خاموشی راهکار صرفه‌جویی مصرف برق نیست
برق، گروگان مصرف خانگی
بعد از نیمه دوم دهه 70 و پیدایش قدرت‌های نوظهوری چون چین، ژاپن، کره و آمریکا میزان استفاده از انرژی‌های فسیلی به بیشترین میزان خود رسید. همین مسئله باعث شد تا جهان به سمت کاهش آلاینده‌ها و جلوگیری از روند گرمایش جهانی بیفتد و میزان استفاده از انرژی را به حداقل برساند. این در حالی است که ایران هنوز نتوانسته در استفاده از منابع به حد اعتدال برسد و در رده جلوگیری کنندگان از گرمایش جهانی قرار بگیرد.
به طور میانگین، در ایران 30 درصد از قیمت تمام شده کالاها و خدمات مربوط به انرژی است و 70 درصد اقتصاد وابسته به فروش نفت و گاز و فراورده‌های پتروشیمیایی است که این اهمیت سوخت فسیلی را در ایران نشان می‌دهد. با این حال طی سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها، رشد و توسعه انرژی فسیلی در ایران کند شده است که خود به وضعیت نامناسب انرژی در ایران دامن می‌زند.
در این راستا محمد صادق مهرجو، کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با خبرنگار تبیان اظهار کرد که بیش از 80 درصد نیروگاه‌های ما حرارتی است و کمتر از سه درصد نیروگاه‌ها تجدیدپذیر هستند. همچنین 12 تا 15 درصد از انرژی برقابی که در کشور وجود دارد، به دنبال روند خشکسالی که در کشور ایجاد شده، کمتر شده است. بنابراین ضرورت افزایش انرژی های تجدید پذیر، بیش از هر زمان دیگری برای تولید برق احساس می‌شود.
مهرجو ادامه داد: مدیرعامل توانیر اعلام کرده که در حال حاضر 33 تا 35 هزار مگاوات برق را صرف وسایل سرمایشی می‌کنیم که این میزان به اندازه کل مصرف برق در کشور مصر است که اتفاقا در اقلیم گرمی قرار دارد. این در حالی است که در منطقه غرب آسیا وضعیت حساسی داریم. تولیدکنندگان بزرگی چون روسیه در شمال ایران و مصرف کنندگان زیادی در حاشیه خلیج فارس وجود دارند که به برق نیاز دارند. در واقع ایران در مرکز بیضی تولید، توزیع و مصرف برق در غرب آسیا قرار دارد که موقعیت ممتاز منطقه‌ای است تا زیرساخت‌های برق خود را توسعه دهد؛ با این حال بخش بزرگی از منابع صرف صنایع خرد و مصارف خانگی می‌شود.
این کارشناس انرژی توضیح داد: در حال حاضر و در دوره اوج مصرف، 60 تا 70 درصد از انرژی به مصارف خانگی اختصاص دارد که صنایع بزرگ بهره کمی از منابع انرژی دارند. در واقع زمانیکه برق را به مصارف خرد و خانگی بدهیم، آورده چندانی برای اقتصاد و تولید ناخالص داخلی کشور نخواهد داشت و این صنایع بزرگ هستند که از برق استفاده کرده و برای کشور ارزآوری ایجاد می‌کنند. به طورکلی برقی که به مصارف خانگی داده می‌شود، نه تنها صرفه اقتصادی ندارد بلکه ضرر هم دارد اما برای حفظ رفاه جامعه، باید اولویت را به بخش خانگی بدهیم.
وی افزود: در حال حاضر به 10 تا 15 هزار مگاوات برق تجدیدپذیر نیاز داریم چرا که بیش از اندازه به سوخت فسیلی وابسته شده‌ایم و این در حالی است که باید به بخش خصوصی فرصت داده شود تا در این زمینه سرمایه‌گذاری کند و به شکلی از قطعی‌های برق مکرر بخش خانگی و صنایع جلوگیری شود.
مهرجو بیان کرد: اینکه زمستان به فکر راندمان گاز بیفتیم و در تابستان به فکر هدر رفت برق، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه زمینه‌ساز مشکلات جدی‌تر خواهد شد چرا که با این الگوی مصرف، سال به سال منابع انرژی در کشور کاهش می‌یابد و باید از اکنون برای سال آینده برنامه‌ریزی کرد. در واقع باید نهضت بهینه‌سازی برای کنترل مصرف برق ایجاد شود که انرژی تولید شده که اتفاقا کم هم نیست ایجاد شود تا بهره‌وری لازم از انرژی انجام شود.
این کارشناس حوزه انرژی در راستای تاثیر تعطیلی‌ها در کاهش مصرف برق توضیح داد: باتوجه به اینکه ادارات دولتی، مشاغل مسلط بر کشور هستند که اتفاقا مصارف برق زیادی هم دارند، تعطیلی‌ها تا حدی چاره‌ساز است اما برای کوتاه مدت. یکی از مهم‌ترین اقدامات موثر که در بلند مدت تاثیرات بسزایی دارد، تغییر در و پنجره‌های قدیمی به دو جداره است که می‌تواند مصرف انرژی را تا 30 درصد کاهش دهد. این کار نیاز به تمهیدات جدی است چرا که یک بار هزینه کردن مساوی است با سال‌ها بهره‌وری انرژی.
مهرجو در پایان گفت: هچنین باتوجه به اینکه برخی وزارتخانه‌ها تولیدکننده و برخی دیگر مصرف‌کننده هستند، هماهنگی میان این دو نیازمند نهادی فرا وزارتخانه‌ای است که در برنامه هفتم توسعه عنوان «سازمان بهینه سازی و مدیریت مصرف» نام دارد. چنین نهادی با قوت بخشیدن به وظیفه وزارتخانه‌ها، باعث تنظیم‌گری و بهینه‌سازی مصرف انرژی خواهد شد.
