جرات ورزی، مسیری مهم در ارتباط بین فردی

برای نسخه پیچیدن درباره اینکه چطور می‌شود جرئت‌ورزی سبک زندگی‌مان شود باید کلی عقب‌گرد کنیم و برویم سراغ موادلازم برای تشکیل هویت. هویت شامل چیزهایی است که هستیم و می‌خواهیم باشیم و در آرزوی خواستنش هستیم و برعکس چیزهایی که نیستیم و هیچ‌جوره نمی‌هواهیم باشیم. تشکیل هویت از نظر اریکسون عبارت است از اینکه افراد مشخص کنند چه کسی هستند، برای چه کسی ارزش قائل هستند و تصمیم گرفته‌اند چه مسیری را در زندگی دنبال کنند و چیزی که زمینه ساز ساختن هویت است«خودپنداره» یعنی تصور ذهنی فرد از خودش و «عزت نفس» آدم است. از دیدگاه کولی که یک روانشناس است خودپنداره در تعامل با دیگران شکل می‌گیرد و این فرایند از بچگی کم کم شروع می‌شود. آدم هم که اجتماعی، هر چه نقد و نظر و عقیده اطرافیان و محیط اجتماعی‌اش داشته باشند به خودش می‌گیرد و در تعریف‌هایی که از خودش دارد اثر می‌گذارد. حالا می‌رسیم به عزت نفس، یکی از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت نوجوانان و جوانان. عزت نفس پایین باعث می‌شود آدم خود واقعی‌اش را قایم کند و بزرگترین مانع خودش در نشان دادن توانمندی‌هایش شود و همه چیز زیر سر همین عزت نفس و اعتماد به نفس پایین است. خیلی از اختلالات و مشکلات روحی که دچارش می‌شویم یک سرش می‌رسد به عزت نفس و این روزها این یک رقم حس اگر نباشد با سر زمین می‌خوری. بر اساس نظر بخش سلامت BBC کارمندانی که عزت نفس بالایی دارند توانایی تصمیم گیری مستقل دارند. ریسک پذیر هستند. قدرت دنبال کردن ایده های جدید را داشته و بر اساس قدرت ابتکار و نوآوری خود عمل میکنند. اینها ویژگی هایی است که کارمندان در قرن ۲۱ نیز باید داشته باشند. جرات ورزی، عزت نفس و اعتماد به نفس، این سه ویژگی رابطه لاینفکی با یکدیگر دارند. مثلاً وقتی بدانید که شما هم در این دنیا جایی دارید و می‌توانید فضایی را برای خود اشغال  کنید. یا حق ابراز خواسته های خود را دارید. یعنی این که تفکر و رفتار شما اساساً قاطعانه و با اعتماد به نفس بوده است.

بیورلی هر نویسنده‌ای است که جرات ورزی را نوعی سفر میداند که توانست او را از عزت نفس پایین به عزت نفس بالا و از وابستگی به استقلال برساند. او حتی قبل از آن تصور می کرد که اصلاً جذاب و دوست داشتنی نیست. اما با پرورش ویژگی جرات ورزی توانست این باور را در خود عوض کند. تعاریفی که در فرهنگ واژگان برای واژه جرات ورزی ارائه شده است حق مطلب را درباره واژه جرئت ورزی ادا نمی‌کند.در آنجا شما با واژگانی مانند جرم اندیش و متعصب صریح گو مثبت بیباکی و پافشاری مواجه می‌شوید. با دیدن این کلمات دچار اشتباه نشوید اینها تنها بعضی از جنبه های جرات ورزی هستند و این واژه ابعاد بیشتری دارد. ابراز وجود یک مهارت اجتماعی است که به ارتباطات موثر و بیان افکار خود در عین احترام به افکار و عقاید دیگران اشاره می کند. این بدان معناست که افراد دارای جرات به راحتی افکار، نیازها، خواسته ها، موقعیت ها و حتی محدودیت های مدنظرشان را بیان می کنند. ابراز وجود توانایی پیچیده ای برای بروز تفکر، واکنش های احساسی و عملکردی است، البته به صورتی که فرد نه منفعل و نه پرخاشگر باشد. هر فردی حق دارد به یک درخواست «نه» بگوید و دیگران را از تقاضاهای زیاد از خودش متوقف کند، و از دیگران بخواهد تا نظراتش را بشنوند و اشتباهات‌شان را تصحیح کنند.

