اگر ادرارتان را نگه دارید چه اتفاقی در بدنتان می‌افتد؟

همه کم‌وبیش تجربه‌اش را دارند: خیلی وقت‌ها نیاز به دستشویی دارید؛ اما شرایطش را ندارید و مجبورید ادرارتان را نگه دارید. شاید در یک جلسه مهم باشید یا در حال رانندگی و یا در بدترین حالت شاید دسترسی به سرویس بهداشتی نداشته باشید. علت هر چه که باشد گاهی مجبورید ادرارتان را نگه دارید. خوشبختانه در بیشتر موارد مثانه می‌تواند ادرار را نگه دارد. مثانه به طور متوسط می‌تواند تقریباً ۵۰۰ میلی‌لیتر ادرار را نگه دارد. اما به‌طورکلی وقتی نیمی از ظرفیت مثانه پُر می‌شود، بدن به ما خبر می‌دهد که وقت خالی‌کردن مثانه است.
اگر مثانه‌تان سالم باشد می‌تواند منبسط شود و حجم بیشتری از ادرار را برای مدت‌زمان مشخصی نگه دارد. اما همیشه توصیه می‌شود هر سه ساعت مثانه را خالی کنید، حتی اگر این نیاز را احساس نمی‌کنید. زیاد نگه‌داشتن ادرار در مثانه می‌تواند پیامدهایی برای سلامتی داشته باشد.

دیواره مثانه ممکن است ضخیم شود

نگه‌داشتن ادرار برای مدت طولانی می‌تواند منجر به ضخیم‌شدن دیواره مثانه شود که می‌تواند بر جریان ورود ادرار به مثانه اثر منفی بگذارد. ضخیم‌شدن دیواره مثانه، ترابکولاسیون مثانه (bladder trabeculation) نام دارد و می‌تواند باعث شود دیواره مثانه به‌سختی بتواند منبسط و منقبض شود. در نتیجه تخلیه کامل ادرار به‌سختی انجام خواهد شد.
اگر مثانه ترابکوله داشته باشید احتمالاً علائمی را تجربه خواهید کرد، مثلاً مشکل در ادرارکردن، درد کلیه، درد حین ادرارکردن و احساس اینکه مثانه‌تان کاملاً خالی نمی‌شود. در این موارد بسته به علت، پزشک داروهایی تجویز می‌کند یا روش‌هایی برای مدیریت این وضعیت به شما توصیه می‌کند. در برخی موارد، نیاز به جراحی خواهد بود. درمان مثانه ترابکوله می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد؛ اما به‌طورکلی وقتی مثانه قابلیت انعطافی خود را از دست می‌دهد، به‌سختی ممکن است دوباره آن را به دست بیاورد. درمان به‌موقع بسیار اهمیت دارد.

ممکن است به عفونت مجاری ادراری دچار شوید

زیاد نگه‌داشتن ادرار به معنی اقامت بیشتر باکتری‌ها در مثانه است که به تکثیر آنها کمک می‌کند. باکتری زیاد هم می‌تواند عفونت ایجاد کند. طبق مطالعات، بیشتر موارد عفونت مجاری ادراری ناشی از باکتری‌های اشرشیاکلی (Escherichia coli) می‌باشند. آمار ابتلای خانم‌ها به عفونت‌های مجاری ادراری بالاست و ۵۰ تا ۶۰ درصد از خانم‌ها حداقل یک‌بار در طول عمر خود این عارضه را تجربه می‌کنند.
اگر دچار عفونت مجاری ادراری باشید، به‌احتمال زیاد درد و سوزش هنگام ادرارکردن خواهید داشت. ضمناً شاید احساس کنید باید ادرار کنید؛ اما در واقع فقط مقدار کمی ادرار داشته باشید. این نیاز کاذب به تخلیه مثانه ناشی از حساس شدن دیواره مثانه است که باعث می‌شود شما احساس کنید باید هر چه زودتر دستشویی بروید؛ اما مثانه تقریباً خالی است و ادرار قابل‌توجهی از مثانه‌تان خارج نمی‌شود. درمان عفونت مجاری ادراری با آنتی‌بیوتیک خوراکی است؛ اما در موارد شدیدتر نیاز به آنتی‌بیوتیک تزریقی خواهد بود.

