تبیان، دستیار زندگی

رویاهای تاریک که واقعی به نظر می‌رسند

چرا کابوس می‌بینیم؟

خوابیدن یکی از بزرگترین نعمتهای رایگانی است که تا وقتی هست قدرش را نمی‌دانیم؛ اما امان از وقتی که دچار اختلال شود، تمام حالتهای بد دنیا به شما حمله می‌کند و دست به دست هم می‌دهد تا آرامش را از شما سلب کند. یکی از این اختلالها کابوس دیدن است، آدمها از شلوغی دنیا به خوابیدن پناه می‌برند تا مدتی در رویا دیدن غلت بزنند اما هیولای تاریکی کابوس مثل بختک به جان فرد میفتد طوری که دیگر نه تنها میل و رغبتی به خواب ندارد بلکه از آن گریزان می‌شود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : فاطمه ناجی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
خواب ،  کابوس ، رویا ، چرا کابوس می‌بینیم،
خوابیدن یکی از بزرگترین نعمتهای رایگانی است که تا وقتی هست قدرش را نمی‌دانیم؛ اما امان از وقتی که دچار اختلال شود، تمام حالتهای بد دنیا به شما حمله می‌کند و دست به دست هم می‌دهد تا آرامش را از شما سلب کند. یکی از این اختلالها کابوس دیدن است، آدمها از شلوغی دنیا به خوابیدن پناه می‌برند تا مدتی در رویا دیدن غلت بزنند اما هیولای تاریکی کابوس مثل بختک به جان فرد میفتد طوری که دیگر نه تنها میل و رغبتی به خواب ندارد بلکه از آن گریزان می‌شود.

رویاهای تاریکی مثل کابوس

همانطور که رویاها می‌توانند شیرین و دوست‌داشتنی باشند هم می‌توانند ترسناک، تهدید کننده یا استرس‌زا باشند. وقتی یک رویای بد باعث بیدار شدن شما می شود، به عنوان کابوس شناخته می شود. کابوس‌ها رویاهای بدی هستند که شما را اغلب با احساس نگرانی یا ترس از خواب بیدار می‌کنند. این کار بیشتر در طول خواب با حرکت سریع چشم رخ می‌دهد. کابوسهای مکرر با عملکرد روزانه، خلق و خو یا خواب تداخل می‌کنند و این ممکن است نشان دهنده یک اختلال کابوس باشد.علت ایجاد کابوس ناشناخته است؛ اما ممکن است به پردازش عاطفی مربوط باشد. دیدن گهگاهی کابوس یا خواب بد طبیعی است؛ اما برای برخی از افراد، این کابوس‌ها مکررا عود کرده و خواب را مختل می‌کنند و بر زندگی بیداری آن‌ها هم تأثیر منفی می‌گذارند.

کابوس چه شکلی است؟

کابوس‌ها رویاهای واضحی هستند که ممکن است تهدید کننده، ناراحت کننده، عجیب و غریب یا آزاردهنده باشند پس از بیدار شدن از یک کابوس، طبیعی است که کاملاً از آنچه در رویا رخ داده است آگاه باشید و بسیاری از افراد احساس ناراحتی یا اضطراب می کنند. علائم فیزیکی مانند تغییرات ضربان قلب یا تعریق ممکن است پس از بیدار شدن نیز تشخیص داده شود.

آیا کابوس‌ها طبیعی هستند؟

برای کودکان و بزرگسالان طبیعی است که هر از چندگاهی رویاهای بد و کابوس ببینند. حدود 2 تا 8 درصد از بزرگسالان با کابوس‌های شبانه مشکل دارند. کابوس‌های مکرر در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است و بیشتر در سنین 3 تا 6 سالگی دیده می‌شوند و هر چه از گذر سن بیشتر بگذرد احتمال کابوس دیدن کمتر می‌شود. با این حال، در برخی موارد، کابوس‌ها تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه می‌یابند و معمولاً زنان بیشتر احتمال دارد کابوس ببینند.

چه چیزی باعث کابوس می‌شود؟

در پزشکی خواب و علوم اعصاب بحث در مورد اینکه چرا ما اصلاً خواب می بینیم، وجود دارد. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که رویا دیدن بخشی از روشهای ذهن برای پردازش احساسات و تقویت حافظه است بنابراین، رویاهای بد ممکن است جزئی از واکنش عاطفی به ترس و ضربه باشد.

