرد اما تجربه قابل اتکایی است.

ناظمی، پژوهشگر و استاد دانشگاه نیز به نقد ساختار پلتفرم‌هایی که برای ازدواج طراحی شده است پرداخت:
این سکوها یک وجه ناگریزی از زندگی ما در جهان امروز هستند تا تا نیازمان را به واسطه آن‌ها برطرف کنیم و همیشه درگیر به دست آوردن هستیم اما آیا به از دست دادن هم توجه می‌کنیم؟ برای مثال اگر فردی در چنین بستری ازدواج را تجربه کند، فرصت ازدواج به شکلی که در قدیم مرسوم بوده را از دست می‌دهد.
همچنین اینکه به نظر می‌رسد این بستر بیشتر مدیر پسند طراحی شده است اما اگر قرار بر این باشد که این بسترها بخشی از زیست از جوانان ما شود باید نرم‌تر با مسئله برخورد کنیم و جای مسئولیت را پر نکنیم.
توجه کردن به تفاوت های فرهنگی و اجتماعی مخاطبان و عدم اصرار بر مقوله بندی صفر و یک نیز از دیگر مسائلی است که در طراحی این پلتفرم‌ها باید به آن توجه شود.

---