در مصرف این مواد غذایی در شیردهی احتیاط کنید

اگر شما همان چیزی هستید که می‌خورید پس غذاهایی که می‌خورید بر کودکی که به او شیر می‌دهید نیز اثر می‌گذارد. شما به‌عنوان یک مادر که به فرزندش شیر می‌دهد حتماً دلتان می‌خواهد کودکتان بهترین تغذیه را داشته باشد و غذاهای مضر نخورد. اما باتوجه‌به اطلاعات ضدونقیض زیادی که وجود دارد، ممکن است یک سری از گروه‌های غذایی را به طور کل از رژیم غذایی خود حذف کنید چون می‌ترسید به کودک‌ شیرخوارتان آسیبی بزنند.
خوشبختانه لیست غذاهایی که نباید در دوران شیردهی مصرف کنید آن‌قدرها که فکر می‌کنید طولانی نیست. چرا؟ زیرا غدد تولید شیر و سلول‌های تولیدکننده شیر می‌توانند تنظیم کنند چه مقدار از چیزهایی که می‌خورید و می‌نوشید از طریق شیر شما به کودک منتقل شود.

غذاهای تند و ادویه‌دار در شیردهی؛ آری یا خیر؟

شواهدی وجود ندارد که نشان دهد خوردن غذاهای تند و ادویه‌دار مثل سیر باعث کولیک و نفخ یا ناراحتی معده در کودکان شیرخوار بشود. خوردن غذاهای تند نه‌تنها در دوران شیردهی منعی ندارد؛ بلکه لزومی ندارد نگران افزودن مقداری تندی به غذایتان باشید. زمانی که کودک از شیر مادر تغذیه می‌کند، به طعم‌های غذاهایی که مادرش می‌خورد خو می‌گیرد.

اگر مادر در بارداری انواع و اقسام غذاها را مصرف کند، طعم و بوی مایع آمنیوتیکی که کودک در آن قرار دارد تغییر می‌کند. همین اتفاق در دوران شیردهی نیز می‌افتد و کودک از طریق شیر مادر با انواع و اقسام مزه‌ها و بوها آشنا می‌شود. در واقع برخی از غذاهایی که مادر از خوردن آنها در دوران شیردهی اجتناب می‌کند، مثلاً غذاهای تند و ادویه‌دار، در واقع برای کودک، جذاب و جالب‌اند. در اوایل دهه ۹۰ میلادی، محققان مطالعه‌ای را انجام دادند که در آن عده‌ای از مادران شیرده قرص سیر مصرف می‌کردند و عده‌ای دیگر دارونما. کودکان مادرانی که قرص سیر مصرف می‌کردند، طولانی‌تر و بیشتر زیر سینه مادر شیر می‌خوردند و قوی‌تر سینه را می‌مکیدند. خیلی از مادرهای شیرده، رژیم غذایی خود را محدود می‌کنند؛ چون نگران این هستند که یک سری از غذاها باعث ناراحتی‌های گوارشی در فرزند شیرخوارشان شود. اما در واقع این‌طور نیست و حتی اگر تغییراتی در مدفوع کودک نیز ایجاد شود کاملاً طبیعی است. خیلی به‌ندرت پیش می‌آید که چیزی در شیر مادر برای کودک ممنوعیت داشته باشد.
البته به این مورد توجه داشته باشید که ازآنجایی‌که طعم غذاها و نوشیدنی‌ها به شیر مادر شما ختم می‌شود، برخی از مادران متوجه می‌شوند که غذاهای با طعم قوی مانند پیاز، سیر یا برخی ادویه‌ها باعث می‌شوند نوزادانشان از شیر خوردن امتناع کند یا بعد از خوردن غذا بهانه‌گیر  و ایرادگیر شوند و یا در نوزادان کولیکی فلفل قرمز موجب مشکلات گوارشی در آنها شود. درحالی‌که شواهدی وجود ندارد که نشان دهد همه مادران باید از غذاهای با طعم قوی اجتناب کنند، اگر متوجه تغییراتی در تغذیه کودک خود شدید، مهم است که با متخصص تغذیه یا متخصص اطفال خود در مورد حذف برخی غذاها یا ادویه‌ها از رژیم غذایی‌تان صحبت کنید.

