به جای نفرین تاریکی، شمعی روشن کن!

 

درک اثر تماشاگر

روانشناسان اجتماعی بیب لاتانه و جان دارلی پس از قتل فاجعه‌بار کیتی جنووز در شهر نیویورک در سال 1964، مفهوم اثر تماشاگر را تعریف کردند. در آن زمان، گزارش شد که ده‌ها همسایه اقدامی برای کمک یا تماس با پلیس نکردند.

لاتانه و دارلی تأثیر تماشاگر را به دو عامل نسبت دادند: انتشار مسئولیت و تأثیر اجتماعی. انتشار مسئولیت درک شده به این معنی است که هر چه تماشاگران بیشتری در یک محل وجود داشته باشند، مسئولیت شخصی کمتری برای اقدام کردن احساس خواهد کرد. نفوذ یا تاثیر اجتماعی هم به این معناست که افراد به رفتار اطرافیان خود نگاه می‌کنند و طبق آن عمل می‌کنند به زبان ساده "چرا تا وقتی هیچکس کاری نکرده، من بکنم؟"

چرا مردم در مواقع اضطراری کمک نمی‌کنند؟

بعضی افراد با دیدن کسی که در شرایط اورژانسی‌ست یا مورد حمله قرار گرفته دچار شوک می‌شوند یا اصطلاحا بدنشان فریز شده و خشکشان می‌زند. این یک پاسخ معمول نسبت به ترس است؛ ترس از اینکه برای کمک کردن ضعیف باشید، مداخله‌کردن جان شما را به خطر بیاندازد یا اصلا خطر و تهدید را اشتباه شناسایی کرده باشید و با کمک نابجا اوضاع را بدتر کنید.

آیا تأثیر تماشاگر می‌تواند مثبت هم باشد؟

از همان عواملی که منجر به اثر تماشاگر می‌شود می‌توان برای افزایش رفتارهای کمکی هم استفاده کرد. افراد زمانی که احساس می‌کنند تحت نظر «جمعیت» هستند و اعمالشان با هویت اجتماعی‌شان همخوانی دارد، احتمالاً رفتار خوبی از خود نشان می‌دهند. به عنوان مثال، کسی که طرفدار محیط زیست است، زمانی که فکر می‌کند در حال دیده شدن است، تلاش بیشتری برای بازیافت می‌کند.

چگونه یک تماشاگر فعال باشیم؟

اصلا چرا تماشاگر فعال بودن مهم است؟ چون طبق آمار مداخله تماشاگران اغلب تنها دلیل توقف قلدری و سایر جنایات است. فلج اجتماعی و رفتاری که ناشی از پدیده اثر تماشاگر است و تا به اینجا درباره‌اش صحبت کردیم را می‌توان با آگاهی و در برخی موارد آموزش صریح کاهش داد. مدارس متوسطه و پردیس‌های دانشگاهی، باید دانشجویان و دانش‌آموزان را تشویق ‌کنند که وقتی شاهد یک عمل قلدری یا حمله احتمالی هستند، صحبت کنند.

یک تکنیک این است که طوری رفتار کنید که انگار اولین یا تنها کسی است که مشکلی را مشاهده می‌کند. اغلب، زمانی که یک نفر دست به اقدام می‌زند، حتی اگر فقط فریاد بزند، "هی، چه خبر است؟" یا «پلیس در حال رسیدن است»، ممکن است دیگران هم جرأت پیدا کنند تا اقدامی انجام دهند. گفته می‌شود، یک تماشاگر فعال زمانی مؤثرتر است که فرض کند خودش تنها فردی است که مسئولیت را بر عهده گرفته است. می‌توانید به دیگران راهنمایی دهید تا آنها نیز در کمک کردن مشارکت کنند. تمام تلاش خود را برای اطمینان از ایمنی قربانی انجام دهید و در صورت نیاز از کمک گرفتن نترسید. فقط نکته اصلی اینجاست که منتظر شروع کمک از سمت دیگران نباشید، بلکه خودتان شروع کنید.

آیا کمک نکردن در مواقع اضطراری اشکال دارد؟

اگر رهگذری بتواند بدون به خطر انداختن جان خود به کسی کمک کند و این کار را نکند، معمولاً از نظر اخلاقی مجرم شناخته می‌شود. اما افراد عادی معمولاً هیچ تعهد قانونی برای کمک در مواقع اضطراری ندارند.

اما خود را جای قربانی بگذارید، چه احساسی خواهید داشت اگر وقتی به کمک احتیاج دارید همه بی‌تفاوت از کنارتان بگذرند؟ وقتی به خود آموزش می‌دهید که یک تماشاگر فعال باشید، به پرورش ویژگی‌هایی مانند همدلی فکر کنید و کمتر در مورد عواقب کمک کردن نگران باشید. بیشتر به الگو و فرهنگی که برای نسل‌های آینده ایجاد می‌شود بیاندیشید.

https://www.psychologytoday.com/us/basics/bystander-effect