سقوط سیاسی نتانیاهو

طی روزهای گذشته (18 نوامبر 2023) خانواده‌های اسرای صهیونیست علیه او از تل‌آویو به سمت اقاماتگاه این نخست وزیر راهپیمایی کردند. طبق نظرسنجی که در 14 نوامبر انجام شد تنها 4 درصد از صهیونیست‌ها همچنان خواهان نتانیاهو هستند و 96 درصد معقتند او همین الان(در وسط جنگ) یا نهایتا بعد از پایان آن باید استعفا دهد.

خالد الگیندی، کارشناس امور فلسطین و اسرائیل در مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن دی سی، گفت: «او بیش از هر زمان دیگری آسیب پذیر است، چرا که در حرفه سیاسی خود بزرگترین شکست امنیتی اطلاعاتی در تاریخ اسرائیل را تجربه کرده است.»

نتانیاهو از زمانی که در انتخابات نوامبر گذشته پیروز شد و راست‌گراترین دولت تاریخ این رژیم را روی کار آورد، با انتقادات و اعتراضات بسیار زیادی روبرو شده است. اعتراض‌هایی که با اصلاحات قضایی او به اوج رسید و بلافاصله بعد از عملیات طوفان الاقصی منجر به سقوط سیاسی او شد. زکری لاکمن، کارشناس فلسطین و اسرائیل در دانشگاه نیویورک، به الجزیره گفت: «من گمان می‌کنم که نارضایتی زیادی نسبت به روند اداره او در دولت و حتی در درون حزب خودش وجود دارد».

شکست در ماجرای گروگان‌ها

همانطور که گفتیم امروز 94 درصد از صهیونیست‌ها بر این باورند که دولت نتانیاهو حداقل تا حدی مقصر عملیات 7 اکتبر است، روزی که رزمندگان حماس با شکست حصار‌های مرزی به سرزمین‌های اشغالی وارد شدند، 1200 نفر را به هلاکت رساندند و حدود 240 نفر را هم اسیر کردند.بیشتر انتقادات وارده به نتانیاهو هم به دلیل عدم اظهار علاقه او به آزادی بیش از اسرای تحت اختیار حماس است.

تا کنون، جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، علیرغم افزایش اعتراضات بین‌المللی و مخالفت‌های ایجاد شده در حزب دمکرات ایالات متحده، از نتانیاهو در مخالفت با آتش بس حمایت کرده است. لاکمن گفت: «آن‌ها از حمایت کامل ایالات متحده برخوردار بودند، اما صبر دولت بایدن ممکن است در مقطعی به پایان برسد. تقاضاها برای آتش بس در ایالات متحده و در اروپا و جاهای دیگر در حال افزایش است.»

آشفتگی درون حزبی

اگرچه نتانیاهو همچنان حمایت بایدن را دارد، اما پایگاه خودش در حال نابودی است. یخیل زوهر، شهردار نتیووت وابسته به حزب لیکود، به تایمز گفت: پس از پایان درگیری، "گروه بزرگی از مردم در لیکود وجود خواهند داشت که وضعیت موجود را تغییر خواهند داد."ناامیدی از نتانیاهو تا جایی است که برخی حتی به طور کامل حزب لیکود را ترک می‌کنند. تامیر ایدان، رئیس شورای منطقه نِگِو، کارت عضویت خود درحزب لیکود را در برنامه زنده تلویزیونی پاره کرد. او می‌گوید ایتامار بن گویر(وزیر امنیت ملی) پاسخگو نیست و بقیه اصلا در سر کار نمی‌آیند، این دولت اصلا کار نمی‌کند.»

در بین رسانه‌ها، اسرائیل هیوم، روزنامه‌ جناح راست افراطی که معمولا از نتانیاهو حمایت می‌کرد در یکی از شماره‌های اخیر خود نوشت: مسئولیت کار خود را بپذیر!  یک روزنامه دست راستی که اغلب از نتانیاهو حمایت می‌کند هم از او خواست: «مسئولیت را بپذیر و بپذیر و از زیر آن در نرو.» به نظر می‌رسد تنها جریانی که دولت نتانیاهو را تا این لحظه سرپا نگه داشته، حمایت جناح راست افراطی از اوست که از تمرکز بر غزه برای ادامه پیشروی‌های خود در کرانه باختری بهره کامل را می‌برد.