کافئین؛ آری یا خیر؟

مصرف کافئین و چای و قهوه در حد تعادل در دوران شیردهی مشکلی ندارد. شیر مادر معمولاً حاوی کمتر از یک درصد از کافئینی است که مادر مصرف کرده است. اگر شما بیشتر از سه فنجان کوچک قهوه به طور پراکنده در روز ننوشید، در ادرار کودک‌ شیرخوارتان کافئین کمی وجود خواهد داشت. اما اگر احساس می‌کنید وقتی شما زیاد کافئین مصرف می‌کنید کودکتان بی‌قرار یا عصبی می‌شود (معمولاً بیش از پنج نوشیدنی کافئین‌دار در روز)، پس مصرف کافئین خود را کمتر کنید و ببینید چه اثری بر کودک دارد. مطالعات نشان داده‌اند در سن ۳ تا ۶ ماهگی نوزاد، کافئین موجود در شیر مادر، اثری بر خواب کودک ندارد. خیلی از پزشکان توصیه می‌کنند تا سه‌ماهگی کودک صبر کنید و سپس کم‌کم، کافئین را وارد رژیم غذایی کودک نمایید و سپس کودک را از جهت هر گونه علامتی از بی‌قراری یا بدخوابی زیر نظر بگیرید. برای مادرانی که بیرون از خانه کار می‌کنند توصیه می‌‌شود شیری را که بعد از مصرف کافئین دوشیده‌اید برچسب‌گذاری کنید تا مطمئن شوید این شیر شما قبل از زمان خواب به کودک داده نشود. هرچند قهوه و چای و شکلات از منابع آشکار کافئین هستند، اما در نوشیدنی‌ها و خوراکی‌ها با طعم قهوه نیز کافئین وجود دارد. حتی قهوه‌های بدون کافئین نیز همچنان تا حدودی کافئین دارند، بنابراین اگر کودک شیرخوارتان به کافئین حساس است، به این مسئله توجه داشته باشید.

ماهی‌هایی که جیوه دارند؛ آری یا خیر؟

ماهی درصورتی‌که به روشی سالم طبخ شود (مثلاً کبابی یا بخارپز) می‌تواند غذایی ارزشمند در رژیم غذایی شما باشد. اما بیشتر ماهی‌ها و دیگر غذاهای دریایی به دلیل عوامل گوناگونی حاوی یک سری مواد شیمیایی مضر خصوصاً جیوه هستند. جیوه در بدن می‌تواند تجمع کرده و به‌سرعت منجر به مسمومیت شود. میزان بالای جیوه در بدن بر سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد و نقص‌های نورولوژیکی ایجاد می‌کند. به همین دلیل سازمان غذا و دارو و آژانس‌های محافظت از محیط‌زیست، همگی مصرف غذاهای حاوی جیوه را برای زنان باردار و شیرده و کودکان ممنوع کرده‌اند. جیوه یکی از ده ماده شیمیایی خطرناک برای سلامت عمومی است. تن، کوسه، شمشیرماهی، ماکرل و تاج ماهی دارای بالاترین میزان جیوه هستند و نباید در دوران شیردهی مصرف شوند.
سالمون و قزل‌آلا ماهی‌های کم‌جیوه خوبی هستند که می‌توانید جایگزین ماهی‌های جیوه‌دار کنید.

