تازه‌مادران بخوانند: شیر مادر یا شیرخشک؟

لطفاً احساس گناه نکنید، فرقی نمی‌کند شما چه تصمیمی بگیرید؛ دیگران همیشه اظهارنظرهای خود را دارند!

تغذیه با شیر مادر

شیر مادر بهترین غذا برای کودک است. کودک تا شش ماه اول زندگی خود باید فقط از شیر مادر تغذیه کند. بعد از اینکه کودک شروع به خوردن غذاهای دیگر کرد، مادر می‌تواند شیردهی را حداقل تا یک‌سالگی کودک یا در صورت امکان بیشتر ادامه بدهد. شیردهی مادر تا دوسالگی کودک فواید زیادی دارد، خصوصاً برای مادر. شیردادن تا دوسالگی کودک می‌تواند از مادر در برابر دیابت و فشارخون بالا و سرطان‌های سینه و تخمدان محافظت کند.

شیر مادر از جهات زیادی برای کودک مفید است:
. حاوی مقدار مناسبی از مواد مغذی موردنیاز کودک است، از جمله پروتئین، کربوهیدرات‌ها، چربی و کلسیم.
. دارای آنتی‌بادی‌هایی طبیعی است که به کودک در مقابل با بیماری‌هایی مانند عفونت گوش کمک می‌کنند.
. معمولاً راحت‌تر از شیرخشک هضم می‌شود و به همین دلیل بچه‌هایی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند معمولاً کمتر دچار یبوست و نفخ می‌شوند.
. می‌تواند ریسک سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را در یک سال اول زندگی کودک کاهش دهد.
. ممکن است هوش کودک را افزایش دهد. مطالعات نشان داده‌اند بچه‌هایی که از شیر مادر تغذیه کرده‌اند دارای عملکرد شناختی بهتری هستند.
. ممکن است در سال‌های بعدی زندگی کودک نیز برایش مفید باشد و ریسک اضافه‌وزن و ابتلا به آسم و آلرژی و دیابت نوع اول و دوم و کلسترول بالا و بیماری هوچکین و لوسمی و لنفوم را کاهش دهد.
. همیشه در دسترس و رایگان است.
شیردهی برای مادر نیز خوب است. خانم‌هایی که به کودک خود شیر می‌دهند کمتر در معرض سرطان سینه، دیابت، بیماری قلبی، پوکی‌استخوان و سرطان تخمدان قرار دارند. شیردادن به مادر کمک می‌کند وزن بارداری خود را زودتر و راحت‌تر کاهش دهد و به‌احتمال کمتری دچار افسردگی پس از زایمان شود.
از همه اینکه گذشته، شیردادن به کودک تجربه‌ای شگفت‌انگیز برای ارتباط عاطفی بین مادر و کودک است.

تغذیه با شیرخشک

شیرخشک نیز غذای سالمی برای کودک است. شیرخشک می‌تواند بهترین جایگزین برای شیر مادر باشد. خیلی از مادرها به دلایل گوناگونی تصمیم می‌گیرند که به کودک خود شیرخشک بدهند:
. راحت‌تر است، شیرخشک را هر زمانی و هر کسی می‌تواند به کودک بدهد.
. همسرتان می‌تواند در تغذیه شبانه کودک به شما کمک کند.
. زمان‌بندی تغذیه را برایتان راحت‌تر می‌کند. شیرخشک به‌سرعت شیر مادر هضم نمی‌شود، بنابراین بچه‌هایی که از شیرخشک تغذیه می‌کنند زودبه‌زود گرسنه نمی‌شوند، خصوصاً طی یکی دو ماه اول زندگی‌شان.
. نیازی نیست نگران چیزهایی که می‌خورید باشید. مادرانی که از شیر خود به کودک می‌دهند باید از خوردن یک سری از غذاها که معده کودک تحمل آنها را ندارد پرهیز کنند.

تغذیه مکمل

ممکن است پزشک پیشنهاد کند به کودکتان هم شیر مادر بدهید و هم شیرخشک. در موارد زیر معمولاً به شیرخشک نیاز است:
. کودک زودتر به دنیا آمده یا وزن تولد بسیار کمی دارد و نیازمند کالری و مواد مغذی بیشتری است.
. کودک نمی‌تواند پستان مادر را به‌خوبی بمکد.
. بدن مادر به‌اندازه کافی شیر تولید نمی‌کند.
. کودک دهیدراته شده یا زردی شدیدی دارد یا قند خونش پایین است.
اگر تغذیه نوزاد را با شیرخشک شروع کرده‌اید بهتر است شیر خودتان را بدوشید تا به‌محض اینکه کودک آماده بود، تغذیه با شیر خودتان را شروع کنید. وقتی کودک کمی رشد کرد و قوی‌تر شد می‌تواند علاوه بر شیرخشک از شیر شما نیز تغذیه کند.
هر راهی که برای تغذیه کودکتان انتخاب می‌کنید، چه شیرخشک و چه شیر مادر، یا ترکیبی از هر دو، مهم‌ترین کار این است که کودک به‌خوبی و به‌اندازه کافی تغذیه شود و ارتباط عاطفی قوی با او داشته باشید. پس احساس گناه را فراموش کنید!

چه عواملی ممکن است باعث شوند کودک سینه مادر را نگیرد؟

گاهی نوزاد بعد از تولد برای گرفتن پستان مادر و مکیدن آن مشکل دارد و این مسئله می‌تواند برای والدین نگران‌کننده باشد؛ چون فکر می‌کنند مشکلی وجود دارد.
معمول‌ترین دلایلی که باعث می‌شوند کودک نتواند سینه مادر را خوب بمکد:
. یک تولد یا زایمان سخت. اگر مادر زایمان سختی را پشت سر گذاشته باشد یا مداخلاتی در زایمان صورت‌گرفته باشد ممکن است کودک احساس بدن‌درد یا سردرد داشته باشد.
. داروهایی که حین زایمان استفاده می‌شوند می‌توانند کودک را خواب‌آلود و گیج کنند.
. کودک بعد از زایمان از مادر جدا شده، حتی برای دو سه دقیقه.
. ناراحتی و بی‌قراری کودک در اثر کبودی و آسیبی حین تولد.
. بلع موکوس حین تولد می‌تواند باعث احتقان در کودک شود یا حالت تهوع و بی‌قراری به کودک بدهد.
. یک تجربهٔ ناخوشایند و ناگهانی برای تلاش در جهت شیردهی، مثلاً مجبور کردن کودک به گرفتن سینه مادر.
. ممکن است کودک عارضهٔ گره زبانی داشته باشد.

چه اتفاقی خواهد افتاد اگر تغذیه کودک را از شیر مادر به شیرخشک تغییر دهید؟

تغییر تغذیه کودک از شیر مادر به شیرخشک خصوصاً اگر به‌سرعت انجام شود ممکن است عوارض جانبی به دنبال داشته باشد، مانند نفخ و گاستریت، شکم‌درد و حتی یبوست. اگر قصد دارید کودک را از شیر مادر بگیرید باید تدریجاً و کم‌کم این کار را انجام دهید تا بدن کودک فرصت داشته باشد خودش را سازگار کند. توصیه می‌شود ابتدا با یک وعده در روز جایگزین‌کردن شیر مادر با شیرخشک شروع کرده و کم‌کم طی یک دوره دو تا شش‌هفته‌ای تغذیه کودک را به شیرخشک برسانید.

---