راهبردهای پدافند غیرعامل در سیرۀ نبوی

پدافند غیرعامل به معنای دفاع غیرمسلحانه در برابر حملات آفندی دشمن است که به منظور کاهش تلفات، افزایش بازدارندگی، حفظ امنیت جامعه و مدیریت بحران انجام می‌شود. اینجا مواردی از به‌کارگیری اصول پدافند غیرعامل را در سیرۀ پیامبر اکرم صلی‎الله‎علیه‌وآله‌ مرور ‌می‌کنیم

رزمایش‌های نظامی

یکی از کارآمدترین راهبردهای دفاع غیرعامل، برگزاری رزمایش‌های جنگی برای ایجاد ترس و دلهره در دل دشمن است. در سال اول و دوم هجری، مسلمانان به دستور پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، در قالب تهدید خطوط بازرگانی قریش و تعقیب کاروان‌های تجاری مشرکان، درچندین مرحله مانور نظامی برگزار کردند.

به کارگیری اصل فریب

خدعه در میدان نبرد جایز است مشروط به اینکه در آن پیمان‌شکنی و اعمال غیرانسانی صورت نگیرد. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در هنگام هجرت به مدینه، به جای شمال، به جنوب مکه و غار ثور رفت تا دشمنان نتوانند مسیر ایشان را پیش‌بینی کنند. ایشان در جریان فتح مکه نیز با توصیه به سکوت سپاهیان و برداشتن زنگوله‌های شتران، ورود خود را از دشمنان پنهان کردند.

پوشش و استتار (پنهان‌سازی)

راهبرد استتار از اصول شناخته‌شدۀ دفاع غیرعامل است. در شبی که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله قصد خروج از مکه را داشت از برادرزاده‌اش علی بن ابی‌طالب خواست تا به جای او در بستر بیارامد و خود مخفیانه شهر را ترک کرد. همچنین حضرت از ابوذر (یا ابوبکر) خواست تا او را در کیسه‌ای پنهان و به دوش خود حمل نمود. .با این دو تدبیر هوشمندانه، دشمن در رسیدن به هدف خود ناکام ماند.

جنگ روانی

یکی از تاکتیک‌های مهم در پدافندغیرعامل، استفاده از شعار و تبلیغات روانی است. در جنگ احد، دشمنان پس از مشاهدۀ نشانه‌های پیروزی به دستور ابولهب شعار «اُعْلُ هُبَل» (سرفراز باد بت هبل!) سر دادند تا روحیۀ مسلمانان را تضعیف کنند. حضرت به مسلمان‌ها یاد داد که بگویند: «اللهُ اعلی و اَجَل» (خدا بلندمرتبه‌تر است). آنها گفتند: «نحنُ لنا العُزّی و لا عُزّی لکم (ما بت عزی را داریم و شما ندارید)، حضرت جواب دادند: «اللهُ مَولنا و لا مَولی لکم». (خدا مولای ماست و شما مولا ندارید).

---