نعنافلفلی، جعفری و مریم‌گلی؛ آری یا خیر؟

این سه گیاه ضد تولید شیر هستند. یعنی اگر به میزان زیاد مصرف شوند این پتانسیل را دارند که تولید شیر مادر را کاهش دهند. این مسئله پشتوانه علمی دارد؛ اما لازم شما به میزان بسیار زیادی از این گیاهان مصرف کنید تا بر تولید شیرتان اثر بگذارد. مثلاً یک فنجان چای نعنافلفلی قرار نیست شیر شما را کم کند. ضمناً بدن هر کسی متفاوت است و شما باید به واکنش‌های بدن خودتان دقت کنید.
یک پیشنهاد: اگر نمی‌خواهید چای نعنا فلفلی مصرف کنید، چای بابونه انتخاب خوبی است. شاید این سؤال برایتان مطرح شود که آیا در شیردهی مجاز به مصرف مکمل‌های گیاهی هستید یا خیر. هر چند بعضی از گیاهان معروف‌اند به افزایش‌دهنده تولید شیر در مادر، اما اثرات آنها در افراد متفاوت است. به‌طورکلی توصیه می‌شود اگر تولید شیرتان کم است، به‌جای اینکه برای افزایش شیرتان به مکمل‌های گیاهی وابسته شوید، بهتر است با پزشک یا مشاور شیردهی این مسئله را در میان بگذارید و علت اصلی کم شیر بودنتان را پیدا کنید.

آیا در دوران شیردهی باید از غذاهایی که پتانسیل آلرژی غذایی دارند اجتناب کنید؟

اگر در دوران بارداری دچار گاستریت و نفخ بودید، پزشکتان احتمالاً توصیه می‌کند در شیردهی نیز از غذاهایی که باعث نفخ می‌شوند پرهیز کنید، مثلاً حبوبات و کلم. اما واقعیت این است که یک سری از غذاها فقط زمانی کودک را اذیت می‌کنند که نسبت به آنها حساسیت داشته باشد. وقتی کودک شیرخوار نسبت به غذایی آلرژی دارد، مولکول‌های هر غذایی که مادر می‌خورد از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شود و مخاط گوارش را تحریک کرده و باعث درد و ناراحتی کودک می‌شود.
اگر نگران گاز بیش از حد معمول، بی‌قراری یا واکنش آلرژیک (بثورات پوستی، اسهال، خس‌خس سینه) در نوزاد شیرخوار خود هستید که ممکن است به غذاهایی که می‌خورید مربوط باشد، با پزشک تماس بگیرید. متخصص اطفال ممکن است به شما توصیه کند که یک دفترچه یادداشت روزانه داشته باشید تا غذاهای بالقوه مشکل‌ساز که ممکن است شامل لبنیات، سویا، ذرت، بادام‌زمینی، ماهی، گندم و سبزیجات چلیپایی مانند کلم و ... باشد را مشخص کنید تا ببیند آیا حذف آن به علائم کمک می‌کند یا خیر.

غذاهای بسیار فراوری شده

برای برآوردن نیازهای غذایی افزایش یافته به دلیل تغذیه کودک با شیر مادر، بسیار مهم است که یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. ازآنجایی‌که غذاهای بسیار فراوری شده به‌طورکلی دارای کالری، چربی‌های ناسالم و قندهای افزوده هستند، اما فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی کمی دارند، توصیه می‌شود مصرف آنها را تاحدامکان محدود کنید. تحقیقات اولیه همچنین نشان داده است که رژیم غذایی مادر در دوران شیردهی ممکن است بر رژیم غذایی فرزندش در مراحل بعدی زندگی تأثیر بگذارد. به طور خاص، مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که طعم‌هایی که نوزادان از طریق شیر مادر در معرض آن قرار می‌گیرند می‌تواند بر ترجیحات غذایی آنها در زمان رشد تأثیر بگذارد. یک مطالعه مشاهده کرد موش‌هایی که از مادرانی با رژیم غذایی ناسالم به دنیا می‌آیند، به طور قابل‌توجهی بیشتر از موش‌هایی که مادرانشان رژیم غذایی متعادل و سالمی داشتند، غذاهای پرچرب و قند را ترجیح می‌دهند. درحالی‌که تحقیقات بیشتری در مورد انسان موردنیاز است، این نگرانی وجود دارد که قرارگرفتن مکرر در معرض غذاهای چرب و شیرین در دوران نوزادی ممکن است منجر به کاهش عادات غذایی سالم و چاقی با افزایش سن کودک شود.

---