خطبه فدکیه چطور به وجود آمد؟
فدک یکی از دهکده‌های آباد و حاصل‌خیز نزدیک خیبر و تا مدینه، حدود150 کیلومتر فاصله دارد. در سال هفتم ه.ق، قلعه‌های خیبر، یکی پس از دیگری به‌دست مسلمین فتح شدند و قدرت مرکزی یهود در هم شکست. ساکنان فدک تسلیم شدند و در برابر پیامبر متعهد شدند که نیمی از باغ‌های خود را به حضرت واگذار کنند. پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآله در زمان حیات خود، فدک را به حضرت زهرا علیهاالسلام هدیه دادند و ارث نبود.
فدک؛ هدیه پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله به دخترش
بعد از رحلت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله شرایط جهان اسلام دگرگون شد و با ایجاد سقیفه، موضوع خلافت مورد هدف قرار گرفت. با به‌خلافت رسیدن ابوبکر خیلی از امور تغییر کرد. از جمله این که با استناد به حدیثی تحریف‌شده از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله که انبیاء ارث نمی‌برند؛ دهکده فدک را که هدیه پیامبر به حضرت فاطمه علیهاالسلام بود را به نفع بیت‌المال مصادره کرد.
سرگذشت فدک پس از پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله
در ایام رحلت پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآله، حضرت فاطمه علیهاالسلام از فدک محروم شد و کارگرانش را از فدک بیرون کردند. حضرت برای پس گرفتن فدک، بسیار کوشید؛ ولی موفق نشد. ممنوعیت حضرت فاطمه علیهاالسلام از تصرف فدک در زمان خلافت ابوبکر پی‌ریزی شد.
ورود به مسجد
وقتی ابوبکر و عمر، مانع رسیدن فدک به‌حضرت زهراعلیهاالسلام شدند و خبر به‌حضرت رسید، همراه گروهی از یاران و خویشان خود به‌سمت مسجد حرکت کردند و وارد مسجد شدن در حـالی کـه گرداگـرد ابی‌بکر را جمـع زیادی از مهاجرین و انصار گرفته بودند. سپس پرده‌ای بین حضرت و مردم نصب شد و حضرت شروع به سخنرانی کردند.
محتوای خطبه فدکیه
حضرت در این خطبه بر ایجاد وحدت در جامعه اسلامی و دوری از تفرفه‌ونفاق، ذیل پذیرش ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام تأکید کردند. همچنین نه تنها مسئله فدک را به‌خوبی و حق اهـل‌بیـت در آن را به روشـنی اثبات می‌کند بلکه معارفی در زمینه‌های توحید، معاد، نبوت و بعثت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله، عظمت قرآن، فلسفه احکام و غصب ولایت را ارائه می‌دهند. خطبه فدک از جهت فصاحت، بلاغت و اعجاز در حدی است که از سرمایه های تاریخی و از نفیس‌ترین میراث‌های دینی معرفی شده است.
