علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین ب۶

اگر سطح ویتامین ب ۶ در بدن شما به میزان خطرناکی پایین باشد ممکن است علائمی داشته باشید. علائم کمبود ویتامین ب ۶ شامل تغییرات خلقی، زخم‌های دهانی و زبانی، ضایعات پوستی، نوروپاتی محیطی، آنمی و ازدست‌دادن کنترل عضلانی می‌شود.

کمبود ویتامین ب ۶

کمبود ویتامین ب ۶ شایع است و افراد زیادی دچارش هستند. اما برخی از افرادی که کمبود خفیف ویتامین ب ۶ دارند ممکن است علامتی نداشته باشند. افرادی که سطح کمبود ویتامین ب ۶ آنها بالاتر است به دلیل سوءتغذیه یا عارضه‌ای که باعث جذب ناکافی مواد مغذی می‌شود بیشتر ممکن است علائمی داشته باشند.

نوسانات خلقی
پایین‌بودن سطح ویتامین ب ۶ در بدن می‌تواند موجب تغییراتی در خلق‌وخو شود، مثلاً آشفتگی و بی‌قراری، مه مغزی، عصبی و زودرنج شدن، اضطراب و افسردگی. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که از مکمل‌های ویتامین ب ۶ استفاده می‌کنند کمتر ممکن است دچار اضطراب و افسردگی شود. شاید دلیلش اثرات ویتامین ب ۶ بر سیستم عصبی باشد که به بدن در تنظیم استرس و تنش کمک می‌کند.

تغییراتی در زبان و دهان
کمبود ویتامین ب ۶ اغلب می‌تواند منجر به مشکلاتی در دهان و زبان شود. افرادی که ویتامین ب ۶ بدنشان بسیار کم است معمولاً دچار زخم‌های دهانی، ترک‌خوردگی لب‌ها و خشکی اطراف دهان می‌شوند. برخی افراد ممکن است دچار التهاب زبان شوند که ممکن است با زخم‌های دردناک در دهان همراه باشد.

راش‌های پوستی
پایین‌بودن سطح ویتامین ب ۶ در بدن می‌تواند موجب عارضه‌ای به نام درماتیت سبوره‌ای شود. علائم این عارضه شامل قرمزی یا پوسته‌شدن پوست یا راش‌هایی می‌شود که معمولاً در پشت، صورت یا پوست سر دیده می‌شوند. پوست ممکن است پوست‌اندازی کند یا ملتهب به نظر برسد. محققان عقیده دارند این اتفاق ناشی از التهاب است که اغلب با کمبود ویتامین ب ۶ ارتباط دارد.

آنمی
ویتامین ب ۶ نقش مهمی در تولید هموگلوبین خون دارد. هموگلوبین پروتئینی است که به تأمین اکسیژن بافت‌های بدن از طریق خون کمک می‌کند. کمبود جدی ویتامین ب ۶ می‌تواند باعث نوعی آنمی به نام کم‌خونی میکروسیتیک شود که شامل ریز بودن غیرمعمول گلبول‌های قرمز خون می‌شود.
علائم بالقوه آنمی شامل خستگی، تنگی نفس، مشکل در دقت و تمرکز، ضعف و بی‌حالی، سردرد، بی‌اشتهایی، سرگیجه و تندی ضربان قلب می‌شود.

نوروپاتی اعصاب محیطی
به دلیل نقش ویتامین ب ۶ در محافظت از عملکرد عصب، کمبود این ویتامین می‌تواند در صورت عدم درمان به عصب‌ها آسیب بزند. یکی از پیامدهای احتمالی، نوروپاتی اعصاب محیطی است که عارضه‌ای مرتبط با آسیب عصب‌ها در دست‌ها و پاها می‌باشد.
افرادی که نوروپاتی اعصاب محیطی دارند ممکن است گزگز و سوزن‌سوزن‌شدن در دست‌ها و پاها را تجربه کنند. همچنین بی‌حسی و ضعف عضله و درد عضله نیز می‌تواند رخ بدهد.

