بزن بریم بازی!

 


در جریان بازی، نیروهای روحی و جسمی کودک؛ یعنی دقت، حافظه، تخیل، نظم و ترتیب، مهارت، قدرت جسمانی و… رشد می‌کند و علاوه بر اینها، بازی برای کودک، محرک و انگیزه ای می شود در جهت کسب تجارب اجتماعی. کودک به طور طبیعی با بازی «خود» را بیان می کند و موقعیتی را به دست می آورد تا احساسات و مشکلات خود را عرضه کند و به عبارت دیگر، ابراز وجود نماید. یاد می گیرد که کمک کند و کمک بگیرد. لازم به یاد آوری است که لزوما برای بازی مفید به وسایل گران قیمت نیازی نیست. پدران و مادران باید توجه داشته باشند که در مراحل مختلف بازی، روش های گوناگونی داشته باشند و به کودک امکاناتی بدهند که آزادانه و مبتکرانه فعالیت نماید تا استعدادهای نهفته اش به درستی شکوفا شود. تنها در این صورت است که بازی می تواند باعث انگیزش، نشاط، فعالیت، ابتکار و خلاقیت در کودکان شود.

 در ادامه به طور خلاصه به بعضی از تاثیرات مثبت بازی بر رشد کودک اشاره می کنیم:

رشد عاطفی و اجتماعی

بازی، در رشد عاطفی کودک نقش مثبتی ایفا می‌کند و نیاز به تعامل، یادگیری، برتری جویی و بروز احساسات و عواطف، ترس و تردیدها و برو‌ن نگری را در کودک ارتقاء می‌دهد.

بازی، رشد اجتماعی کودکان را سریع‌تر می‌کند و موجب شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت، همکاری، همدلی و مشارکت و ارتباط کودک با محیط بیرون، می‌گردد. همچنین موجب همانندسازی با بزرگترها شده و کمک می‌کند که کودک، شکست و پیروزی را در حد خود بطور واقعی تجربه کند. بازی به دلیل تحرک در برخی از اشکال خود در رشد جسمی کودک موثر بوده و باعث هماهنگی دستگاه‌ها و اعضای بدن و تقویت حواس کودک و توانمندی فکری و بدنی او می‌شود.

صداقت و صراحت کودکان، واقعا بی نظیر است. کودک به وسیله بازی، فرصت پیدا می‌کند که احساسات خود را هدفدار بروز دهد. او می‌تواند احساساتی از قبیل ترس، رنجش، نگرانی، شادی و… را آشکار کرده، خود را آن طور که دوست دارد در قالب شخصیت های دلخواهش بیان نماید و رضایت و رنجش های درونی خود را نیز از بین ببرد.

رشد ذهنی، شناختی و حرکتی

بازی، تفکر، دوراندیشی و رفتار هوشمندانه را تقویت می کند و نقش آن در رشد ذهنی کودک انکارناپذیر است. امروزه یادگیری بهتر زبان و رشد هوشی و تفکر کودک از طریق بازی به اثبات رسیده است. آنچه که از بازی‌های فکری مخصوصاً «کاربرد آن در فلسفه و کودک» مورد نظر است، نقش بازی در رشد ذهنی کودک است که با استفاده از ابزارهای مورد نظر (اسباب‌بازی، داستان، فیلم، کارتون، عکس...) به ارتقاء رشد فکری او کمک می‌کند . بازی بدون ساختار به رشد مغز کودک در راه های مثبت کمک می کند. باعث تقویت و افزایش ارتباطات عصبی در مغز می شود.

بازی هایی که با فعالیت توأم هستند در جهت تکامل و رشد عضلانی کودک و ورزش دادن قسمت های مختلف بدن، از اهمیت و ارزش زیادی برخوردارند. بازی های پرتحرک مانند توپ بازی، گرگم به هوا و همه بازی هایی که مجال نام بردنشان نیست، هم انرژی اضافی کودک را تخلیه می کند و هم عضلات و استخوان های او را تقویت می کند. انرژی اضافی اگر از طریق صحیح مصرف نگردد و سرکوب و ذخیره شود او را ناآرام، عصبی و بدخلق می کند.