الگیندی گفت: «وضعیت موجود برای بن گویر و اسموتریچ (از اعضای کنست) بسیار خوب است. در حالی که نتانیاهو برای جان خود می‌جنگد و همه روی غزه متمرکز شده‌اند تا بتوانند در کرانه باختری هر کاری می خواهند بکنند. شهرک نشینان بیداد می‌کنند، ارتش در حال خشم است و تعداد کمی از مردم به آن توجه می کنند تا بتوانند برنامه رادیکال خود را اجرا کنند.» اما شکاف‌ بین آن‌ها حتی در آنجا نیز نمایان است.

 پس از اینکه کابینه جنگ نتانیاهو در روز جمعه موافقت کرد که روزانه دو کامیون سوخت وارد غزه کند - که فعالان، سازمان‌های غیرانتفاعی و دیگران آن را چیزی بیش از یک حرکت نمادین برای جمعیت 2.3 میلیون نفری توصیف کرده‌اند - اسموتریچ و بن‌گویر هر دو از این حرکت انتقاد کردند.

رقبای «نتانیاهو» آماده‌‌اند

نتانیاهو همچنین در طول این سال‌ها دشمنان زیادی پیدا کرده است. این چهره‌ها برای حذف سیاسی نتانیاهو صف می‌کشند، اما تعداد کمی داوطلب شده‌اند که در این دوره، مسئولیت او را بر عهده بگیرند. با کاهش محبوبیت نتانیاهو، یکی از رقبا، وزیر دفاع سابق بنی گانتز در عرصه سیاسی هر روز پرنگ‌تر می‌شود. او همچنین یکی از اعضای کابینه جنگی نتانیاهو است و پس از 7 اکتبر از او انتقاد کرد و سرویس‌های اطلاعاتی و ارتش اسرائیل را مسئول حمله حماس دانست.

لاکمن گفت: «گانتز مدت‌ها است که رویای [نخست وزیر شدن] را در سر می‌پروراند و خود را به عنوان یک سیاستمدار در مرکز رویدادهای سیاسی اسرائیل که می‌تواند چپ و راست و مرکز را متحد کند، معرفی می‌کند. گانتز همچنین بسیاری از مشکلاتی که نتانیاهو با آن مواجه است مثل پرونده‌های فساد مالی را ندارد.

نظرسنجی 14 نوامبر از شرکت کنندگان پرسید: "چه کسی برای پست نخست وزیری مناسب تر است، نتانیاهو یا گانتز؟" نخست وزیر رژیم اسرائیل 22 درصد کمتر از گانتز بود. اما اینکه آیا گانتز می‌تواند نتانیاهو را جابجا کند یا خیر احتیاج به زمان بیشتری دارد.

یایر لاپید از حزب اپوزیسیون چپ میانه؛ یکی دیگر از مخالفان نتان‌یاهو است. او روز چهارشنبه گفت که «نخست وزیر دیگری از لیکود» باید جایگزین نتانیاهو شود. لاپید با نتانیاهو موافق است که حماس باید ریشه کن شود، اگرچه هم شخصیت‌های اسرائیلی و هم فلسطینی به بیهودگی و ناممکن بودن این ایده اشاره کرده‌اند.

الگیندی گفت: «جالب است که صهیونیست‌ها منتظر اتمام جنگ نبوده و در همین لحظه خواهان کناره‌گیری او هستند. "شاید این بدین معنی است که جنگ به این زودی ها پایان نخواهد یافت. اسرائیل اهداف بسیار باز و نامشخصی دارد که احتمالاً دست نیافتنی هستند یا حداقل به آن کیفیتی که ادعا دارند دست‌یافتنی نخواهند بود.»

به گفته بلومبرگ، جنگ روزانه حدود 260 میلیون دلار برای اقتصاد اسرائیل هزینه دارد و 300 اقتصاددان برجسته اسرائیلی و خارجی از دولت نتانیاهو خواستند که "فورا به خود بیاید". حمایت عمومی علیه او در حال افزایش است و حمایت بین‌المللی که او از اوایل 7 اکتبر انجام شد، با افزایش تعداد کشته‌ها در غزه همچنان کاهش می‌یابد.

لاکمن گفت: «جنگ با پیروزی بزرگی که اسرائیلی‌ها به آن باور کرده‌اند به پایان نمی‌رسد و هنگامی که این اتفاق به وقوع بپیوند، یک نفر باید بهای آن را از نظر سیاسی بپردازد.»

---