ممکن است مثانه‌تان شُل شود

وقتی مثانه پُر می‌شود، کش می‌آید تا بتواند این ادرار اضافی را نگه دارد و بعد از اینکه تخلیه‌اش کردید باید همه چیز به حالت نرمال برگردد. اما اگر ادرارتان را مدت طولانی نگه دارید، برگشتن مثانه به حالت نرمال سخت می‌شود و اگر این اتفاق خیلی طول بکشد حتی ممکن است مثانه همان‌طور منبسط بماند و دیگر نتواند به حالت عادی خود برگردد. اگر شرایط از این هم سخت‌تر و شدیدتر شود، حتی شاید برای تخلیه مثانه به سوند نیاز باشد.
زیاد منبسط‌شدن مثانه می‌تواند موجب انواعی از مشکلات مربوط به تخلیه مثانه شود، مثلاً نشت ادرار، احساس نیاز فوری به ادرارکردن در مواقعی که واقعاً لازم نیست و قادر به تخلیه کامل مثانه نبودن. نشت ادرار و نیاز فوری به ادرارکردن می‌تواند علامت این باشد که مثانه‌تان شُل و منبسط مانده است. اگر این علائم را دارید یا نمی‌توانید ادرار کنید و درد دارید باید فوراً تحت درمان قرار بگیرید.

ممکن است عضلات کف لگنتان آسیب ببینند

شاید عجیب به نظر برسد؛ اما زیاد نگه‌داشتن ادرار می‌تواند بر عضلات کف لگن هم اثر بگذارد. این عضلات همان‌هایی هستند که اندام‌هایی مانند مثانه، روده بزرگ و سیستم‌های باروری داخلی را نگهداری و حمایت می‌کنند و نقش مهمی در عملکرد مثانه و روده‌ها دارند و می‌توانند وقتی فعالیت‌های سنگین انجام می‌دهید از ستون فقرات شما پشتیبانی و محافظت کنند.
عضلات کف لگن برای دفع ضایعات از بدن مهم‌اند. این عضلات منقبض می‌شوند تا ضایعات داخل بدنتان را نگه دارند و منبسط و آزاد می‌شوند تا به شما کمک کنند فرایندهایی مانند دفع ادرار و مدفوع را به‌راحتی انجام دهید. اگر ادرارتان را زیاد نگه دارید، به این عضلات فشار وارد می‌کنید که می‌توانند منجر به مشکلاتی شود. اگر عضلات کف لگن ضعیف شوند، در معرض طیفی از مشکلات ادراری قرار خواهید گرفت، مثلاً بی‌اختیاری ادرار.

ممکن است سنگ کلیه بگیرید

وقتی ادرار برای مدت طولانی در مثانه می‌ماند، املاح، نمک‌ها و پروتئین‌های موجود در ادرار، ریسک تشکیل کریستال‌ها را بالا می‌برند و کریستال‌های ادراری می‌توانند سنگ کلیه تشکیل دهند. سنگ کلیه بسیار دردناک است و این احتمال هم وجود دارد که در مجاری ادراری گیر بیفتد که می‌توانند ادرارکردن را سخت کرده و انواع مشکلات را برای کلیه‌ها ایجاد کند.
شاید متوجه نشوید سنگ کلیه دارید تا زمانی که سنگ از کلیه رد شده و وارد مثانه شود. این فرایند معمولاً با درد بسیار شدیدی همراه است که معمولاً در کمر یا شکم احساس می‌شود و می‌تواند به کشاله ران هم بزند. شاید در ادرارتان خون ببینید، تب و لرز داشته باشید یا رنگ ادرارتان غیرمعمول باشد. اگر سنگ خیلی ریز باشد معمولاً از طریق ادرار دفع می‌شود. اما اگر سنگ کلیه آن‌قدر بزرگ باشد که نتواند خودش رد شود شاید به عمل جراحی برای خردکردن سنگ نیاز باشد تا از طریق ادرار دفع شود.