خیلی از ما چون درباره مهارت جرات‌ورزی اطلاع نداریم نمی‌دانیم چطور ابراز وجود کنیم یا نه بگوییم و این می‌شود که یا رفتارمان پرخاشگرانه است و یا منفعل. منفعل بودن یعنی، ما خواسته های دیگران را قبول می‌کنیم و خواسته ها و حقوق آنها را مهم‌تر از  خواسته های خودمان می دانیم. در نتیجه افکار و احساس خودمان را بیان نمی‌کنیم و کارهایی را انجام میدیم که دوست نداریم و اجازه می‌دهیم دیگران برای ما تصمیم بگیرند. با همین دست فرمان احساس حقارت خواهیم کرد. این رفتار منفعلانه اغلب به علت اعتماد به نفس و عزت نفس ضعیف است.

طرف دیگر کسایی هستند که نه تنها منفعلانه رفتار نمی کنند بلکه به صورت عجولانه و غیر ضروری حرف می زنند بدون این که کسی را در نظر بگیرند یا به احساسات کسی توجه کنند. آنها خواسته‌های خودشان را از راه توهین، تحقیر و اعمال زور بیان می‌کنند، و حقوق بقیه را  زیر پا می‌گذارند.

اهمیت تقویت مهارت های جرأت ورزی در نوجوانان

تاثیر تقویت مهارت های جرأت ورزی در نوجوانان این است که باعث می شود احساس مثبت و خوبی به خودمان داشته باشیم و عرت نفسمان هی بیشار شود. بقیه احساس اعتماد بیشتری به ما خواهند داشت و همینطور باعث می‌شود مستقل از دیگران فکر و عمل کنیم و برای خودمون ارزش قائل شویم. در پایین به چند ویژگی جرئت ورزی در نوجوانان اشاره می کنیم:

به نظرات دیگران گوش می کنند و حتی اگر موافق نظرشون نباشند پاسخ مناسبی به اونها می دهند.

نظرات خود را بیان می کنند و دیگران رو هم به این کار تشویق می کنند

دیگران رو به خاطر کارهای خوبشون تحسین می کنند

اگر اشتباهی مرتکب بشوند، اون رو می پذیرند و عذر خواهی می کنند

توانایی کنترل خودشون رو در شرایط مختلف دارند

علت کمبود جرات ورزی در نوجوانان

نداشتن جرات ورزی می تواند مشکلاتی را برای ما ایجاد کند از قبیل:

احساس افسردگی، درماندگی و نداشتن کنترل بر زندگی

ناراحتی و خشم از دیگران

احساس ناکامی به این دلیل که اغلب به خواسته هامون نمی‌رسیم

پرخاشگری به دلیل خشم زیادی که روی هم جمع شده است 

اضطراب و اجتناب از افراد و شرایطی كه باعث ناراحتی ما می‌شوند

ضعیف بودن در ارتباط با سایر افراد، چون نمی توانیم خواسته ها، افکار و احساسات‌مان را با اعتماد به نفس با بقیه در میان بگذاریم

بیماری های جسمی مثل سردرد، زخم معده، فشار خون بالا و تجربه استرس كه بر روی بدن ما تاثیر زیادی دارد

رفتار منفعل باعث می‌شود نتوانیم خواسته‌های دیگران را رد کنیم یا خواسته های خودمان را بیان کنیم. نداشتن جرأت باعث می‌شود از حقمان دفاع نکنیم و اغلب در ارتباط با دیگران ترسو به نظر بیاییم و بعد از انجام خواسته های بقیه احساس پشیمانی و درماندگی می کنیم. و در نتیجه این فرآیند عزت نفس در نوجوانان پایین می‌آید و در شرایطی حتی نمی‌توانیم برای خودمان هم تصمیم گیری کنیم.

ما با این رفتار، دیگران را قانع می‌کنیم که از ما توقع داشته باشند به خواسته هاشان درخواست مثبت بدهیم

 روش های تقویت جرأت ورزی در نوجوانان

مثل یک سی دی خش دار! فقط یک عبارت را تکرار کنید و چیز اضافه ای نگویید تا طرف مقابل خسته بشود.
اگر فرد مقابل پرخاشگر باشد ممکن است شروع به توهین کند و شما را زیر سوال ببرد. در این شرایط شما سعی کنید به مقابله به مثل رو نیاورید و جوابی هوشمندانه به او بدهید
نه بگوییم. در برابر در خواست‌های بقیه که برایمان قابل پذیرش نیست می توانیم "نه" بگوییم و همراه با "نه" توضیح هم بدهیم
در بعضی شرایط می توانیم موضوع بحث را عوض کنیم 
به جای درخواستی که از ما شده پیشنهاد بهتری بدهیم که نتیجه به سود هر دو طرف باشد
می توانیم موضوع مطرح شده را در قالب شوخی و طنز پاسخ بدهیم
 اگر خیلی به شما اصرار کردند، می توانید از آنجا بروید و محل را ترک کنید
با یک معذرت خواهی درخواست شان را رد کنید

---