راه‌های تقویت سیستم ایمنی کودکان

هیچ روشی برای محافظت صددرصدی کودکتان در برابر عفونت‌ها وجود ندارد و این هم به‌خاطر ضعیف‌بودن سیستم ایمنی کودک است و هم به دلیل وجود انواع و اقسام عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها و قارچ‌ها. هر چند لازم است کودک کمی در معرض این عوامل قرار بگیرد تا بدنش یاد بگیرد چگونه با آنها مبارزه کند؛ اما شما می‌توانید با تقویت سیستم ایمنی کودک به او در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها کمک کنید.

تغذیه با شیر مادر

شیر مادر یک غذای کامل و حاوی تمام مواد مغذی موردنیاز بدن کودک است. شیر مادر آنتی‌بادی و سلول‌های ایمنی نیز دارد و حاوی باکتری‌های مفیدی است که سیستم ایمنی کودک را در برابر انواع ارگانیسم‌های بیماری‌زا قوی می‌کنند. کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر دچار عفونت‌های گوش و حلق و بینی، بیماری‌های تنفسی، مننژیت، واکنش‌های آلرژیک و اسهال می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد اگر کودک حداقل شش تا ده ماه با شیر مادر تغذیه شود، بعدها کمتر ممکن است دچار مشکلاتی مانند دیابت، بیماری التهابی روده و برخی از سرطان‌ها شود.

رژیم غذایی متعادل

خیلی مهم است که کودک شما هر روز به میزان لازم پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین و املاح دریافت کند تا سالم بماند. داشتن رژیم غذایی که شامل انواع و اقسام غذاها باشد باعث سلامت سیستم ایمنی کودک خواهد شد. رژیم غذایی کودک باید از غلات کامل، سبزیجات برگ‌دار، میوه‌ها، مغزها و دانه‌ها، ماهی‌های چرب، تخم‌مرغ و شیر و همچنین مرکبات و زردچوبه و زنجبیل و سیر تشکیل شود.
اما فقط دادن غذاهای سالم به کودک کافی نیست. تا جایی که ممکن است نباید به کودک غذاهایی مانند غلات شیرین شده، نان سفید، نوشابه‌های قندی و کیک و شیرینی بدهید؛ زیرا این غذاها نگهدارنده و افزودنی دارند. این مواد می‌توانند مخاط روده کودک را تحریک کرده و سیستم ایمنی را وادار به تمرکز روی حل این مشکلات کنند. در نتیجه سیستم ایمنی فرصت کافی برای مقابله با پاتوژن‌ها نخواهد داشت. مطالعات نشان می‌دهد قندهای تصفیه شده معمولاً با کاهش گلبول‌های سفید خون، سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند.

غذاهای آنتی‌اکسیدان‌دار

آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند فولیک‌اسید، بتاکاروتن و ویتامین A و C و E می‌توانند با بسیاری از بیماری‌ها مبارزه کنند، زخم‌ها را التیام دهند و به سلامت ذهن و روان نیز کمک کنند؛ بنابراین غذاهایی مانند هویج، توت‌ها، مرکبات، گوجه‌فرنگی، اسفناج و بروکلی به بچه‌ها بیشتر بدهید. اسیدهای چرب امگا ۳ که در گردو و ماهی و سویا موجودند نیز خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و برای بچه‌ها بسیار مفیدند.

خواب خوب و کافی

تحقیقات زیادی نشان داده‌اند کمبود خواب می‌تواند اثر جدی بر کاهش تعداد سلول‌های ایمنی بگذارد و از این طریق قدرت سیستم ایمنی را کاهش دهد. اگر کودک شما نوازد است، حداقل به ۱۸ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارد. کودکان نوپا به تقریباً ۱۲ ساعت خواب و کودکان دبستانی به ۱۰ ساعت خواب نیاز دارند. برنامه منظمی برای خواب کودک داشته باشید؛ چون خواب کافی و باکیفیت برای سلامتی‌اش واقعاً مهم است. فضای خواب کودک نیز باید مناسب باشد، نور نداشته باشد و تلفن همراه و تبلت وارد اتاق‌خوابش نشود.

