۵ مشکل گوارشی ناشی از مصرف داروها و پیشگیری از آنها
داروهای خوراکی می‌توانند از راه‌های گوناگونی بر گوارش شما اثر بگذارند. هم داروهای تجویزی و هم داروهای غیرتجویزی، هر چند اغلب مؤثر و بی‌ضررند، اما ممکن است در برخی از افراد اثرات منفی ایجاد کنند.
در ادامه از مشکلات گوارشی ناشی از مصرف دارو نام می‌بریم:
تحریک مری
بعضی از افراد با بلع قرص یا کپسول مشکل دارند یا گاهی قرص را بدون مایع قورت می‌دهند. قرص‌ها یا کپسول‌هایی که در مری می‌مانند ممکن است مواد شیمیایی تولید کنند که باعث تحریک مخاط مری خواهد شد. این تحریک زمینه را برای زخم و خونریزی و سوراخ‌شدگی و باریک شدن مری فراهم می‌کند. ریسک این نوع آسیب‌ها در افرادی که بیماری یا عوارضی دارند که شامل مری می‌شود بیشتر است، مثلاً:. تنگی مری
. اسکلرودرمی (سفت و ضخیم‌شدن پوست)
. آشالازی (اختلال حرکتی مری)
. سکته مغزی
بعضی از داروها می‌توانند در صورت گیرکردن در مری باعث زخم مری شوند: آسپرین، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها، کینیدین، پتاسیم کلراید، ویتامین C و آهن.
پیشگیری از تحریک مری
. هنگام خوردن قرص بنشینید یا ثابت بایستید.
. پیش از خوردن قرص چند جرعه آب بنوشید و قرص را با یک لیوان پُر از آب قورت دهید.
. فوراً بعد از خوردن قرص دراز نکشید تا قرص مسیر مری به معده را کامل طی کند.
. اگر بلع دردناک دارید یا احساس می‌کنید قرص در گلویتان گیرکرده به پزشک مراجعه کنید.
ریفلاکس
بعضی از داروها در عملکرد دریچه بین مری و معده اختلال ایجاد می‌کنند. این عضله اجازه می‌دهد غذا بعد از بلع وارد معده شود. اختلالی که ایجاد می‌شود می‌تواند احتمال رفلاکس یا برگشت اسید معده به مری را افزایش دهد. دسته‌ای از داروها که می‌توانند شدت ریفلاکس را افزایش دهند:. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
. نیترات‌ها
. تئوفیلین
. مهارکننده‌های کانال کلسیم
. آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی
. قرص‌های پیشگیری از بارداری
پیشگیری از رفلاکس
. از مصرف قهوه، شکلات و غذاهای پُرچرب پرهیز کنید؛ چون ریفلاکس را بدتر می‌کنند.
. سیگار را ترک کنید.
. الکل ممنوع.
. فوراً بعد از خوردن دراز نکشید.
تحریک معده
یکی از رایج‌ترین محرک‌های مخاط معده، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی هستند که شامل داروهایی مانند ایبوپروفن و دیگر مسکن‌های رایج می‌شوند. این داروها، توانایی مخاط معده برای مقاومت در برابر اسید معده را ضعیف می‌کنند و گاهی می‌توانند باعث التهاب در مخاط معده، زخم معده، خونریزی و یا حتی سوراخ‌شدن مخاط معده شوند.افراد سالمند بیشتر مستعد تحریک معده در اثر مصرف این دسته از داروها می‌باشند؛ زیرا این افراد بیشتر ممکن است از مسکن‌ها استفاده کنند. کسانی که سابقه زخم معده و گاستریت دارند نیز در معرض این عارضه‌اند.
پیشگیری از تحریک معده
. از قرص‌های روکش‌دار استفاده کنید.
. هم‌زمان با مصرف این داروها نوشیدنی‌های الکلی ننوشید.
. دارو را همراه غذا بخورید یا با یک لیوانِ پُر آب یا شیر.
یبوست
انواع داروها می‌توانند باعث یبوست شوند و این اتفاق ناشی از اثر دارو بر عصب و عضله فعال در کولون یا روده بزرگ است که منجر به کُندی و سختی حرکت مدفوع خواهد شد. داروهایی که ممکن است باعث یبوست شوند:. داروهای ضدفشارخون
. آنتی‌کولینرژیک‌ها
. کلستیرامین (داروی کاهنده کلسترول)
. آهن
. آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم
. داروهای مخدر برای تسکین درد
پیشگیری از یبوست
. رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه‌ها و سبزی‌ها و غلات کامل داشته باشید.
. زیاد آب بنوشید.
. به طور منظم ورزش کنید.
. در مورد مصرف ملین با پزشک مشورت کنید.
اسهال
اسهال اغلب از عوارض جانبی معمول آنتی‌بیوتیک‌هاست که بر باکتری‌های روده بزرگ اثر می‌گذارند. این تغییرات در باکتریوم روده اجازه می‌دهد باکتری‌های کلستریدیوم دیفیسل بیش از اندازه تکثیر شده و اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک ایجاد شود. وجود این باکتری‌ها می‌تواند باعث کولیت و اسهال آبکی شود. معمول‌ترین آنتی‌بیوتیک‌هایی که باعث اسهال می‌شوند:. پنی‌سیلین شامل آمپی‌سیلین و آموکسی‌سیلین
. کلیندامایسین
. سفالوسپورین‌ها
کولیت معمولاً با آنتی‌بیوتیک دیگری که بر باکتری‌های کلستریدیوم دیفیسل اثر می‌گذارند درمان می‌شود. برخی از داروها ممکن است حرکات یا مایعات کولون را بدون ایجاد کولیت تغییر دهند. آنتی‌اسیدهای حاوی منیزیم و کلشی‌سین هر دو می‌توانند باعث اسهال شوند. اگر اسهالتان بیشتر از دو سه روز طول کشید به پزشکتان اطلاع دهید.
پیشگیری از اسهال
معمولاً پیشگیری از اسهال شامل پرهیز از غذاهایی است که معده شما را تحریک می‌کند.
درمان معمولاً شامل جایگزینی مایعات از دست رفته است و زمانی که عفونت‌های باکتریایی علت آن باشد، ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
خوردن غذاهایی که دارای لاکتوباسیلوس بالایی هستند، مانند ماست، شیر/قرص اسیدوفیلوس و... به پر کردن باکتری‌های طبیعی موجود در روده بزرگ کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید
