"اینها آشغال نیستن! نمی‌خوام بندازمشون دور" گزارشی درباره اختلال احتکار که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا جمع‌آوری شده
نمی‌خوام بریزمشون دور!
اگر در دور ریختن اشیا مشکل دارید و اطرافتان پرشده از لوازم و اشیای بی ارزش و خرت‌وپرت طوریکه فضا را آشفته و شلخته کرده و عبور و زندگی در آن فضا را سخت و دچار اخلال کرده باشد، احتمالا به اختلال احتکار مبتلا شده‌اید.
اختلال احتکار جایی است که شخص تعداد زیادی اقلام را به شیوه‌ای آشفته ذخیره میکند تا جایی که معمولاً درهم ریختگی غیرقابل کنترلی ایجاد کند. در این مواقع اقلام یا بدون ارزش هستند یا ارزش پولی کمی دارند.
احتکار یک مشکل مهم در نظر گرفته می شود اگر
میزان به هم ریختگی در زندگی روزمره، اختلال ایجاد کند. برای مثال، فرد نمی تواند از آشپزخانه یا حمام خود استفاده کند و نمی تواند به اتاق‌ها دسترسی داشته باشد.به‌هم‌ریختگی باعث ناراحتی قابل توجهی می‌شود یا بر کیفیت زندگی فرد یا خانواده آنها تأثیر منفی می‌گذارد مثلا اگر کسی بخواهد این بهم ریختگی را مرتب و تمیز کند فرد ناراحت شده و ممکن است رابطه آنها آسیب ببیند.
درمان اختلال احتکار
درمان اختلالات احتکار چالش برانگیز است زیرا بسیاری از افرادی که به طور مکرر احتکار می کنند آن را به عنوان یک مشکل نمی‌بینند یا آگاهی کمی از تأثیر آن بر زندگی خود یا زندگی دیگران ندارند.برخی ممکن است متوجه شوند که مشکلی دارند، اما تمایلی به کمک گرفتن ندارند، زیرا به شدت احساس شرم، تحقیر یا گناه می کنند. تشویق افرادی که احتکار می‌کنند، برای کمک گرفتن بسیار مهم است، زیرا مشکلات آنها در دور انداختن اشیاء نه تنها می تواند باعث تنهایی و مشکلات سلامت روانی شود، بلکه سلامت و ایمنی را نیز به خطر می اندازد
چرا ممکن است کسی احتکار کند؟
دلایلی که چرا شخصی شروع به احتکار می کند به طور کامل درک نشده است. می‌تواند نشانه‌ای از بیماری دیگری باشد. مثلا فردی که مشکلات حرکتی دارد ممکن است از نظر جسمی نتواند حجم عظیمی از آشفتگی را تمیز کند و یا افراد دارای ناتوانی یادگیری یا افرادی که دچار زوال عقل هستند ممکن است نتوانند موارد را دسته بندی و دفع کنند.مشکلات سلامت روان مرتبط با احتکار
افسردگی حاد، اختلالات روان پریشی، مانند اسکیزوفرنی، اختلال وسواس فکری جبری (OCD)و در برخی موارد، احتکار به خودی خود یک وضعیت است و اغلب با بی توجهی همراه است.این افراد بیشتر احتمال دارد که زندگی تنهایی را تجربه کرده باشند، مجرد باشند، دوران کودکی محرومی را گذرانده‌اند، کمبود اشیاء مادی داشتند یا با سایر اعضای خانواده خود ارتباط ضعیف برقرار کرده‌اند. سابقه خانوادگی احتکار دارند، در خانه‌ای درهم و برهم بزرگ شده‌اند و هرگز یاد نگرفته‌اند که اقلام را اولویت بندی و مرتب کنند.
دلم نمیاد بندازمش دور!
بسیاری از افرادی که احتکار می کنند، به شدت اعتقادات مربوط به به دست آوردن و دور انداختن چیزها را دارند، مانند: "من ممکن است روزی به این نیاز داشته باشم" یا "اگر این را بخرم، خوشحالم می کند".ممکن است برای کنار آمدن با یک رویداد استرس‌زا مانند مرگ یک عزیز این کار را انجام بدهند.
اغلب، بسیاری از چیزهایی که نگهداری می شوند ارزش پولی کمی دارند یا اصلاً ارزش پولی ندارند و ممکن است بیشتر مردم آن را زباله در نظر بگیرند. فرد ممکن است اقلام را به دلایلی که برای افراد دیگر واضح نیست، مانند دلایل احساسی یا احساس زیبا یا مفید به نظر رسیدن اشیاء، نگه دارد. اکثر افراد مبتلا به اختلال احتکار وابستگی عاطفی بسیار قوی به اشیا دارند.
فرق احتکار با مجموعه(کلکسیون)
بسیاری از افراد اقلامی مانند کتاب یا تمبر جمع‌آوری می کنند و این مشکلی ایجاد نمی‌کند. تفاوت بین "احتکار" و "مجموعه" در نحوه سازماندهی این اقلام است. یک مجموعه روی کالای خاصی تمرکز میکند و نمایش آن سازمان‌یافته است و اقلام به راحتی قابل دسترسی هستند. یک انبار معمولاً بسیار نامنظم است، فضای زیادی را اشغال میکند و اقلام تا حد زیادی غیرقابل دسترس هستند.به عنوان مثال، شخصی که نقدهای روزنامه را جمع آوری می کند، ممکن است نظرات مورد نظر خود را حذف کند و آنها را در یک کاتالوگ یا دفترچه سازماندهی کند. کسی که احتکار میکند ممکن است انبوهی از روزنامه‌ها را نگه دارد که کل خانه‌اش را به هم ریخته است و به این معنی که خواندن هر یک از نظراتی که می خواستند در واقع ممکن نباشد.