خلاقیت

شاید آشکارترین فایده بازی این است که باعث افزایش خلاقیت در کودکان می‌شود. خلاقیت رابطه‌ی بسیار نزدیکی با تفکر واگرا دارد. تفکر واگرا با بررسی راه‌حل‌های ممکن همراه است و معمولا ایده‌‌پردازی خلاقانه را به دنبال دارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بازی در شکل‌گیری تفکر واگرا بسیار مؤثر است.

در پژوهشی برای اثبات این تأثیر، ۵۲ کودک شش تا هفت ساله به صورت تصادفی انتخاب شدند و به دو گروه تقسیم شدند. بچه‌های گروه اول باید متنی را که روی تخته‌ی سیاه نوشته شده بود کپی می‌کردند و  به بچه‌های گروه دوم نوعی خمیر بازی داده شد. سپس از آن‌ها خواسته شد تا یک فعالیت ابتکاری و خلاقانه انجام دهند. بررسی فعالیت‌هایی که این بچه‌ها انجام دادند این بود که بچه‌های گروه خمیر بازی به نتایج خلاقانه‌تری رسیده بودند.

تقویت استقلال کودک

کودکان اغلب روی فعالیت های روزانه خود قدرت زیادی ندارند. آنها بسیاری از روزهای خود را با این موضوع می گذرانند که بهشان گفته می شود چه کاری انجام دهند، چه زمانی آن را انجام دهند و کجا باید بروند. در دنیای بازی، آنها این فرصت را دارند که قوانین را تعیین کنند و صاحب قدرت باشند. آنها می توانند رهبر باشند و بزرگسالان می توانند کسانی باشند که گوش داده و دستورالعمل ها را انجام می‌دهند.

بازی به کودکان اجازه می دهد تا خلاقیت و ایده های خود را آزمایش کنند. زمانی که تنها و حتی بی حوصله هستند، مغز کودکان این چالش را به عهده می گیرد. آنها راه های جدید و هیجان انگیزی برای تحریک خود پیدا می کنند. همانطور که آلبرت انیشتین گفت: یکنواختی و تنهایی یک زندگی آرام، ذهن خلاق را تحریک می کند.

یادگیری کودک از طریق بازی 

به عنوان والدین، شما بزرگترین حامیان یادگیری فرزندانتان هستید. شما می توانید مطمئن شوید که آنها در طول روز تا حد امکان زمان برای بازی دارند تا رشد شناختی، زبانی، فیزیکی، اجتماعی و عاطفی را ارتقا دهند. کودکان در حین بازی یادگیری خود را در چندین زمینه تمرین کرده و تقویت می کنند. به آنها مکان و زمانی برای یادگیری می دهد که با تکمیل یک کاربرگ نمی توان به آن دست یافت.

افزایش عزت نفس و اعتماد بنفس کودک

بازی با کودک باعث ایجاد عزت نفس در او شده و به  کودک کمک می کند اطرافش را بیشتر بشناسد و فرصت هایی را برای کودک فراهم می کند تا مهارت های جدید را یاد بگیرد.

بازی والدین با کودک و درگیر شدن کامل با او، در بازی فرصتی فوق العاده برای ایجاد عزت نفس در او فراهم می کند. تصور کنیم که فرزندمان چه احساسی باید داشته باشد، وقتی می‌بیند که مهم‌ترین فرد در دنیایش آنقدر از او خوشش می‌آید که با او بازی می‌کند و وقت می‌گذراند.

همچنین بچه هایی که به خوبی با پدر و مادرشان ارتباط برقرار می‌کنند، راحت تر وارد اجتماع می‌شوند و از ابراز نظرات و عقایدشان در جمع ترسی ندارند، چون قبل تر در محیط خانه و در قالب بازی نحوه صحیح ابراز علاقه و نظر را تجربه کرده‌اند و اعتماد بنفس بیشتری دارند. اما کودکانی که به ندرت با والدین خود ارتباط برقرار می‌ کنند و یا والدین هیچ تمایلی به بازی کردن با آنها ندارند از اعتماد به نفس کافی برخوردار نخواهند بود و طعم طرد شدگی را از همان کودکی می‌ چشند، در نتیجه توانایی ابراز وجود در جمع های جدید را نخواهند داشت.

 
درپایان باید بگویم بازی در تمام ابعاد رشدی کودک تاثیرگذار است و خانواده باید به آن توجه کند اما نه با خریدن بیش از حد اسباب بازی یا پر کردن وقت او با بازی در گوشی‌های تلفن همراه!