اختلال جنایت شور!

با کوچکترین حرف پی بهانه برای دعوا می‌گردد، مادرش قربان قد و بالای فرزندش می‌رود و می‌گوید:" از همون اولش دعوایی بود، بچه‌م ناموس حالی‌شه تو مرامش قتل نیست! فقط بخت باهاش خوب تا نکرد دکترها میگفتن اگه چاقو رو کمی اونورتر میزد الان ممکن بود زنده بمونه..."

دستی به کله عصبی‌ش میکشه و میگه: "مدلم اینه، زود جوش میارم"

عصبانیت، خشم، داد و فریاد کلماتی هست که برای این نوع آدمها به کار می‌بریم؛ اما چیزی فراتر از عصبانیت وجود دارد که در روانشناسی به آن می‌گویند اختلال انفجاری متناوب (IED)، "جنایت شور" هم اسمی است که  عامیانه به آن گفته می‌شود، جنایتی خشن، به ویژه قتل که در آن مرتکب به دلیل انگیزه شدید ناگهانی مانند خشم یا حسادت و نه به‌عنوان یک جنایت از پیش برنامه‌ریزی شده، عملی را علیه شخصی انجام می‌دهد. در این نوع اختلال افراد بدون هیچ دلیلی و فکر کردن به نتیجه آن دوره‌هایی از خشم شدید و طغیان ناگهانی را تجربه می‌کنند. ممکن است فریاد بزنند، وارد دعوا شوند، اشیاء پرتاب کنند یا بشکنند، از دیگران سوء استفاده کنند و عصبانی شوند. این رفتار آنها را تحت فشار قرار می‌دهد و بر فعالیت‌ها و روابط روزمره‌شان تأثیر می گذارد. همچنین ممکن است آنها را دچار مشکلات مالی و حقوقی کند.

همه‌چیز به دوران کودکی برمی‌گردد!

تحقیقات نشان می‌دهد که 7 درصد از مردم IED دارند. شروع این اختلال معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی است اگرچه با بالارفتن سن این اختلال می‌تواند بهتر شود اما بیشتر مردم در ادامه زندگی خود به تجربه آن ادامه می‌دهند.

علل و عوامل خطر اختلال انفجاری متناوب

کارشناسان هنوز نمی دانند که چه چیزی باعث IED می شود. اما چند چیز ممکن است احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش دهد؟ ژنتیک، عوامل محیطی و عوامل زیستی مثل مغز در کمک به شکل‌گیری این اختلال نقش دارد.

باز هم پای ژن در میان است و  IED معمولا در خانواده‌ها اجرا می‌شود، بنابراین شما می‌توانید ژنی را به ارث برده باشید که احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش می‌دهد. 72 درصد از تشخیص‌های IED به سابقه خانوادگی مرتبط است.

 اگر در خانواده‌ای بزرگ شده‌اید که رفتارهای IED مانند طغیان‌های خشونت‌آمیز و آزار فیزیکی و کلامی در آن رایج بوده است، احتمالاً رفتار مشابهی دارید. تجارب آسیب زا در دوران کودکی نیز ممکن است خطر شما را افزایش دهد.

سابقه آزار جسمی، تجاوز و یا مورد آزار قرار گرفتن در کودکی، اتفاقات تکان دهنده یا دردناکی است که می‌تواند خطر ابتلا به اختلال انفجاری متناوب را افزایش دهد.

علاوه برآن تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به IED سطوح پایین‌تری از یک هورمون انتقال دهنده عصبی به نام سروتونین دارند. نحوه عملکرد مغز ممکن است در ساختار، عملکرد و شیمی مغز افراد مبتلا به اختلال انفجاری متناوب هم نسبت به سایر افراد تفاوت دارد

اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلال شخصیت مرزی، افسردگی، اضطراب و اختلال سوء مصرف مواد از جمله اختلالات روانی هستند که خطر ابتلا به IED را افزایش می دهد

علائم اختلال انفجاری متناوب؛ از خودکشی تا مصرف الکل

علائم رایج IED میتواند هر کدام از این نشانه‌ها باشد:
عصبانیت ناگهانی، نا امیدی، تحریک پذیری با تماس انسانی، افکار پراکنده، سطوح انرژی بالا، احساس سفتی در قفسه سینه، احساس سوزن سوزن شدن و ضربان قلب سریع

فرد مبتلا به این اختلال ممکن است در طول روز فریاد بزند و از کلمات توهین آمیز استفاده کند، با افراد مختلف و حتی ناآشنا بحث‌ کند، به مردم سیلی بزند و یا آنها را هل بدهد، شروع کننده دعواهای فیزیکی باشد، به اموال خود یا اشخاص دیگر آسیب برساند و دیگران و حیوانات را تهدید کند! او بعد از طغیانی که کمتر از 30 دقیقه زمان برده، ممکن است احساس آرامش و خستگی کند.اما بعدها ممکن است احساس گناه و یا خجالت فرد را بغل کند.

