هر آنچه باید در مورد مایت‌ها بدانید

مایت‌ها می‌توانند بیماری‌ها را بین انسان‌ها و حیوانات انتقال بدهند و اگر در تعداد زیادی ظاهر شوند می‌توانند خطرناک باشند.

انواع مایت‌ها

مایت شبدر
مایت‌های شبدر می‌توانند با طوفان به خانه‌تان وارد شوند. این مایت‌ها نمی‌گزند یا مشکلاتی بری سلامتی انسان ایجاد نمی‌کنند؛ اما آفتی آزاردهنده‌اند.
شما به‌راحتی می‌توانید مایت‌ها را ببینید. آنها قرمز، سبز و یا قهوه‌ای هستند و پاهای جلویی درازی دارند. مایت شبدر وقتی که له شود، لکه‌ای قرمز به جا می‌گذارد و می‌تواند در خانه شما هزاران تخم بگذارد. مایت شبدر در بهار و تابستان و پاییز از گیاهان تغذیه می‌کند و در هوای سرد به دنبال پناهگاه می‌گردد.

مایت گرد و غبار
مایت‌های گرد و غبار بسیار ریزند و ما بدون چشم مسلح نمی‌توانیم آنها را ببینیم. مایت‌های گرد و غبار از سلول‌های مرده پوستی انسان تغذیه می‌کنند و در محیط‌های گرم و مرطوب زنده می‌مانند. این مایت‌ها نمی‌توانند با گزش یا نیش به انسان آسیب بزنند، اما مدفوع، ادرار یا جسد آنها تولید خاک و پروتئین‌هایی می‌کند که بعداً توسط انسان‌ها استنشاق می‌شوند. اگر مایت‌های گرد و غبار باعث التهاب و گرفتگی راه‌های بینی‌تان شوند پس شما آلرژی خاک دارید.
مایت‌های گرد و غبار برخلاف برخی دیگر از انگل‌ها نمی‌گزند یا مستقیماً به پوست آسیب نمی‌زنند.

مایت خاک خانگی
مایت‌های خاک خانگی آن‌قدر ریزند که شما نمی‌توانید آنها را ببینید مگر اینکه خیلی دقیق و ریز نگاه کنید. مایت‌های خاک خانگی به دلیل بسیار ریز بودنشان در هوا به‌راحتی شناور می‌شوند و بخش زیادی از گرد و خاک‌های خانگی را تشکیل می‌دهند.
وقتی شما این مایت‌ها را تنفس می‌کنید ممکن است دچار آلرژی یا حملات آسم شوید. مایت‌های خاک خانگی معمولاً پوست مرده و شوره و موهای ریز را می‌خورند و اغلب در بالش‌ها و تشک‌ها و مبلمان وجود دارند.

مایت خارشی
مایت‌های خارشی نیز بسیار ریز هستند و از حشرات تغذیه می‌کنند. گفته می‌شود این مایت‌ها، انسان و حیوان را می‌گزند. مایت‌های خارشی دوست دارند در مواد گیاهی ساکن شوند، مثلاً حصیر، علف، یونجه، برگ‌های خشک و یا دیگر مواد مشابه. مایت‌های خارشی وقتی به‌اندازه کافی به شکار خود نزدیک شوند آن را می‌گزند.
اگر یک مایت خارشی شما را بگزد، شما احساسش نخواهید کرد؛ اما ممکن است بعداً لکه‌های قرمز خارش‌داری ببینید. مایت‌های خارشی برخلاف سایر مایت‌ها نمی‌توانند در فضای داخل زندگی کنند.

مایت اسکابئی یا عامل جرب، گری یا گال
نوعی مایت انسانی به نام Sarcoptes scabiei var می‌تواند باعث عفونت اسکابئی شود (جرب، گری یا گال). این مایت‌های خارشی به داخل لایهٔ بیرونی پوست تونل می‌زنند و آنجا زندگی می‌کنند و تخم می‌گذارند.
هر کسی ممکن است دچار عفونت اسکابئی شود؛ زیرا این مایت‌ها به‌واسطه تماس مستقیم فردبه‌فرد منتقل می‌شوند. نوعی شدید از اسکابئی، اسکابئی نروژی است که افراد سالمند یا کسانی را که سیستم ایمنی ضعیفی دارند درگیر می‌کند. این نوع اسکابئی باعث پوسته‌ای ضخیم می‌شود که می‌تواند با لباس و رختخواب کنده شده و عفونت را این طرف و آن طرف منتشر کند.
مایت‌های اسکابئی می‌توانند تا مدتی (مثلاً دو ماه) روی بدن انسان زندگی کنند؛ بنابراین مهم است که فرد مبتلا و نزدیکان او تحت درمان قرار بگیرند.