به کودک یاد بدهید ورزش کنید

ورزش‌های هوازی سبُک به رشد گلبول‌های سفید خون کمک می‌کنند. کودک را تشویق کنید بیرون برود و بازی کند، حتی اگر فعالیتش فقط در حد دویدن یا دوچرخه‌سواری باشد.

محیط سالم

اگر سیگار می‌کشید به‌خاطر سلامت فرزندتان هم که شده ترک کنید. قرارگرفتن در معرض دود دست‌دوم سیگار به معنی قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی است که بر سیستم ایمنی کودک اثر می‌گذارند. کودکی که مدام در معرض دود دست‌دوم سیگار است بیشتر احتمال دارد دچار اختلالات تنفسی مانند آسم و التهاب برونش شود. ضمناً کودک را از محیط‌های آلوده دور نگه دارید، زیرا دودهای سمی وسایل نقلیه و... می‌توانند به سلامت کودک آسیب بزنند. تا جایی که ممکن است در خانه کمتر از شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های شیمیایی استفاده کنید.

اهمیت واکسیناسیون

برنامه واکسیناسیون کودکتان را فراموش نکنید. کودک خردسال شما مستعد انواع بیمارهاست مانند سل ریوی، سیاه‌سرفه، آبله‌مرغان، سرخک، اوریون، کزاز، دیفتری و... . واکسیناسیون کودک از بدو تولد شروع می‌شود و تا دوسالگی ادامه دارد. سپس باید بدانید کودک چه زمانی به یادآورها نیاز دارد.

آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری

آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری کمکی به کودک نمی‌کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها فقط می‌توانند عفونت‌ها را درمان کنند و هیچ نقش دیگری در برابر پاتوژن‌ها ندارند. اگر هر بار که کودک بیمار می‌شود به او آنتی‌بیوتیک بدهید، بدنش در برابر این داروها مقاوم خواهد شد. ضمناً بیشتر عفونت‌هایی که کودکان دچارشان می‌شوند، ویروسی‌اند و با آنتی‌بیوتیک مداوا نمی‌شوند. پس به پزشک کودک اصرار نکنید بابت هر مورد کوچکی آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

تقویت باکتری‌های مفید

همه ما در بدن خود باکتری‌های مفید فراوانی داریم که به ما در گوارش و سم‌زدایی و حتی مبارزه با میکروب‌های مضر کمک می‌کنند. اگر این جماعت از باکتری‌ها آسیبی ببینند یا غیرفعال شوند، کودک مستعد بیماری‌ها خواهد شد. توصیه می‌کنیم غذاهای پروبیوتیک مثل ماست و کفیر بیشتر به کودک بدهید.

رعایت بهداشت

به کودکتان یاد بدهید در هر سنی که هست عادات بهداشتی را خوب رعایت کند. به کودک عادت بدهید قبل از غذا دست‌ها را بشوید، روزی دو بار مسواک بزند، بعد از دستشویی خودش را خوب تمیز کند و مرتباً دوش بگیرد. همچنین به کودک یاد بدهید با زخم‌ها و جوش‌هایش ور نرود تا میکروب‌ها وارد بدنش نشوند.

تخلیه استرس

بچه‌ها نسبت به بزرگ‌ترها در شرایط سخت و چالش‌برانگیز بیشتر دچار استرس و اضطراب می‌شوند و بدنشان کورتیزول ترشح می‌کند. کورتیزول زیاد در بدن باعث افت عملکرد سیستم ایمنی می‌شود. اگر کودک خسته است یا تمایلی به فعالیت‌های عادی‌اش ندارد اجازه دهید بازی یا استراحت کند. درست است که مشغله‌ها زیادند اما شما نباید به‌خاطر شرایط خودتان کودک را نیز وارد تنش و عجله و استرس کنید.

استفاده از مکمل‌ها

اگر کودک تغذیه خوبی دارد واقعاً نیازی نیست به او مکمل بدهید. اما گاهی مصرف مکمل برای تقویت بنیه و سیستم ایمنی کودک لازم است. مثلاً ویتامین D، ویتامین B کمپلکس، زینک و امگا ۳ البته با مشورت پزشک.

---