آتش، نفس جنگلها را به شماره انداخت
آتش، نفس جنگلها را به شمار انداخته، اخیرا تصاویر و ویدیوهای تلخی از جنگلها دیده میشود که در حال سوختن هستند، صدا و ناله حیواناتی که علاوه بر زیستگاهشان، جانشان به خطر افتاده است و کاری از دست آدمیزاد بر نمیآید! شدت این آتشسوزیها در جهان با گرم شدن زمین رو به افزایش است و باید برای رفع این بحران کاری کرد.
آمارهای تلخ جهانی از سوختن گیاهان
وقتی سری به آمار جهانی آتشسوزی جنگلها در ایران و جهان میزنیم، اعداد و ارقام از اتفاقی تلخ و وحشتناک صحبت میکنند، بافتهای گیاهی، گونههای جانوری در حال نابودی هستند و خیلی از ما جز تماشای تصاویر کاری از دستمان برنمیآید! سوالی که برای خیلی از ما پیش میآید این است که چرا این آتشسوزیها در جنگل زیاد شده و برای خاموش کردن آن چرا اقدامات موثری حتی در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا، کانادا، اسرالیا و روسیه وجود ندارد طوریکه خاموش کردن برخی از این آتشسوزیها یک هفته زمان میبرد.سودبردن از سوختن جنگلها!
برخی از این آتشسوزیها انگار برای انسانها سود دارد، مثلا آمازون و برزیل که پوشش جنگلی استوا را ریه کره زمین میدانند؛ اما مسولین این کشور باور دارند که این موضوع به نفع آنها نیست، چرا که از جنگل هیچ بهره و استفادهای نخواهند داشت در نتیجه قسمت زیادی از جنگل را به سرمایهدارها اجاره میدهند. این سرمایهدارها هم درختان را قطع میکنند و از قسمت باقی مانده کُنده درخت، موج زیادی از موریانه به وجود میآید. در چنین شرایطی درختان با وجود موریانهها به جای تولید اکسیژن، گاز متان تولید میکنند که همین باعث گرم شدن زمین میشود.آزادسازی گاز متان و نشخوار حیوانات
موریانه و از طرفی برخی از این کشورها با زیاد شدن موریانه از گوشت این حشرات استفاده میکنند و باور دارند که بسیار لذیذ است یکی دیگر از این خودخواهیها در کشور برزیل دیده میشود، دولتشان جنگلها را آتش میزند تا محصولات تراریخته یا ژنتیکی تولید کند (محصولاتی که از نظر ظاهری بسیار زیبا هستند) و بعد آن را به سایر کشورها صادر کند. همین کشورها، محصولاتی مثل سویا و ذرت میکارند و به دامهایی مثل شتر، گاو، گوسفند میدهند که همین نوشخوار کردن آنها باعث آلودگی هوا می شود چرا که از نوشخوار کردن، گاز متان را به هوا تزریق میکنند.باد گرم سِهن در تابستان
برخی آتش سوزیها به طور طبیعی اتفاق می افتد. به عنوان مثال زمستانها در جنگلهای گیلان، آتش سوزیهای بسیاری رخ میدهد؛ اما گرمای هوا مهمترین عامل آتش سوزی جنگلها به شمار میرود. دلیل آن هم این است که با تابش نور خورشید به منطقه، هوا گرم می شود و پس از آن، باد گرم که به آن باد "سِهن" می گویند به جنگلهای گیلان می وزد و در نهایت آتشسوزیهای بزرگی را رقم میزند.خودخواهی انسانها
در برخی آتشسوزیها، عوامل انسانی دخیل هستند. به عنوان مثال برخی از مسافرین یا توریستها به هنگام مسافرت، یا کوهنوردان به هنگام کوهنوری به دل طبیعت میروند و با رها کردن ته سیگار یا روشن ماندن آتش بر اثر فراموشی و غفات باعث به آتش کشیدن انبوهی از گونههای طبیعی میشوند. یکی از این آتشسوزیها در منطقه "دز" اتفاق افتاد، ماجرا از این قرار بود که پس از برداشت گندم در مزرعه، جای آن را آتش می زنند و بعد برنج میکارند که در اثر این آتش سوزی و همزمان با وزش باد، آتش سوزیهای وحشتناکی ایجاد میشود.راهکار برای جلوگیری از سوختن جنگلها
مهمترین اقدامی که شهرداریها باید انجام دهند این است که پس از خشک شدن علفها و زرد شدن برگها، بجای آتش زدن، از آنها به عنوان کود گیاهی به پای درختان استفاده کنند. همه کشورها به جز مناطق استوایی از هلیکوپتر و بالگرد برای اطفای حریق استفاده می کنند. در این بالگردها، ظرفهای بزرگی تعبیه شده که از داخل آن، آب را به نقطه حریق میپاشد ولی در مناطق استوایی برای مهار آتشسوزی این کار را انجام نمی دهند، به جای آن، ابرها را بارور می کنند، پس از آن ابرها شروع به باریدن می کنند و در نتیجه از این طریق آتش را خاموش می کنند.بیل و سطل آب دو ابزار پرکاربرد و ضروری هستند که به افراد توصیه میشود همراه خود در طبیعت داشته باشند زیرا اگر آتش، به طور کامل خاموش نشود، با وزش باد به راحتی شعله ور و منجر به وقوع آتش سوزی مهیبی می شود.
ایران کشوری کوهستانی است و کوههایی با شیب تند دارد. بارندگی در کوههایی با شیب تند، سیل را به وجود میآورد، علاوه بر آن شیب تند آتش سوزی را ایجاد میکند و برای مهار آن کار سختی پیش رو داریم برای این که برای مهار آن باید از این شیب بالا رفت. حالا در این شرابط باید چه کرد؟ در کشورهای پیشرفته، هواپیماهایی را در این زمینه طراحی کردهاند که امکان حمل نیروی انسانی یا کپسول اطفای حریق برای مهار آتش را دارد و یا هلیکوپترهای مخصوص اطفای حریق که در اصطلاح به آنها "سبد آبی" گفته می شود. این سازمانها شامل وزارت کشاورزی است که در صورتی که این تجهیزات را هر چند ناچیز دارند ولی آن را در اختیار این پایگاه برای مهار آتش قرار میدهند، همچنین نهادهای دیگری مثل محیط زیست، ارتش، سپاه و هلال احمر که می توانند در این زمینه با پایگاه، همکاری کنند.
شاید باورنکردنی باشد اما یکی دیگر از راهکارهای مهم و کاربردی برای مهار آتش، پرورش قاطر است؛ یعنی به جای آنکه خودشان از کوه بالا بروند، قاطرها را همانند زمانهای گذشته، برای این کار پرورش بدهند. یک قاطر هم میتواند به راحتی در شیبهای تند با خود کپسول را بالا ببرد و هم توریستها را سوار کند. این کار حتی می تواند منبع درآمد خوبی نیز به همراه داشته باشد. ایجاد کمربندی و از بین بردن پوشش گیاهی و ساخت جاده هم برای مهار آتش موثر است اما آسیبهایی دارد.