مایت چیگر
دو نوع مایت چیگر وجود دارد که انسان را می‌گزد. اگر مایت چیگر، کربن‌دی‌اکسید بازدم شما را حس کند، راهی برای تماس با پوست شما پیدا کرده و آنجا جا خوش می‌کند.
هر چند مایت چیگر، خون شما را نمی‌مکد؛ اما توانایی منحصربه‌فردی برای تولید بزاق هاضم پوست دارد که پوستتان را حل می‌کند. اگر چیگر را پیدا نکرده و از پوستتان دور نکنید، جای گزش آن متورم و سفت شده و شروع به خارش می‌کند.

مایت دمودکس
مایت‌های دمودکس به‌طورکلی مایت‌هایی میکروسکوپی هستند که در فولیکول‌های مو زندگی می‌کنند. به این مایت‌ها، مایت صورت نیز می‌گویند. مایت‌های صورت بسیار شایع‌اند و از فردبه‌فرد منتقل می‌شوند و تقریباً همه افراد آن را دارند. به‌ندرت پیش می‌آید مایت دمودکس باعث عارضه‌ای شود که فولیکولیت دمودکس نام دارد. مایت‌های دمودکس اغلب در جاهای زیر پیدا می‌شوند:
. پیشانی
. مژه‌ها
. گونه‌ها
. بخش بیرونی کانال گوش
. کنار بینی

مایت مژه
مایت‌های مژه نام دیگری برای مایت‌های دمودکس است. این مایت‌ها معمولاً روی صورت هستند و از چربی‌ها و سلول‌های مرده روی پوست تغذیه می‌کنند. این مایت‌ها بی‌ضررند تا زمانی که به تعداد زیادی جمع شوند و التهاب در پلک ایجاد کنند (بلفاریت).

مایت پرنده و موش
انواعی از مایت‌ها وجود دارند که روی بدن پرنده‌ها و جوندگانی مانند موش زندگی می‌کنند و می‌توانند انسان را نیز بگزند. این مایت‌ها از حیوان یا پرنده‌ای که میزبان آنهاست روی بدن حیوان یا انسانی دیگر می‌پرند و معمول‌ترین آنها موارد زیرند:
. مایت‌های موش‌های خانگی
. مایت‌های موش‌های خاردار
. مایت‌های موش‌های گرمسیری
. مایت‌های ماکیان شمالی
. مایت‌های مرغ
گزش این مایت‌ها می‌تواند دردناک باشد و باعث تحریکات و راش و خارش پوستی شود.

مایت بلوط
مایت‌های بلوط روی درخت بلوط زندگی می‌کنند اما می‌توانند در غلات یا دیگر محصولات انبار شده نیز باشند. گزش مایت بلوط باعث راش‌های خارش‌دار و قرمز می‌شود.

مایت واروا
این انگل ریز روی سطوح زنبورعسل زندگی می‌کند. این مایت‌ها مخرب بوده و باعث می‌شوند زنبورهای بالغ و لاروهایشان بمیرند؛ اما اثری بر انسان ندارند.

علائم گزش مایت

همه مایت‌ها نمی‌گزند اما آنهایی که می‌گزند، مثل چیگر و مایت‌های خارشی، می‌توانند علائم آزاردهنده‌ای ایجاد کنند که بارزترین آنها خارش است. مایت‌های اسکابئی (عامل جرب، گری یا گال) نمی‌گزند اما اگر زیر پوست تونل بزنند باعث خارش شدیدی می‌شوند.
هرچند خارش بسیار ناراحت‌کننده است اما به خودی خود جدی و خطرناک نیست. اما می‌تواند باعث شود ناحیه خراشیده شده عفونت کند.
دیگر علائم:
. راش قرمز
. تاول و جوش
. خطوطی نازک روی پوست
. خس خس تنفس (در اثر مایت‌های خاک در رختخواب و فرش)
اگر هر یک از علائم واکنش آلرژیک را دارید باید فورا اورژانس خبر کنید. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر شود:
. مشکل در تنفس
. احساس گرفتگی در سینه یا گلو
. احساس بیحالی و سرگیجه
. کهیر
. تهوع و استفراغ