آتاکسی یا اختلال تعادل
در موارد شدید، کمبود ویتامین ب ۶ می‌تواند باعث اختلال تعادل شود که نتیجه‌اش کاهش کنترل عضلات خواهد بود. علائم آتاکسی شامل مشکلات تعادلی و هماهنگی بدنی، دست‌وپاچلفتی شدن، مشکل در راه‌رفتن و اختلال در گفتار می‌شود. این اتفاق اغلب مرتبط با نوروپاتی اعصاب محیطی است که بر دست‌ها و پاها اثر می‌گذارد.

علائم کمبود ویتامین ب ۶ در کودکان

علائم کمبود ویتامین ب ۶ در کودکان و خردسالان ممکن است متفاوت باشد. کودکانی که کمبود ویتامین ب ۶ دارند ممکن است این علائم را نشان دهند:
. عصبی و زودرنجی و گریه‌های زیاد
. تشنج
. افزایش حساسیت شنوایی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر علائم گفته شده به طور مداوم وجود داشته باشند باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با معاینه و بررسی سابقه پزشکی بیمار و آزمایش خون، تشخیص درست را بدهد.
ویتامین ب ۶ به طور طبیعی در غذاهایی مانند حبوبات (خصوصاً نخود آبگوشتی)، جگر گوساله، بوقلمون و ماهی وجود دارد. پزشک ممکن است توصیه کند تغییراتی در رژیم غذایی‌تان ایجاد کنید یا مکمل تجویز کند؛ یا به‌صورت خودِ مکمل پیریدوکسین یا در یک مکمل ب کمپلکس و یا به‌صورت مولتی‌ویتامین.
در شرایط زیر بیشتر مستعد کمبود ویتامین ب ۶ خواهید بود:
. بیماری کلیوی
. بیماری کبدی
. یک اختلال خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید
. یک اختلال گوارشی که بر ظرفیت جذب مواد مغذی از غذاها اثر می‌گذارد؛ مانند بیماری کرون
. اختلال مصرف الکل
. چاقی
. کمبود دیگر ویتامین‌های ب

این سؤال‌ها را از پزشک بپرسید:

. عوارض احتمالی کمبود ویتامین ب ۶ چیست؟
. چه چیزی می‌تواند من را در معرض کمبود ویتامین ب ۶ قرار دهد؟
. چطور می‌توانم ویتامین ب ۶ بیشتری وارد رژیم غذایی‌ام کنم؟
. آیا ممکن است علائمی که دارم دلیل دیگری داشته باشند؟
. عوارض جانبی احتمالی مکمل ویتامین ب ۶ چیست؟
. هر چند وقت باید چکاپ شوم؟

پاسخ به چند سؤال متداول

چطور می‌توانم سطح ویتامین ب ۶ بدنم را سریع‌تر بالا ببرم؟
غذاهایی مانند نخود آبگوشتی، جگر گوساله، سالمون، ماهی تن، مرغ، بوقلمون، سیب‌زمینی، موز و غلات غنی شده دارای ویتامین ب ۶ هستند. اگر لازم باشد سطح ویتامین ب ۶ خود را سریع‌تر بالا ببرید، پزشک مکمل تجویز خواهد کرد. در مواردی نادر ممکن است نیاز به تزریق ویتامین ب ۶ باشد.

ویتامین ب ۶ بر چه قسمت‌هایی از بدن اثر می‌گذارد؟
ویتامین ب ۶ کم‌وبیش بر تمام قسمت‌های بدن اثر می‌گذارد. این ویتامین نقش مهمی در تولید آنتی‌بادی‌ها، تنظیم قند خون، کمک به گوارش و انتقال اکسیژن توسط خون در بدن دارد. نقش ویتامین ب ۶ در سیستم عصبی مرکزی و محیطی قابل‌توجه است.

آیا بهتر است مکمل ویتامین ب ۶ صبح مصرف شود یا شب؟
ویتامین‌های ب می‌توانند انرژی را افزایش دهند و در نتیجه به خواب‌رفتن را سخت کنند. یک مطالعه نشان داده افرادی که مکمل‌های ب‌کمپلکس یا ویتامین ب ۶ را قبل از خواب مصرف می‌کنند خواب‌های آشفته‌تری می‌بینند و کیفیت خوابشان پایین است.

---