عواملی که کابوسهای شبانه را تشدید می‌کنند:

استرس و اضطراب: موقعیت‌های غم‌انگیز، آسیب‌زا یا نگران‌کننده که باعث استرس و ترس می‌شوند ممکن است کابوس‌های شبانه را ایجاد کند. افراد مبتلا به استرس و اضطراب مزمن ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به اختلال کابوس باشند.

شرایط سلامت روان: کابوس‌های شبانه اغلب با نرخ بسیار بالاتری توسط افراد مبتلا به اختلالات سلامت روان مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) گزارش می‌شوند. افراد مبتلااغلب کابوس‌های مکرر و شدیدی می‌بینند که در آن رویدادهای آسیب‌زا را زنده می‌کند، علائم PTSD را بدتر کرده و اغلب باعث بی‌خوابی می‌شود.

مصرف برخی داروها: برخی از انواع مواد غیرقانونی یا داروهای تجویزی که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند، با افزایش خطر کابوس‌های شبانه همراه است.

قطع مصرف برخی داروها: برخی داروها خواب را سرکوب می کنند، بنابراین وقتی فرد مصرف آن داروها را قطع می کند، یک اثر بازگشتی کوتاه مدت خواب بیشتر، همراه با کابوسهای بیشتر ایجاد می شود.

محرومیت از خواب: پس از یک دوره خواب ناکافی، فرد اغلب یک بازگشت را تجربه می کند که می تواند باعث رویاهای واضح و کابوس شود.

سابقه خانوادگی: اگرچه به طور کامل شناخته نشده است، یک استعداد ژنتیکی ممکن است وجود داشته باشد که باعث می شود کابوسهای مکرر در یک خانواده رخ دهد. این ارتباط ممکن است ناشی از عوامل خطر ژنتیکی برای شرایط سلامت روان باشد که با کابوس‌های شبانه مرتبط است.

آیا کابوس‌ها با ترس‌های خواب تفاوت دارند؟

وحشت‌های خواب که گاهی اوقات وحشت‌های شبانه نامیده می‌شوند، در آن فرد خواب‌آلود در هنگام خواب آشفته و ترسیده به نظر می‌رسد. کابوس‌ها و وحشت‌های خواب دارای چندین ویژگی متمایز هستند

-کابوس‌ها در طول خواب اتفاق می‌افتد در حالی که وحشت خواب اینطور نیست.

- وحشت خواب شامل بیداری کامل نمی‌شود. درعوض، شخص بیشتر در خواب می‌ماند و به سختی بیدار می شود. اگر بیدار شوند، احتمالاً دچار سردرگمی خواهند شد. در مقابل، زمانی که فردی از یک کابوس بیدار می شود، تمایل دارد که هوشیار باشد و از آنچه در خوابش اتفاق می‌افتد آگاه باشد.

-شخصی که کابوس می‌بیند، معمولاً خاطره روشنی از خواب دارد. افراد مبتلا به وحشت خواب به ندرت از این قسمت آگاهی دارند.

-کابوس‌ها در نیمه دوم شب بیشتر دیده می‌شوند درحالیکه وحشت خواب بیشتر در نیمه اول رخ می‌دهد.

کابوس چگونه می تواند بر خواب تأثیر بگذارد؟

افرادی که از کابوس‌های شبانه دچار اختلال می‌شوند، ممکن است با احساس اضطراب از خواب بیدار شوند و این امر باعث می‌شود تا ذهنشان آرام شود و دوباره بخوابند. در نتیجه، ترس از کابوس ممکن است باعث اجتناب از خواب و اختصاص زمان کمتر به خواب شود. اجتناب از خواب می‌تواند باعث محرومیت از خواب و بازگشت مجدد خواب با رویاها و کابوس‌های شدیدتر شود. همین امر باعث ایجاد الگوی خواب آشفته می شود که به بی خوابی ختم می شود.

خواب ناکافی مرتبط با کابوس‌ها و اختلالش می تواند باعث خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، تغییرات خلقی و بدتر شدن عملکرد شناختی شود که همه اینها می تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر فعالیت های روزانه فرد داشته باشد.کابوس‌ها همچنین ممکن است شرایط سلامت روان را تشدید کنند که می‌تواند خواب را بدتر کند و خواب ناکافی می‌تواند منجر به علائم بارزتر شرایطی مانند افسردگی و اضطراب شود.