درمان گزش مایت

درمان گزش مایت بستگی به نوع مایتی که گزیده دارد. بیشتر گزش‌های مایت در خانه درمان می‌شوند اما اگر درد و خارش زیاد بود یا علامتی از عفونت وجود داشت باید زودتر به پزشک مراجعه کنید.
با روش‌های زیر می‌توانید درد و خارش گزش مایت را تسکین دهید:
. ناحیه را با آب و صابون بشویید
. از کمپرس سرد استفاده کنید ولی حتما ابتدا پارچه یا حوله‌ای روی پوست بیندازید تا پوست آسیب نبیند
. از یک کرم یا پماد آنتی‌هیستامین استفاده کنید یا خوراکی آن را مصرف کنید
. مسکنی مثل استامینوفن بخورید
برای اسکابئی هیچ درمان خانگی وجود ندارد زیرا مایت‌های اسکابئی باید نابود شوند. داروهای خاصی برای اسکابئی وجود دارد که فقط با تجویز پزشک در دسترس بوده و از سر تا پا استفاده می‌شود. برخی از این داروها که به شکل پماد هستند فقط مناسب افراد بزرگسال می‌باشند اما برای کودکان نیز داروهایی وجود دارد. خیلی مهم است که درمان دقیقا طبق توصیه پزشک انجام شود تا اسکابئی کاملا برطرف شود، وگرنه درمان باید تکرار شود.

داروهایی که برای اسکابئی (گال) استفاده می‌شوند:
. کرم پرمترین ۵ درصد: معمولا اولین انتخاب است و برای بچه‌های ۲ ماه و بزرگ‌تر استفاده می‌شود
. لوسیون کروتامیتون ۱۰ درصد و کرم کروتامیتون ۱۰ درصد: این درمان‌ها فقط برای بزرگسالان هستند
. پماد سولفور (۵ و ۱۰ درصد): برای بچه‌های زیر ۲ ماه استفاده می‌شود
. لوسیون لیندان ۱ درصد: این دارو برای نوزادان، افرادی که صرع دارند و خانم‌های باردار و شیرده و کسانی که سالمندند یا پوست بسیار حساسی دارند مناسب نیست
ایورمکتین که یک داروی خوراکی است برای افرادی تجویز می‌شود که از کرم‌ها نتیجه‌ای نگرفته‌اند یا کسانی که به دلایلی نمی‌توانند از کرم‌ها استفاده کنند. البته این دارو مجوزی برای درمان اسکابئی ندارد و معلوم نیست برای کودکان یا خانم‌های باردار ایمن است یا خیر. درمان موارد شدیدتر اسکابئی قوی‌تر است و شامل استفاده از داروهای خوراکی و موضعی با هم می‌شود. داروهای موضعی قوی‌تر:
. کرم پرمترین ۵ درصد
. بنزیل بنزوات ۲۵ درصد (با یا بدون روغن درخت چای) که در غلظت‌های کمتر برای بچه‌ها نیز استفاده می‌شود
. کرم کراتولیتیک
اسکابئی‌ها روی بدن انسان زندگی می‌کنند، بنابراین وقتی درمان آن با موفقیت انجام شود، مایت‌ها دیگر وجود نخواهند داشت. اما اگر همچنان در تماس نزدیک با کسی باشید که اسکابئی را منتشر می‌کند و درمان نشده است، دوباره مبتلا خواهید شد. به همین دلیل خیلی مهم است همه افرادی که با آنها تماس نزدیک دارید کاملا درمان شوند.

