آژیتاسیون یا تحریک روانی-حرکتی چیست؟

آژیتاسیون یا بی‌قراری روانی-حرکتی، یک احساس بی‌قراری، مضطرب بودن، برانگیختگی و عصبی بودن است که می‌تواند منجر به حرکات ناخواسته شود. این احساس ممکن است فرد را دچار تنش عضلانی، افزایش ضربان قلب یا لرزش فیزیکی کند. همچنین ممکن است باعث سریعتر صحبت کردن یا ناتوانی در یک جا و بی‌حرکت نشستن شود. به نوعی آژیتاسیون بیان فیزیکی اضطراب و تنش ذهنی است.

این احساس معمولاً در شرایط استرس‌زا یا در مواجهه با وضعیت‌های ناراحت‌کننده اتفاق می‌افتد و به نوعی طبیعی است.  مثلا پیش از اتفاق مهم یا شروع یک امتحان ممکن است شما حالت‌های سرگردانی، گیجی، بی‌قراری و راه رفتن دور اتاق را تجربه کنید اما اما در برخی موارد، مشکلات پزشکی مانند اختلالات هورمونی یا بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی یا آلزایمر باعث بروز و تشدید این حالات هستند.

علائم آژیتاسیون

آژیتاسیون می‌تواند برای افرادی که آن را تجربه می‌کنند ناراحت کننده باشد و همچنین ممکن است باعث نگرانی اطرافیانشان شود. این بیماری می‌تواند علائم رفتاری، جسمی و ذهنی ایجاد کند، از جمله:

حرکات ناگهانی و غیرقابل توضیح

ناتوانی در نشستن

تنش عضلانی و لرزش‌های فیزیکی

ضعف ناگهانی و اضطراب

تعریق

سرگردانی

تنگی نفس

آژیتاسیون چه نشانه‌هایی دارد؟

افرادی که در حال تجربه آژیتاسیون باشند علائمی مشابه موارد زیر از خود بروز می‌دهند:

دور یک اتاق قدم می‌زنند

دستهای خود را به هم فشار می‌دهند

انگشتان دستشان را دائما تکان می‌دهند

پاهایشان را تکان می‌دهند

بی‌قرار هستند

کارها را به طور ناگهانی شروع و متوقف می‌کنند

خیلی سریع صحبت می‌کنند

اجسام را  در محیط اطرافشان بدون دلیل جابجا می‌کنند

اشخاصی که بی‌قراری روانی-حرکتی را تجربه می‌کنند ممکن است این رفتارها را به گونه‌ای نشان دهند که کنترل نشده یا نامنظم به نظر می‌رسد. این حالات  رد افراد دارای اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی گاهی می‌تواند آنها و اطرافیانشان را در معرض خطر آسیب فیزیکی قرار دهد.

افراد مبتلا به آشفتگی روانی حرکتی شدید ممکن است:

لب‌هایشان را گاز بگیرند تا خونریزی کنند

پوست اطراف لب‌هایشان را بکنند

پوست اطراف ناخن‌هایشان را جدا کنند

علت‌ها و بیماری‌های مرتبط با آژیتاسیون

به طور معمول، تحریک روانی-حرکتی یک علت واحد نخواهد داشت. یک فرد ممکن است به دلیل ترکیبی از عوامل روانی و محیطی، از جمله استرس، تروما، و ترک مواد مخدر، این بیماری را تجربه کند.

اما به طور معمول بی قراری روانی-حرکتی با شرایط سلامت روان زیر ارتباط دارد:

اختلال دوقطبی

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

موارد وحشت‌زدگی یا پنیک

اختلال اضطراب فراگیر

افسردگی

روان‌گسیختگی

بیماری پارکینسون

زوال عقل

کنترل و درمان

اگر فردی بی‌قراری روانی-حرکتی را تجربه می‌کند در قدم اول باید با پزشک صحبت کند. پزشک متخصص می‌تواند علت تحریک روانی حرکتی را تعیین کرده و بر اساس آن بیمار را مدیریت و راهنمایی کند.

این درمان ممکن است شامل تغییراتی در برنامه‌های دارویی یا روان درمانی باشد.

اما برنامه‌های مدیریتی کنترل آژیتاسیون عموما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

درمان علت زمینه‌ای تحریک روانی حرکتی

یادگیری تنش‌زدایی و راهبردهای مقابله ای

به حداقل رساندن محرک‌های استرس‌زا

مدیریت ترک مواد مخدر و الکل

داروهایی مانند آنتی سایکوتیک‌ها، بنزودیازپین‌ها

تحریک روانی-حرکتی اغلب می تواند باعث ناراحتی شود. با این حال، فرد می تواند با درمان مناسب آن را مدیریت کند. جستجوی درمان برای بی قراری روانی-حرکتی به فرد کمک می‌کند تا شرایط یا عوامل محیطی را که ممکن است در تحریک او نقش دارند شناسایی و مدیریت کند.

شروع زودهنگام درمان برای آژیتاسیون به کاهش تأثیر آن و شرایط مرتبط با آن بر زندگی افراد کمک خواهد کرد.

---