ممکن است دچار شب‌ادراری شوید

طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹، ۳ درصد از بزرگسالان دچار شب‌ادراری می‌شوند. شب‌ادراری دلایل گوناگونی دارد، از جمله مصرف برخی از داروها، آپنه خواب، چاقی و فشارخون بالا. اما نگه‌داشتن ادرار هم می‌تواند هم در کودکان و هم در بزرگسالان منجر به شب‌ادراری شود.
اگر مشکل شب‌ادراری دارید راهکارهایی برای مدیریت آن وجود دارد. تغییراتی در رفتار مانند آلارم گذاشتن برای دستشویی رفتن که می‌تواند شروع خوبی باشد و خیالتان را راحت کند که به طور مرتب مثانه خود را خالی می‌کنید. همچنین باید نوشیدن مایعات در زمان نزدیک به خواب را محدود کنید. اگر این شیوه‌ها اثری نداشته باشند گاهی عمل جراحی توصیه می‌شود.

ممکن است کلیه‌ها متورم شوند

نگه‌داشتن طولانی‌مدت ادرار می‌تواند منجر به عارضه‌ای به نام هیدرونفروز یا ورم کلیه شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که ادرار در کلیه انباشته می‌شود و آن را متورم می‌کند. اگر این عارضه زودتر درمان نشود می‌تواند منجر به آسیب جدی و احتمالاً دائمی کلیه شود. در بدترین حالت هم ممکن است نارسایی کلیوی رخ دهد که البته نادر است.
هیدرونفروز می‌تواند بسیار دردناک باشد و باعث خون در ادرار، عفونت مجاری ادراری و یا تب شود. اگر هر یک از این علامت‌ها را دارید باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش‌هایی تجویز می‌کند. اگر هیدرونفروز ناشی از احتباس ادرار باشد پزشک سوندگذاری را توصیه می‌کند تا مثانه تخلیه شود. در موارد شدیدتر، شاید نیاز به واردکردن لوله نفروستومی باشد. این لوله مستقیماً وارد کلیه می‌شود تا به تخلیه کمک کند.

ممکن است مثانه‌تان پاره شود

هرچند نگه‌داشتن ادرار لزوماً یک مشکل خطرناک نیست؛ اما در برخی موارد می‌تواند واقعاً آسیب‌های جدی به بار بیاورد. عادت به نگه‌داشتن ادرار برای مدت طولانی به‌مرورزمان باعث کش‌آمدن عضلات مثانه می‌شود که دیگر قابل‌برگشت نیست. اگر عضلات مثانه خیلی کشیده و شل شوند قابلیت انقباض خود را از دست می‌دهند و ممکن است خود مثانه پاره شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد می‌تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد.
هر کسی که تجربه نیاز فوری به دستشویی رفتن را داشته باشد می‌تواند که چه تجربه ناخوشایند و ناراحت‌کننده‌ای است. اگر مدت طولانی نیاز به دستشویی را نادیده بگیرید، درد و ناراحتی چندبرابری را خواهید داشت. نگه‌داشتن ادرار می‌تواند تعادل ارگان‌های بدن، عصب‌ها و عضلات لگن را به هم بزند و یکی از پیامدهای این اختلال در تعادل سیستم‌های بدن، چیزی به نام سندرم مثانه دردناک است.
سندرم مثانه دردناک یک عارضهٔ بسیار دردناک و نادر است که به‌صورت احساس فشار و درد بسیار زیاد در مثانه و لگن تجربه می‌شود. بعضی از افراد علاوه بر درد ممکن است مکرراً احساس نیاز به ادرارکردن داشته باشند و حتی شاید این اتفاق تا ۶۰ بار در روز رخ بدهد. درمانی برای این عارضه وجود ندارد اما می‌توان آن را با دارو و تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی مدیریت کرد. در موارد شدیدتر نیا به عمل جراحی وجود دارد که البته نادر است.

---