چرا در بعضی بچه‌ها آب تندتند در گلو می‌پرد؟

سرفه‌کردن لزوماً چیز بدی نیست و طبیعی است که گاهی هنگام خوردن یا آشامیدن سرفه کنید. سرفه یک رفلکس دفاعی است که جلوی خفه شدن ما را می‌گیرد، اما سرفه‌کردن و خفه شدن یکی نیستند.
اگر شما در حال خفه شدن باشید نمی‌توانید نفس بکشید، زیرا چیزی راه هوایی‌تان را مسدود کرده است. شما سرفه می‌کنید تا جلوی خفه شدن را بگیرید. هر چیزی که جلوی خفه شدن را بگیرد خوب است! سرفه‌کردن حین خوردن و آشامیدن تا زمانی که مکرراً رخ ندهد، اتفاق خطرناکی نیست.

چرا کودک هنگام نوشیدن آب سرفه می‌کند؟

کودک در حال یادگرفتن مهارتی جدید است
اگر نوشیدن آب یک اتفاق نسبتاً جدید برای کودک باشد، ممکن است مدتی طول بکشد تا این مهارت را یاد بگیرد. آب با چیزهای دیگری که تابه‌حال به آنها عادت داشته متفاوت است. باید به کودک زمان بدهید تا نوشیدن آب را یاد بگیرد. اگر وضعیت آب نوشیدن کودک بعد از ۲ تا ۳ ماه بهتر نشد شاید بهتر باشد بررسی‌هایی انجام شود.

آب چندان حس نمی‌شود
آب دارای بافت و مزه بسیار کمی است. اگر گیرایی حسی دهان کودک ضعیف باشد ممکن است نتواند چیزهایی را که وارد دهانش می‌شود مثل دیگران خوب حس کند. در واقع دهان‌هایی که گیرنده حسی ضعیفی دارند نیاز به اطلاعات حسی قوی‌تری دارند تا بتوانند پیام را ثبت کنند. اگر در مورد کودک شما هم همین‌طور است، برای افزایش گیرایی حسی دهان کودک کارهایی می‌توانید انجام دهید.

آب بافت بسیار رقیقی دارد
آب یک مایع بی‌نهایت رقیق است، یعنی بافت آن بسیار سبُک است، بنابراین مثل شیر یا آبمیوه نیست. شیر مادر نیز یک مایع بسیار رقیق است.
اگر کودک اختلالی در بلع یا حرکت دهان داشته باشد شاید این مشکل معلوم نشود تا زمانی که کودک شروع به نوشیدن آب می‌کند. آب به دلیل بافت بسیار رقیقی که دارد به‌راحتی رونده و جاری است و مثل غذا لقمه نمی‌شود؛ بنابراین خیلی بیشتر احتمال دارد در فضای دهان پخش شود و این احتمال ِ رفتن آب به سمت گلو را پیش از اینکه کودک آماده باشد بیشتر می‌کند و منجر به سرفه‌کردن کودک می‌شود.

شاید از لیوان یا فنجان جدیدی برای کودک استفاده می‌کنید
اگر اخیراً فنجان کودک را عوض کرده‌اید و همانی نیست که به آن عادت کرده، شاید کودک به زمان نیاز دارد تا به این فنجان جدید هم عادت کند. همچنین اگر کودک تابه‌حال عادت داشته با شیشه پستانک آب بنوشد و ناگهان در فنجان یا لیوانی باز یا بطری نی دار به کودک آب بدهید، پس شیوه‌ای کاملاً جدید برای نوشیدن آب به کودک معرفی کرده‌اید. اگر قصد دارید مهارت کودک برای نوشیدن آب را تقویت کنید، لیوان‌های نی دار مخصوص کودک (sippy cup) این هدف را تأمین نمی‌کنند؛ چون بسیار شبیه نوک سینه مادر یا شیشه پستانک هستند؛ بنابراین بهتر است با لیوان یا فنجان معمولی، نوشیدن آب را به کودک یاد بدهید.

چگونه احتمال پریدن آب در گلوی کودک را کمتر کنید؟

اگر کودکتان موقع نوشیدن آب اغلب به سرفه می‌افتد می‌توانید کارهایی انجام دهید تا وضعیت را بهتر کنید:
. با دادن آب سرد به کودک به‌جای آب ولرم، دریافت حسی دهان کودک را تقویت کنید. همچنین می‌توانید از آب گازدار استفاده کنید، چون حباب‌های آب، حس تماسی قوی‌تری ایجاد می‌کنند.
. با افزودن مقدار کمی آبمیوه، شیر خشک یا شیر خودتان، طعم آن را تقویت کنید.
. در فنجان یا لیوان کودک مقدار بسیار کمی آب بریزید، مثلاً یک تا دو میلی‌لیتر. اگر کودک با هم به آب نیاز داشت دوباره این کار را تکرار کنید.
. اگر کودک از شیشه پستانک استفاده می‌کند، نوشیدن آب را با همین وسیله برای کودک شروع کنید تا کم‌کم به بافت آب عادت کند.

چه زمانی مشکلی وجود دارد؟

به‌طورکلی اگر مثلاً فقط یک‌بار در طول روز آب به گلوی کودک بپرد و کودک به سرفه بیفتد اشکالی ندارد؛ اما اگر هر بار که آب می‌نوشد این اتفاق بیفتد، لازم است کودک مورد بررسی پزشکی قرار بگیرد. همهٔ ما گاهی آب به گلویمان می‌پرد و سرفه می‌کنیم و این مسئله‌ای نیست، اما اگر این حالت اغلب تکرار شود ممکن است مشکلی وجود داشته باشد.

در این موارد نیاز به بررسی پزشکی وجود دارد:
. حتی بعد از یکی دو ماه تمرین، باز هم آب اغلب به گلوی کودک می‌پرد.
. کودک طی روز بارهاوبارها سرفه می‌کند.
. حین سرفه کودک رنگ‌پریده یا کبود می‌شود.
. نفس در سینه کودک حبس می‌شود یا کودک به‌سختی می‌تواند نفس بکشد.
. کودک اغلب دچار عفونت‌های تنفسی فوقانی می‌شود، بدون اینکه با فردی که بیماری‌اش شناسایی شده است تماس داشته باشد.
. کودک حتی با نوشیدن سایر مایعات یا غذا هم سرفه می‌کند.

علت‌ها و ریسک فاکتورهای اختلالات بلع

معمول‌ترین علت اختلالات بلع، دیسفاژی می‌باشد. دیسفاژی اختلالی در عضلات گلو است که کنترل‌کنندهٔ بلع هستند. دیسفاژی اغلب علامتی از یک مشکل دیگر است، مانند:
. ناهنجاری‌های ساختاری در سقف دهان یا مری
. بیماری قلبی
. تأخیر رشد به دلیل تولد زودرس، کم‌وزنی حین تولد یا عوارضی مانند سندرم داون
. مشکلات مربوط به سیستم عصبی ناشی از آسیب مغز یا فلج مغزی یا دیگر مشکلات
. بیماری‌های عصبی عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا آتروفی عضلانی
گاهی مشکلات بلع دلیلی غیرمستقیم دارند، مانند:
. ریفلاکس اسید
. تولید زیاد بزاق
. مشکل هماهنگی در کودک
. ردکردن یک سری از غذاها به دلیل عوارضی مانند اوتیسم
. بی‌انرژی بودن و بی‌حالی به دلیل دیگر بیماری‌ها

---