روزی مخصوص زیارت امام رضا علیه‌السلام

23 ذی القعده، یکی از روزهای پرفضیلت تقویم شیعیان است چرا که به عنوان روز زیارتی مخصوص امام رضا علیه‌السلام شناخته می‌شود. در این روز، خیل عظیمی از زائران از اقصی نقاط جهان به سوی حرم مطهر رضوی رهسپار می‌شوند و با حضور در جوار ملکوتی ثامن الحجج علیه‌السلام به زیارت، دعا و نیایش می‌پردازند.

علت نامگذاری

مشهورترین روایت در مورد علت نامگذاری این روز به عنوان روز زیارتی امام رضا علیه‌السلام به ماجرای مسمومیت ایشان در این روز اشاره دارد. طبق یک روایت، امام رضا علیه‌السلام در 23 ذی القعده سال 203 هجری قمری توسط مأمون عباسی، خلیفه وقت، مسموم و در روز 25 ذی القعده به شهادت رسیدند.

از آن زمان به بعد، شیعیان این دو روز را به عنوان روزهای عزای امام رضا علیه‌السلام و 23 ذی القعده را به طور خاص به عنوان روز زیارتی ایشان دانسته و به حرم مطهر مشرف می‌شوند.

علامه مجلسی در جلد ۲۳ بحارالانوار به نقل از برادر علامه حلی معروف به ابن مطهر حلی» در کتاب «العدد القویه» می‌گوید: روز شهادت امام رضاعلیه‌السلام از نظر این شخص روز ۲۳ ذی‌القعده است، البته قول‌های قوی‌تر به عنوان مثال از ارشاد شیخ مفید هم نقل کرده است که روز شهادت آخر ماه صفر است،‌ بنابراین طبق نقل قولی که روز شهادت امام علیه‌السلام را ۲۳ ذی‌القعده می‌داند، ‌این روز را منتسب به امام رضاعلیه‌السلام و روز زیارتی ایشان دانسته‌اند.

سید بن طاووس نیز در کتاب الإقبال بالأعمال الحسنه می‌گوید:

در بعضی از کتاب‌های دانشمندان غیر عرب دیده‌ام که زیارت امام رضا علیه‌السلام در روز 23 ذی القعده، از نزدیک یا دور، به وسیله یکی از زیارات معروف یا آنچه که شبیه زیارت است، مستحب است.

بعضی دیگر گفته‌اند:
تعیین یک روز خاص برای زیارت امام رضا علیه‌السلام باعث می‌شود تا شیعیان به طور ویژه‌ای به یاد این امام بزرگوار باشند و تلاش کنند تا با حضور در حرم مطهر ایشان یا حتی از راه دور، ارتباط معنوی خود را با ایشان تقویت کنند.

فضایل و برکات زیارت امام هشتم

در روایات متعدد، فضایل و برکات فراوانی برای زیارت امام رضا علیه‌السلام ذکر شده است. از جمله:
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

سَتُدفَنُ بَضعَةٌ مِنّی بأرضِ خُراسانَ، لا یَزُورُها مُؤمِنٌ إلّا أوجَبَ اللّهُ عزّ و جلّ لَهُ الجَنَّةَ و حَرَّمَ جَسَدَهُ على النّارِ.

زود باشد كه پاره‌اى از تن من در خاك خراسان دفن شود. هیچ مؤمنى آن را زیارت نكند مگر آن كه خداوند عزّ و جلّ بهشت را بر او واجب و بدنش را بر آتش دوزخ حرام گرداند. (بحارالانوار، ج99، ص31)

و نیز از امام على علیه السلام نیز اینچنین نقل شده است:

سَیُقتَلُ رُجُلٌ مِن وُلدِی بِأرضِ خُراسانَ بِالسَّمِّ ظُلما، اسمُهُ اسمِی، و اسمُ أبِیهِ اسمُ ابنِ عِمرانَ موسى علیه السلام، ألا فَمَن زارَهُ فی غُربَتِهِ غَفَرَ اللّهُ تعالى ذُنوبَهُ.

زودا كه مردى از فرزندان من در خاك خراسان به زهر ستم كشته شود؛ نام او نام من است و نام پدرش نام پسر عمران، موسى علیه السلام. بدانید كه هر كس او را در غربتش زیارت كند، خداوند متعال گناهانش را بیامرزد. (عیون اخبار الرضا، ج1، ص289)

از خود امام رضا علیه‌السلام نیز منقول است که:
مَن زارَنِی عَلَى بُعدِ دارِی، أتَیتُهُ‌ یَومَ القِیامَةِ فی ثلاثِ مَواطِنَ حتّى اخَلِّصَهُ مِن أهوالِها: إذا تَطایَرَتِ الكُتُبُ یَمینا و شِمالًا، و عِندَ الصِّراطِ و عِندَ المِیزانِ.

هر كه مرا در دیار غربت زیارت كند، روز قیامت در سه جا به داد او مى‌رسم و از هراسها و سختیهاى آنها نجاتش مى‌دهم: وقتى كه نامه‌هاى اعمال از راست و چپ پراكنده شوند و هنگام گذشتن از صراط و موقع سنجیدن میزان [اعمال‌]. (عیون اخبارالرضا، ج2، ص 255)

به هر روی،23 ذی القعده، فرصتی مغتنم برای شیعیان سراسر جهان است تا با حضور در حرم امام رضا و توسل به ایشان، حاجات و آرزوهای خود را از خداوند متعال طلب کنند.

این روز، یادآور مظلومیت و غربت امام رضا علیه‌السلام در دوران حیاتشان و نمادی از ارادت و عشق شیعیان به ایشان است. 

---