چرا زبانتان زردرنگ شده؟

علت‌های زردی زبان

سندرم زبان مودار
سندرم زبان مودار شایع‌ترین دلیل زردی زبان است. این عارضه به دلیل رشد زیاد باکتری‌ها روی پرزهای چشایی زبان ایجاد می‌شود و به‌صورت برآمدگی‌های ریزی دیده می‌شود که روی زبان را پوشانده‌اند. پوست مرده، آلودگی‌ها، غذا و قارچ (برفک) می‌توانند روی زبان جمع شوند. رشد زیاد از حد مواد روی پرزهای زبان می‌تواند باعث بدرنگ دیده‌شدن زبان شود.
رنگی که روی زبان دیده می‌شود بستگی به موادی دارد که جمع شده است. سندرم زبان مودار علاوه بر زردی زبان می‌تواند باعث قهوه‌ای، سفید، سبز، سیاه و یا صورتی دیده‌شدن زبان نیز بشود. اسم این عارضه به این دلیل است که در خیلی از موارد، زبان پوشیده از مو به نظر می‌رسد.
سندرم زبان مودار در اثر بهداشت ناکافی، مصرف زیاد چای و قهوه، سیگارکشیدن، پرتودرمانی در ناحیه سروگردن و استفاده طولانی‌مدت از آنتی‌بیوتیک به وجود می‌آید. علاوه بر آنتی‌بیوتیک‌ها، دستهٔ آنتی‌کولینرژیک از داروها که برای درمان خیلی از بیماری‌ها به کار می‌روند نیز می‌توانند با سندرم زبان مودار مرتبط باشند، مانند داروهایی که برای درمان بیماری‌های قلبی و عروقی و بی‌اختیاری ادرار تجویز می‌شوند.

گاستریت
زردی زبان می‌تواند ناشی از گاستریت باشد. گاستریت نام پزشکی است که برای التهاب مخاط معده به کار می‌رود. این التهاب می‌تواند ناشی از چند عامل باشد، از جمله عفونت هلیکوباکترپیلوری و مشکلات خودایمنی.
در میان تمام علت‌های گاستریت، هلیکوباکترپیلوری از همه بیشتر می‌تواند موجب زردی زبان شود.
افرادی که گاستریت ناشی از هلیکوباکترپیلوری دارند ممکن است زبانشان با پوششی زردرنگ و غلیظ و چسبناک دیده شود.
دیگر علائم گاستریت شامل معده درد، بدهضمی، نفخ، تهوع و استفراغ می‌شود.

دیابت
تحقیقات نشان داده دیابت نوع دوم می‌تواند با زردی زبان مرتبط باشد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ در ژاپن نشان داد خیلی از افرادی که دیابت داشتند دچار زردی زبان بودند، خصوصاً مردانی که سن بالاتری داشتند. زردی زبان در افرادی که پیش دیابت دارند هم ممکن است دیده شود.
مطالعات دیگر نیز این ارتباط را نشان داده‌اند. مطالعات بیشتری باید انجام شود تا بدانیم آیا زردی زبان می‌تواند پیش‌بینی‌کنندهٔ دیابت باشد یا نه.

کووید - ۱۹
کووید - ۱۹ نیز می‌تواند باعث شود زبان به رنگ قرمز یا بنفش یا خاکستری دیده شود. شاید به نظر برسد زبان دارای پوششی زبر و ترک‌خورده و ملتهب است.
دانشمندان می‌گویند تغییرات زبانی ناشی از کووید - ۱۹ می‌تواند ناشی از واکنش شدید التهابی به عفونت باشد. بهداشت ناکافی دهان و عوارض جانبی داروها نیز می‌توانند در کووید - ۱۹ باعث زرد دیده‌شدن زبان شوند.

پسوریازیس دهان
پسوریازیس یک عارضه خودایمنی است که باعث می‌شود سلول‌های پوست به‌سرعت تکثیر شوند. این عارضه معمولاً پوست ناحیه آرنج، پوست سر، زانو، ناخن‌های دست و ناخن‌های پا را درگیر می‌کند و باعث ضایعات پوستی به‌شدت خارش‌دار و ملتهب می‌شود.
کمتر پیش می‌آید پسوریازیس دهان را درگیر کند؛ اما اگر این اتفاق بیفتد به آن پسوریازیس دهان می‌گویند که می‌تواند باعث زرد، سفید یا خاکستری دیده‌شدن نقاطی از زبان شود. ممکن است التهاب کلی دهان و درد و ناراحتی نیز وجود داشته باشد.

یرقان
یکی از علت‌های کمتر شایع زردی زبان یرقان می‌باشد. یرقان به زردی پوست و سفیدی چشم‌ها گفته می‌شود. گاهی یرقان بر بافت‌های حفره دهان نیز اثر می‌گذارد که شامل زبان هم می‌شود.
بالابودن بیلی‌روبین خون می‌تواند موجب یرقان شود و این اتفاق زمانی می‌افتد که کبد آسیب دیده و می‌تواند از طریق صفرا، بیلی‌روبین آزاد کند. در نتیجه بیلی‌روبین اضافی به جریان خون راه پیدا کرده و باعث زردی می‌شود.
یرقان می‌تواند چشم‌ها و پوست و زبان را زرد کند؛ اما این علائم نیز شاید دیده شوند: تیره یا قهوه‌ای شدن ادرار، خاکستری شدن مدفوع و خارش پوست.

درمان زردی زبان

درمان زردی زبان بستگی به علت آن دارد. مثلاً اگر زردی زبان ناشی از یک عارضه دیگر باشد؛ مانند گاستریت یا دیابت، درمان این عوارض معمولاً زردی زبان را نیز برطرف خواهد کرد. اگر دارویی مصرف می‌کنید که باعث زردی زبانتان می‌شود، شاید پزشک دارو را تغییر بدهد تا زردی زبان نیز رفع شود.
اگر زردی زبانتان مرتبط با سندرم زبان مودار باشد، رعایت یک سری از موارد بهداشت دهان می‌تواند علائم را کاهش دهد، مثلاً هر روز مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن، استفاده از برس زبان برای زدودن مواد جمع شده روی زبان و مراجعات منظم به دندانپزشک.

چگونه از زردی زبان پیشگیری کنید؟

زردی زبان همیشه هم قابل‌پیشگیری نیست، اما مدیریت علت‌های آن می‌تواند احتمال بازگشت این عارضه را کاهش دهد. پزشک می‌تواند بر اساس علت زردی زبان به شما بگوید چه مواردی را رعایت کنید.
زردی زبان ناشی از سندرم زبان مودار با رعایت بهداشت دهان قابل‌پیشگیری است، مثلاً هر بار که مسواک می‌زنید روی سطح زبان نیز برس بکشید.
تغییراتی در سبک زندگی نیز می‌تواند به پیشگیری از سندرم زبان مودار کمک کند:
. ترک سیگار
. کمتر قهوه و چای نوشیدن
. عدم مصرف الکل
. درمان خشکی دهان
. خوردن غذاهای نرم

چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟

هرچند بیشتر موارد زردی زبان جدی نیستند؛ اما زردی زبان به‌طورکلی معمول نیست. اگر می‌بینید زبانتان زرد شده (یا هر تغییر رنگ دیگری) و علتی برایش پیدا نمی‌کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علت را تشخیص بدهد و در صورت نیاز درمان توصیه کند. شاید بیماری مزمنی داشته باشید که هنوز تشخیص داده نشده است.

---