چطور از شر مایت‌ها خلاص شوید؟

مایت‌های گردوغبار
مایت‌های گردوغبار در فرش و مبلمان و رختخواب زندگی می‌کنند، بنابراین باید این محیط‌ها یا کاملا حذف شوند و یا کاملا پوشیده و پاکسازی شوند. می‌توانید با پوشاندن بالش‌ها و تشک‌ها با کاورهای داست پروف (ضد گرد و غبار) شروع کنید و گرد و خاک‌های سطحی را مرتبا پاکسازی نمایید. همچنین می‌توانید چیزهای زیر را از محیط خانه حذف کنید:
. پرده‌ها و مبلمان تشک‌دوزی شده و کوسن‌ها
. عروسک‌های پولیشی و هر چیزی که گرد و خاک جذب می‌کند، مثلا گل‌های خشک یا مصنوعی
. پتوهای پشمی و هر چیزی که کُرک دارد
. فرش‌ها و قالی‌ها و موکت‌ها
اگر مبلمان تشک دوزی شده یا فرش و موکت دارید می‌توانید هر وقت لازم بود آنها را با بخارشو تمیز کنید. بخار داغ می‌تواند مایت‌های گردوغبار را نابود کند. متاسفانه جاروبرقی کشیدن ساده نمی‌تواند مایت‌ها را از محیط حذف کند اما همیشه از جاروبرقی پرقدرت با فیلتر هوا استفاده کنید.
سایر اقدامات:
. هر روز زمین را تی خیس بکشید
. از مواد ضد رطوبتی استفاده کنید چون مایت‌ها عاشق رطوبت‌اند
. روتختی‌ها و روبالشتی‌ها و ملافه‌ها را هر هفته با آب داغ بشویید و اگر خشک کن دارید از دمای بالا برای خشک کردن آنها استفاده کنید
. از فیلتر هوا با کیفیت بالا استفاده کنید

دیگر مایت‌ها
روش‌های خلاص شدن از دیگر انواع مایت‌ها بستگی به نوع آنها و محل زندگی‌شان دارد. مثلا مایت‌های پرنده و موش در شکاف‌ها و درزها، جاهای گرم و نزدیک به میزبانشان یا لانه‌شان زندگی می‌کنند. این مایت‌ها هر جا که زندگی می‌کنند مهم است که:
. آنجا را جاروبرقی بکشید و با دستمال خیس تمیز کنید. پاکت جاروبرقی را دور بیندازید (بیرون از خانه) چون مایت‌ها می‌توانند دوباره به سمت خانه بخزند
. همه جا را از جهت لانه مایت‌ها یا مخفی‌گاهشان بررسی کنید و از بین ببرید
. از آفت‌کش‌های مجاز در اطراف بیرون خانه استفاده کنید و بیشتر روی درها و پنجره‌ها و هر جایی که حیوانات و مایت‌ها می‌توانند وارد شوند متمرکز شوید
. اگر مایت‌ها جایی هستند که دسترسی ندارید یا اقداماتتان فایده‌ای نداشت با کسی که در این کار حرفه‌ای است مشورت کنید
. خانه را مرتبا تمیز کنید و پرده‌ها و ملافه‌ها و فرش‌ها و مبلمان را هر چند وقت بشویید
. اگر فکر می‌کنید وسیله‌ی خاصی کاملا آلوده به مایت است، آن را در کیسه‌ای پلاستیکی حبس کرده و دور از خانه بیندازید

پاسخ به چند سوال متداول

. از کجا بدانید مایت دارید؟
اگر راش‌ها یا جوش‌هایی خارش‌دار در قسمت‌هایی از بدنتان دارید ممکن است ناشی از مایت باشند. اگر مایت گردوغبار داشته باشید، احتمالا زیاد عطسه می‌کنید، آبریزی بینی یا حتی خس‌خس سینه دارید.

. از کجا بدانید در خانه مایت دارید؟
بیشتر مایت‌ها با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند و علائم گزیدگی با مایت احتمالا اولین علامتی است که نشان می‌دهد در خانه مایت دارید. تنها استثنا مایت اسکابئی است که اگر داشته باشید، راشی تونل مانند در پوست خواهید داشت که یک علامت از اسکابئی است.

. علت وجود مایت در خانه چیست؟
همانطور که گفتیم مایت‌ها از راه‌های مختلفی می‌توانند به خانه راه پیدا کنند. مایت‌های گردوغبار همه جا هستند، درست مثل گرد و خاک. بنابراین از هر راه بازی می‌توانند وارد خانه شوند یا به لباستان بچسبند و با شما وارد خانه شوند. دیگر مایت‌ها نیز با چسبیدن به میزبان وارد خانه می‌شوند. اسکابئی‌ها (گال) نیز با تماس مستقیم فرد با فرد منتقل می‌شوند.

---