اشارۀ علمی قرآن به نقش گرانش در پایان سرنوشت جهان

سه احتمال برای پایان جهان وجود دارد: گسست بزرگ (Big Rip) ، سرمای بزرگ (Big Chill) و مه‌رمب یا انقباض بزرگ (Big  Crunch).

دانشمندان امروز دو سناریوی اول را رد کردند و اعلام نمودند که جهان با انقباض بزرگ (Big Crunch) به پایان خواهد رسید.

دانشمندان با مطالعه اطلاعات به دست آمده از DESI، ابزاری که برای مطالعه تاثیر انرژی تاریک بر نور ساخته شده است، دریافتند که شتاب انبساط جهان در حال کاهش است (نه ثابت، همانطور که قبلا تصور میشد). این بدین معناست که در نهایت، گرانش بر همه جا غالب خواهد شد و باعث فروپاشی جهان به درون خود و وقوع فشرده شدن بزرگ خواهد شد.

گارسیا پنالوزا، کیهان شناس دانشگاه ECCI در کلمبیا می‌گوید:

یک سناریو وجود دارد که طبق آن اگر انرژی تاریک یک ثابت کیهانی بدون تغییر باشد، کهکشان راه شیری و کهکشان‌های دیگر طی دوره‌های بسیار طولانی آنقدر از هم دور می‌شوند که آسمان شب بر فراز زمین خالی خواهد شد.

این پدیده می‌تواند منجر به پایان یافتن جهان به عنوان یک جهان سرد از کهکشان‌های مرده با فاصله زیاد یا همان سناریوی به اصطلاح "سرمایش بزرگ" شود. از طرف دیگر، انبساط شتابدار مداوم می‌تواند باعث شود ساختار فضازمان از هم پاشیده شود، سناریویی به نام "تکرارمهبانگ عظیم".

با این حال، نقشه DESI که به تازگی تهیه شده است، می‌تواند بر سرنوشت متفاوتی برای جهان صحه بگذارد، سرنوشتی که در آن جهان دوباره به حالت داغ و متراکمِ لحظات بعد از Big Bang فرو می‌ریزد.

گارسیا پنالوزا در ادامه می‌افزاید: «اگر آنچه نتایج سال اول DESI نشان می‌دهد درست باشد، پس انبساط شتاب‌دار جهان متوقف شده و در نهایت معکوس خواهد شد و جهان می‌تواند تحت تأثیر گرانش شروع به جمع شدن کند.»

این در نهایت می‌تواند منجر به پایان یافتن جهان در سناریوی انقباض بزرگ (Big Crunch) شود.

انرژی تاریک * که عامل دفع کنندۀ انبساط جهان است، ضعیف‌تر می‌شود و در نهایت گرانش بر همه جا چیره خواهد شد. این باعث فرو ریختن دوباره جهان به حالت داغ و متراکمِ لحظات اولیه‌ی پس از بیگ بنگ می‌شود. این کشف علمی جدیدی است، اما ادعا می‌شود در قرآن، ۱۴۰۰ سال پیش به آن اشاره شده است. ببینید:

یَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَاهَا ۖ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّی ۖ لَا یُجَلِّیهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ ۚ ثَقُلَتْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ لَا تَأْتِیكُمْ إِلَّا بَغْتَةً ۗ یَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِیٌّ عَنْهَا ۖ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ (اعراف:187)

«درباره قیامت از تو مى‌پرسند كه چه وقت فرا مى‌رسد. بگو: علم آن نزد پروردگار من است. تنها اوست كه چون زمانش فرا رسد آشكارش مى‌سازد. فرارسیدن آن بر آسمانیان و زمینیان پوشیده است، جز به ناگهان بر شما نیاید. چنان از تو مى‌پرسند كه گویى تو از آن آگاهى. بگو: علم آن نزد خداست ولى بیشتر مردم نمى‌دانند.»

قرآن در این آیه از کلمه «ثَقُلَتْ» استفاده کرده است که به معنای گرانش است. اما از نظریه نسبیت عام می‌دانیم که گرانش خمیدگی فضا-زمان است. همچنین می‌دانیم که کرم‌چاله‌ها مشابه تا کردن فضا-زمان مانند یک کتاب هستند.

حالا این آیه را ببینید:

یَوْمَ نَطْوِی السَّمَاءَ كَطَیِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ ۚ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِیدُهُ ۚ وَعْدًا عَلَیْنَا ۚ إِنَّا كُنَّا فَاعِلِینَ ‎(انبیاء:104)

«روزى كه آسمان را چون طومارى نوشته درهم نوردیم. و چنان كه نخستین‌بار بیافریدیم آفرینش از سر گیریم. این وعده‌اى است كه برآوردنش بر عهده ماست و ما چنان خواهیم كرد»

خداوند در اینجا وعدۀ ایجاد این انقباض بزرگ را می‌دهد اما با تا کردن آسمان مانند یک کتاب.

بنابراین، در آیۀ نخست خداوند وعده می‌دهد که فشردگی بزرگ را با گرانش ایجاد کند و در آیه‌ای دوم وعده می‌دهد که فشردگی بزرگ را با خمیدگی فضا-زمان ایجاد کند. از آنجایی که هر دو آیه یک رویداد را توصیف می‌کنند، پس در قرآن، گرانش همان خمیدگی فضا-زمان است. (طبق نظر اینشتین خمیدگی فضا زمان همان گرانش است که نیوتن آن را به عنوان یک نیروی بین دو جسم تعریف کرده بود.)

حال اگر فرض کنیم قرآن نوشتۀ پیامبر اسلام است و منشأ آسمانی ندارد باید به این سوال پاسخ دهیم که یک فرد امّی در 1400 سال پیش از کجا می‌دانسته که گرانش باعث ایجاد انقباض بزرگ می‌شود؟

پی‌نوشت:
در کیهان‌شناسی، انرژی تاریک (Dark energy)، شکل ناشناخته‌ای از انرژی است که همهٔ فضا گیتی را به صورت فرضی در بر می‌گیرد و سرعت انبساط جهان را می‌افزاید. طبق بررسی دانشمندان، انرژی تاریک مقبول‌ترین فرضیه برای توضیح دادن مشاهدات اخیر است که می‌گویند جهان با آهنگ رو به افزایشی (با شتاب ثابت) منبسط می‌شود. انرژی تاریک برخلاف نیروی گرانش که اجرام کیهانی را به سمت یکدیگر می‌کشد، آن‌ها را با سرعت فزاینده‌ای از هم جدا می‌کند.

---