تنبیه در لغت به معنای آگاه کردن و تشویق به شوق آوردن است. تنبیه و مجازات اصلاح کننده نیست ولی در بعضی موارد به عنوان عامل بازدارنده‌ای از تکرار جرم قابل قبول است. به این معنی که شخصی که تنبیه شده موقت و یا برای همیشه ممکن است از کاری که برای آن تنبیه شده است دست بردارد و آن کار را ترک کند خصوصا اگر کودک باشد و کلیدواژه مرسوم «جیز». در کارها و فعالیتهای بدنی ترس از تنبیه ممکن است باعث سرعت شود ولی در کارهای فکری ترس از تنبیه بخاطر استرسی که وارد می‌شود باعث اشتباه و کندی می شود و در مورد یادگیری ها ، ترس از تنبیه به عنوان یک عامل مخل محسوب شده است. بنابراین تنبیه در امر تعلیم و یادگیری ارزشی ندارد.پس فکر نکنید اگر مدام تنبیه کنید به کودکتان کمک کرده‌اید. در اثر تنبیه ممکن است کودک ترسو و بزدل بار آمده و دچار احساس حقارت، عدم اطمینان خاطر گردد و دست به دشمنی و کینه بزند و یا به تنبیه شدن عادت کند و کار به جایی برسد که از تنبیه لذت ببرد. همچنین برای فرار از تنبیه ممکن است به دروغ متوسل شود. خلاصه همیشه هم تنبیه عامل بازدارنده نیست. در حالیکه تنبیه درکودک باعث عقب گرد بزرگی در تربیت او می‌شود تشویق او را به زندگی امیدوار کرده و حس سپاسگزاری و محبت را در او افزایش می‌دهد. برخی از باید ها و نبایدها کودک تا یک سالگی بخاطر اینکه قوای عقلانی‌اش هنوز رشد نکرده است، نمی‌تواند درک کند بخاطر خطایی که کرده مجازات می‌شود برای همین تنبیه او اصلا جایز نیست. تا سه سالگی هم تنبیه می تواند به صورت نگاهی تند، خطاب شدید، دور کردن موقتی کودک و حداکثر یک ضربه خیلی ملایم بر پشت دست و پا پای او باشد. تنبیه و تشویق باید به خاطر عمل کودک انجام شود نه به خاطر خود او، به این که اگر یک اشتباهی را انجام داد نباید بگوییم تو پسر یا دختر بدی هستی و روی شخصیت و ماهیتش برچسب بد بودن بچسبانیم. کودک و یا دانش آموز باید یادبگیرد خوب کار کردن وظیفه و تکلیف است. پس در مقابل انجام دادن کار به طریق شایسته نباید متوقع تشویق باشد. این نکته را مدارس بیشتر دقت کنند که تنبیه و تشویق نباید به خاطر مقایسه کودک با کودک دیگری باشد. چون هر فردی استعداد و تواناییهای خاطر خود را دارد پس در تنبیه و تشویق باید تفاوتهای فردی را لحاظ کرد. معلمان مخصوصا، باید بدانند کودکی که توان کاری را ندارد نباید هرگز برای انجام ندادن آن کار تنبیه شود و در هر صورت نصیحت، سرزنش، و یا هر نوع تنبیهی نباید جلوی چشم بقیه انجام شود. تنبیه نباید از اشتباهی که کودک کرده است شدید تر باشد چون ممکن است دچار سرخوردگی یا انزوا یا از آن سمت دچار طغیان شود. همچنین در تشویق ، نوع تشویق باید متناسب با عمل کودک باشد تا باعث غرور، خود پسندی و پرتوقعی کودک نشود. تنبیهش هم که کردید خودتان را بزنید به فراموشی و دیگر به رخش نکشید که بخاطر چه چیزی مورد تنبیه قرار گرفته است. در موردی که کودک به گناهش اعتراف کرده و اظهار پشیمانی کند، باید از تنبیه او صرف نظر کرد و یا تخفیفی برای او در نظر گرفت. همچنین وقتی کسی را واسطه قرار می دهد بخصوص برای اولین بار باید آن را پذیرفت و از آن موقعیت در اصلاح او حداکثر استفاده شود. انواع روش‌های تشویق کودکان 1. پاداش و تشویق احساسی 2. پاداش و تشویق کلامی 3. پاداش و تشویق مادی 4. پاداش و تشویق تفریحی  نکات مهم در تشویق کودکان 1. کودک خود را فراوان تشویق کنید 2. گاهی کودک را غافلگیر کنید 3. تشویق باید به اندازه و متناسب با عمل انجام شده باشد 4. تشویق باید متنوع باشد 5. به فرزندتان وعده ندهید 6. تشویق باید با فاصله باشد 7. در تشویق کودکان آنها را مقایسه نکنید 8. تشویق باید مشخص و دقیق باشد 9. تشویق باید در حضور کودکان دیگر یکسان باشد 10. دقت کنید که تشویق شما، باعث ایجاد خطا نشود بهترین روش های تنبیه کودکان 1. تربیت با ثباتی داشته باشید 2. قوانین یکسانی تعیین کنید 3. رفتار بد کودک را گوشزد کنید 4. مجازات منصافه تعیین کنید 5. تنبیه را با رفتار بد کودک تطبیق دهید 6. امتیازات کودک را حذف کنید 7. هرگز کودک را کتک نزنید 8. در تنبیه کودک زیاده روی نکنید