«زبان فارسی» را قدر بدانیم!

وقتی سخن به سمت زبان فارسی می‌رود اولین واژه‌ها سمت افراد بزرگی همچون «سعدی»، «حافظ»، «فردوسی»، «مولانا» و... می‌رود. بزرگانی که بعد از قرن‌ها خواندن غزلیات، نظم و نثر و مثنوی‌هایشان برایمان لذت بخش، قابل فهم و همه‌گیر است.

شاید برای خیلی‌ها صحبت به زبان مادری کافی باشد و به دنبال پیشینه و قدمت آن نباشند اما زبان فارسی به حدی اصیل و قدمت‌دار است که با گفتن آن هر ایرانی فارسی زبان به وجد می‌آید.

ریشه در کجا دارد؟

حالا اگر بخواهیم درباره ریشه زبان فارسی بدانیم باید این را بگوییم که زبان فارسی زیرگروهی از زبان‌های ایرانی غربی است که شامل دری و تاجیکی، زبان‌های لری، بختیاری و گویش‌های غیرفارسی می‌شود. شاید کمی پیچیده باشد اما زبان ایرانی‌های غربی و شرقی شامل هند و ایرانی می‌شود که منطقه شرق ترکیه و عراق و تا غرب هند به این زبان صحبت می‌کنند.

البته زبان‌های هندوآریایی هم در این وادی جا می‌گیرد که شبه قاره هند همانند سانسکریت، هندی اردو، بنگالی، گجراتی، پنجابی و سندی شامل آن می‌شود.

از پیشینه بدانیم!

در اصل زبان فارسی پیشینه‌ای سه هزار ساله دارد که با تشکیل مادها به وجود آمد، البته زبان مادها پایه زبان کُردی امروزمان به حساب می‌آید. زبان ما به سه دوره تقسیم می‌شود، باستانی «از روز نخست تا برافتادن دولت هخامنشی»، میانه « از آغاز دولت اشکانی تا طلوع خورشید اسلام در ایران» و جدید « از طلوع خورشید اسلام تاکنون» که هر کدام از این دوره‌ها خود زبان‌های مختلفی را شامل می‌شود. مادی، سکایی، اوستایی، و فارسی باستان. زبان دوره میانه: پهلوی، سُغدی، تَخاری وخوارزمی. درباره زبان‌های دوره جدید هم دری است که پس از مدت‌ها دری حذف شد و به آن فارسی یا پارسی می‌گفتند و می‌گویند.

سطور بالا برای پیدایش زبان فارسی پانصد سال قبل از میلاد بود که با پیدایش اسلام واژه‌های عربی به زبان راه پیدا کردند.

زبان فارسی شعرگونه است

زبان مشترک دنیا زبان فارسی نیست اما بی‌اغراق زیباترین و شعرگونه‌ترین زبان دنیا است که غیر فارسی زبانان با شنیدن آن حس می‌کنند دو فارسی زبان گویی شعر می‌گویند و شعر حرف می‌زنند. زبان فارسی در میان دیگر زبان‌ها جز 20 زبان پر گویش‌ است. همچنین گونه‌های زیادی در زبان فارسی از ادبیات حماسی، حمدنامه و مناجات، ادبیات غنایی، ادبیات تعلیمی، ادبیات وصفی و تصویری، حسب حالی و زندگی‌نامه‌ای، ادبیات داستانی و... دارد که هر بخش زیربخش‌هایی گوناگونی را در حوزه فرهنگ و هنر شمال می‌شود که تعریف مشخصی و قابل وصفی دارند.

خبرنگار فرهنگ و هنر تبیان قرار است در پرونده «زبان فارسی را قدر بدانیم!» به معضلات ورود لغات بیگانه به زبان فارسی، بزرگانی که با آثارشان زبان فارسی را در جهان گسترش دادند، وجود رسم الخط جدید در فضای مجازی تا چه اندازه برای زبان فارسی آسیب‌زاست، برای خطر خاموشی یا انقراض زبان فارسی چه تدابیری باید اندیشیده شود، شاعران و نویسندگانی که در راه زبان فارسی بسیار تلاش کردند (مثل رودکی، فردوسی، حافظ، شهریار و...) بررسی کنند تا گزارش‌هایی را آماده کند. 

---