از خودکشی تا سکته!

تا 25 درصد از افرادی که IED دارند اقدام به خودکشی می کنند. خودآزاری، به این معنی که شما از نظر جسمی به خود صدمه می زنید اما نه به عنوان بخشی از اقدام به خودکشی، در IED نیز رایج است. تقریباً یک سوم افراد مبتلا به این اختلال می‌گویند کارهایی مانند بریدن خود با تیغ یا سوزاندن خود با سیگار انجام داده‌اند. همچنین بیماری‌های جسمی مثل بیماری عروق کرونر قلب،  فشار خون بالا، سکته، دیابت، آرتروز، کمردرد و گردن و سایر دردهای مزمن را به دنیال دارد.

افرادی که پیش‌زمینه این اختلال را دارند

مصرف الکل، تمایل به خودکشی و قتل از جمله عوارضی است که افراد مبتلا به اختلال (IED) آن را تجربه می‌کنند.

مشکلات در روابط؛ برخی دیگر اغلب فکر می کنند که افراد مبتلا به اختلال تکانشی متناوب همیشه عصبانی هستند. دعواهای لفظی یا آزار فیزیکی اغلب ممکن است رخ دهد. این اقدامات می تواند منجر به مشکلات روابط، طلاق و استرس خانواده شود.

مشکل در محل کار، خانه یا مدرسه؛ عوارض اختلال انفجاری متناوب ممکن است شامل از دست دادن شغل، تعلیق مدرسه، تصادفات رانندگی، مشکلات مالی یا مشکل با قانون باشد.

مشکلات خلقی؛ اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب اغلب با اختلال انفجاری متناوب رخ می‌دهد.

مشکلات مصرف الکل و مواد مخدر؛ مشکلات مربوط به الکل یا مواد مخدر اغلب همراه با اختلال انفجاری متناوب رخ می‌دهد.

مشکلات سلامت جسمانی؛ شرایط پزشکی شایع‌تر است و می تواند شامل فشار خون بالا، دیابت، بیماری قلبی و سکته مغزی، زخم، و درد مداوم باشد.

در مواقعی هم خودآزاری، خود آسیبی یا اقدام به خودکشی  رخ می‌دهد.

چطور بفهمم اختلال انفجاری متناوب دارم؟

هیچ آزمایشی برای تشخیص IED وجود ندارد و متخصصین این حوزه با پرسیدن سوالاتی از شما و یا حتی اطرافیان‌تان و با دو گزاره که در کتاب مرجع روان‌شناسی یاد شده این اختلال را تشخیص می‌دهند:

اپیزودهای با فرکانس بالا/با شدت کم: شما باید حداقل دو بار در هفته در طول سه ماه گذشته رفتار پرخاشگرانه فیزیکی یا کلامی نسبت به افراد، حیوانات یا اموال از خود نشان داده باشید.

اپیزودهای کم فرکانس/با شدت بالا: طغیان خشم شما اغلب اتفاق نمی‌افتند، اما زمانی که اتفاق می‌افتند، بسیار شدید هستند. شما باید سه قسمت را داشته باشید که در آن به اموال آسیب رسانده‌اید یا به افراد یا حیوانات آسیب فیزیکی وارد کرده باشید.

درمانی هم دارد؟
اگر اختلال انفجاری متناوب دارید، پیشگیری از کنترل شما خارج است، مگر اینکه از یک متخصص سلامت روان درمان دریافت کنید.

درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تواند به شما در مدیریت خشم و یافتن راه‌های سالم‌تری برای مقابله با چیزهایی که شما را آزار می دهد کمک کند. تمرینات تمدد اعصاب، مانند تنفس عمیق و آرامش عضلانی، درمانی دیگری است که به شما کمک می‌کند تا کنترل بیشتری بر تکانه‌های خود داشته باشید.

داروهای ضد روان پریشی، ضد تشنج و ضد اضطراب هم در درمان این اختلال موثر است که با تشخیص و تجویز استفاده می‌شود.

تغییرات سبک زندگی مثل مدیریت استرس،  ورزش، خواب سالم و رژیم غذایی مغذی هم می‌تواند کمک کننده باشد. 

---