چه زمانی در مورد کابوس ها باید به پزشک مراجعه کرد

از آنجایی که دیدن یک کابوس گاه به گاه معمول است، ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد که بدانند کابوس ها چه زمانی باعث نگرانی هستند. اگر:

کابوس بیش از یک بار در هفته اتفاق می افتد

کابوس بر خواب، خلق و خو و/یا فعالیت روزانه شما تأثیر می گذارد

کابوس ها همزمان با شروع یک داروی جدید شروع می شوند

برای اینکه به پزشکتان کمک کنید بفهمد کابوس‌ها چگونه روی شما تأثیر می‌گذارند، می‌توانید یک دفتر خاطرات خواب داشته باشید که کل خواب و اختلالات خواب شما، از جمله کابوس‌ها را ردیابی کند.

اختلال کابوس چگونه درمان می شود؟

کابوس‌های نادر معمولاً نیازی به درمان ندارند، اما هم روان‌درمانی و هم داروها می‌توانند به افرادی که اختلال کابوس دارند کمک کنند.

روان درمانی

روان درمانی که به عنوان گفتار درمانی نیز شناخته می شود، دسته ای از درمان است که برای درک و جهت دهی مجدد تفکر منفی کار می کند. انواع مختلفی از گفتار درمانی وجود دارد که ممکن است به کاهش کابوسها کمک کند:

-تمرین درمانی تصویری: این رویکرد شامل بازنویسی یک کابوس تکرارشونده در فیلمنامه‌ای است که بازنویسی می شود و سپس در هنگام بیداری تمرین می شود تا نحوه باز شدن و تأثیر آن بر خواب را تغییر دهد.

-درمان رویای شفاف: در رویای شفاف، فرد به طور فعال آگاه است که در حال دیدن رویا است. رویا درمانی شفاف از این ایده استفاده می‌کند تا به فرد این توانایی را بدهد که به طور مثبت محتوای یک کابوس را از طریق آگاهی خود از آن در لحظه تغییر دهد.

درمان های مواجهه و حساسیت زدایی: از آنجایی که بسیاری از کابوسها ناشی از ترس هستند، تعدادی از رویکردها از قرار گرفتن کنترل شده در معرض آن ترس برای کاهش واکنش عاطفی به آن استفاده می کنند. نمونه‌هایی از این تکنیک‌ها برای «روبه‌رو شدن با ترس‌هایتان» عبارتند از خوددرمانی درمانی و حساسیت زدایی سیستماتیک.

هیپنوتیزم و فکار مثبت،  آرام سازی عمیق عضلانی پیشرونده که شامل تنفس عمیق و از بین بردن تنش در سراسر بدن است و درمان شناختی-رفتاری برای بی خوابی (CBT-I): CBT-I بر بازسازی افکار، احساسات و رفتارهای پیرامون خواب تمرکز دارد

چگونه کابوسها را متوقف کنیم و بهتر بخوابیم؟

عناصر زیادی برای بهداشت خواب وجود دارد، اما برخی از مهمترین آنها، به ویژه در زمینه کابوسهای شبانه، عبارتند از:پیروی از یک برنامه خواب ثابت، استفاده از روش‌های تمدد اعصاب و یافتن راه‌هایی برای آرام کردن، مثل تنفس عمیق اولیه، پرهیز از کافئین و الکل،  کاهش زمان استفاده از صفحه نمایش لپتاپ یا گوشی قبل از خواب، ایجاد یک محیط خواب راحت با تنظیم درست دما، نور و مسدود کردن صداهای اضافی.

ایجاد عادات خواب بهتر جزء بسیاری از روش های درمانی برای اختلال کابوس است و می تواند راه را برای خواب با کیفیت بالا به طور منظم هموار کند. اگر کابوسهای دائمی می بینید که در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می کند، اولین قدم این است که با پزشک خود صحبت کنید. شناسایی و پرداختن به یک علت زمینه‌ای می‌تواند به کاهش تکرار کابوس‌ها و کمتر آزاردهنده‌تر کمک کند.