علائم اختلال احتکار
نگهداری یا جمع آوری اقلامی که ممکن است ارزش پولی کمی داشته باشند یا هیچ ارزش پولی نداشته باشند، مانند نامه‌های ناخواسته و کیسه‌های حامل، یا اقلامی که قصد استفاده مجدد یا تعمیر آنها را دارند.دسته بندی یا سازماندهی اقلام برایشان سخت است
در تصمیم گیری مشکل دارند
برای مدیریت کارهای روزمره مانند آشپزی، نظافت و پرداخت قبوض تلاش می‌کنند
شدیداً به اقلام وابسته می‌شوند و اجازه لمس یا قرض گرفتن نمی‌دهند
روابط ضعیفی با خانواده یا دوستان دارند
احتکار می‌تواند از سنین نوجوانی شروع شود و با افزایش سن، بیشتر قابل توجه می‌شود
از احتکار نامه تا حیوانات و داده‌های اینترنتی!
برخی از افراد مبتلا به اختلال احتکار طیفی از اقلام را احتکار می‌کنند، در حالی‌که برخی دیگر ممکن است فقط انواع خاصی از اشیاء را احتکار کنند. اقلامی که اغلب احتکار می شوند شامل روزنامه‌ها و مجلات، کتاب‌ها، لباس‌ها، اعلامیه‌ها و نامه‌ها، از جمله نامه‌های ناخواسته، صورت حسابها و رسیدها، ظروف، از جمله کیسه‌های پلاستیکی و جعبه‌های مقوایی، لوازم خانگی می‌شود.نکته قابل تامل اینجاست برخی افراد حیواناتی را احتکار می‌کنند که ممکن است نتوانند به درستی از آنها مراقبت کنند. اخیراً احتکار داده‌ها هم رایج‌تر شده، جایی‌که فرد حجم عظیمی از داده‌های الکترونیکی را ذخیره میکند و ایمیل‌هایی که به شدت تمایلی به حذف آن ها ندارند. در کنار آن پوشه اسکرین‌شات‌ها را هم دست کم نگیرید، عکس‌هایی که گرفته شده و هیچ وقت استفاده نمی‌شود...
چرا اختلال احتکار مشکل‌ساز است؟
اختلال احتکار به دلایل مختلفی می‌تواند مشکل‌ساز باشد و زندگی فرد را تحت الشعاع قرار دهد طوریکه رفت و آمد در خانه را برای آنها بسیار دشوار میکند. این می‌تواند عملکرد کاری، بهداشت شخصی و روابط آنها را تحت تأثیر قرار دهد. شخصی که احتکار میکند معمولاً تمایلی ندارد یا نمی‌تواند بازدیدکننده داشته باشد یا حتی به تاجران اجازه انجام تعمیرات اساسی را بدهد که می تواند باعث انزوا و تنهایی شود.همچنین بهم ریختگی سلامت فرد را هم زیر سوال می‌برد
مثلا تمیز کردن را بسیار دشوار میکند و منجر به شرایط غیربهداشتی و تشویق هجوم جوندگان یا حشرات می شود. در صورت آتش‌سوزی راه های خروجی مسدود است، اگر اشیا با حجم بزرگ نگهداری شوند، خطر سقوط و افتادن آنها روی افراد وجود دارد. احتکار همچنین می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای مانند OCD، انواع دیگر اضطراب، افسردگی و زوال عقل باشد.چه باید کرد؟
اگر فکر می‌کنید یکی از اعضای خانواده یا فردی که می‌شناسید به اختلال احتکار مبتلا است، سعی کنید آنها را متقاعد کنید که برای ملاقات با پزشک عمومی همراه خود بیایند. این ممکن است آسان نباشد، زیرا کسی که احتکار می کند ممکن است فکر نکند که به کمک نیاز دارد. سعی کنید نسبت به موضوع حساس باشید و بر نگرانی های خود برای سلامتی و رفاه آنها تاکید کنید.
به آنها اطمینان دهید که قرار نیست کسی به خانه آنها برود و همه چیز را بیرون بیندازد. شما فقط می‌خواهید با دکتر در مورد احتکار آنها صحبت کنید تا ببینید چه کاری می توان انجام داد و چه حمایتی برای توانمندسازی آنها و شروع روند بی نظمی در دسترس است.تمیز کردن فضا و مرتب کردن مشکل را حل نمی‌کند و این در هم ریختگی اغلب به سرعت دوباره ایجاد می‌شود.
نحوه درمان اختلال احتکار
درمان اختلال احتکار آسان نیست، حتی زمانی که فرد آماده درخواست کمک باشد، اما می توان بر آن غلبه کرد. درمان اصلی درمان شناختی رفتاری (CBT) است. درمانگر به فرد کمک می کند تا بفهمد چه چیزی دور انداختن اشیا را دشوار می کند و دلایل به هم ریختگی ایجاد شده است. این با وظایف عملی و برنامه ای برای کار ترکیب خواهد شد. این مهم است که فرد مسئولیت پاکسازی درهم و برهمی را از خانه خود بپذیرد. درمانگر از این امر حمایت و تشویق خواهد کرد.داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) نیز نشان داده شده است که به برخی از افراد مبتلا به اختلالات احتکار کمک می کند.
هدف بهبود تصمیم گیری و مهارت های سازمانی افراد، کمک به آنها برای غلبه بر میل به صرفه جویی و در نهایت پاک کردن درهم و برهمی، اتاق به اتاق است.
