علائم، دلایل و توصیه‌های درمانی در خشکی چشم

خشکی چشم یا سندرم خشکی چشم یک عارضهٔ شایع است که خیلی‌ها دچارش می‌شوند. خشکی چشم زمانی رخ می‌دهد که چشم‌ها به‌اندازه کافی رطوبت یا مایع نرم‌کننده ندارند و در نتیجه احساس ناراحتی و مشکلات بینایی ایجاد می‌کنند. باتوجه‌به استفاده زیاد از اسکرین‌ها و گجت‌ها، عارضه خشکی چشم بسیار رایج شده است.
برای درمان عارضه خشکی چشم لازم است که علت‌های اصلی شناسایی شوند.

علائم خشکی چشم چیست؟

علائم خشکی چشم می‌توانند به روش‌های گوناگونی ظاهر شوند که معمول‌ترین آنها به شرح زیرند:
. ناراحتی چشم: افرادی که دچار خشکی چشم هستند اغلب مواقع احساس می‌کنند چشم‌هایشان خشک است یا انگار شن یا جسمی خارجی در آن است.
. قرمزی چشم: خشکی چشم می‌تواند باعث شود رگ‌های خونی روی سطح چشم ملتهب شده و قرمزی ایجاد کنند.
. آبریزش چشم‌ها: اتفاقاً خشکی چشم گاهی می‌تواند موجب تولید اشک زیادی شود. دلیل آن این است که چشم‌ها در تلاش برای جبران کمبود رطوبت، اشک زیادی تولید می‌کنند.
. خستگی چشم: خشکی‌های طولانی‌مدت می‌تواند موجب فشار و خستگی چشم شود. کسی که خشکی چشم دارد احتمالاً در چشم‌هایش مرتباً احساس سنگینی یا خستگی می‌کند، خصوصاً بعد از فعالیت‌هایی که نیاز به دقت بینایی دارند.
. تاری دید: خشکی چشم می‌تواند موجب تاری دید متناوب شود که کم و زیاد می‌شود. این تاری دید معمولاً با پلک‌زدن یا استفاده از قطره اشک مصنوعی بهتر می‌شود.
. حساسیت به نور: خشکی چشم می‌تواند حساسیت نسبت به نورهای درخشان را افزایش دهد و وقتی فرد در معرض نور بیرون یا نورهای تند قرار می‌گیرد احساس ناراحتی می‌کند.
. تحریک چشم: خشکی چشم می‌تواند باعث خارش، سوزش یا احساس خراش در چشم شود. مالیدن چشم‌ها ممکن است موقتاً احساس خوبی بدهد؛ اما در بلندمدت موجب تشدید علائم خواهد شد.
. مشکل در استفاده از لنزهای تماسی: افرادی که خشکی چشم دارند ممکن است به‌سختی بتوانند از لنز استفاده کنند و تحملشان کم شود؛ چون رطوبت چشم‌هایشان اندک است.
لازم به یادآوری است که شدت علائم خشکی چشم در طول روز ممکن است نوسان داشته باشد. اگر علائم خشکی چشم‌هایتان مداوم است یا بدتر شده حتماً زودتر به متخصص چشم مراجعه کنید.

علت‌های خشکی چشم

سندرم خشکی چشم یا بیماری خشکی چشم می‌تواند علت‌های متعددی داشته باشد که شایع‌ترین آنها شامل موارد زیر می‌شوند:
. تولید ناکافی اشک: اگر چشم‌ها به‌اندازه کافی اشک تولید نکنند خشک خواهند شد. غدد اشکی ممکن است نتوانند به میزان کافی اشک تولید کنند یا اشک‌های تولید شده ممکن است ترکیبات لازم برای تأثیرگذاری را نداشته باشند.
. تبخیر اشک: تبخیر زیاد اشک نیز منجر به خشکی چشم می‌شود. عواملی مانند خشکی هوا یا رطوبت کم هوا و شرایط محیطی نیز می‌توانند تبخیر اشک را تسریع کرده و خشکی چشم را بدتر کنند.
. اختلال در غده میبومیان: اختلال در غده میبومیان در پلک‌ها می‌تواند باعث شود تولید چربی اشک کمتر شود. در نتیجه اشک خیلی زود تبخیر شده و چشم بدون رطوبت کافی می‌ماند.
. سن: بالارفتن سن نیز یکی از فاکتورهای رایج در خشکی چشم است. تولید اشک معمولاً با افزایش سن کمتر می‌شود و به همین دلیل افراد سالمند بیشتر ممکن است به خشکی چشم دچار شوند.
. عوارض و بیماری‌ها: بعضی از بیماری‌ها می‌توانند خشکی چشم را بدتر کنند. بیماری‌های خودایمنی مثل سندرم شوگرن، آرتریت روماتوئید، لوپوس و عوارضی مثل دیابت و اختلالات تیروئید می‌توانند باعث خشکی چشم شوند.
. داروها: بعضی از داروها می‌توانند عارضه جانبی خشکی چشم را به دنبال داشته باشند. آنتی‌هیستامین‌ها، ضداحتقان‌ها، داروهای ضدافسردگی، درمان جایگزین هورمون و داروهای فشارخون و... اغلب می‌توانند سندرم خشکی چشم را بدتر کنند.
. استفاده طولانی‌مدت از اسکرین‌ها: استفاده زیاد و طولانی‌مدت از رایانه و گوشی هوشمند و... می‌تواند موجب فشار به چشم و کمتر پلک‌زدن شود. در نتیجه اشک به‌خوبی در چشم پخش نشده و خشک می‌شود.
. استفاده از لنزهای تماسی: استفاده از لنزهای تماسی می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. این لنزها ممکن است رطوبت طبیعی سطح چشم را کاهش دهند و باعث احساس ناراحتی و خشکی در چشم شوند.
تشخیص علت اصلی خشکی چشم برای درمان مؤثر این عارضه مهم است. مشورت با متخصص چشم کمک می‌کند فاکتورهای بخصوصی که منجر به خشکی چشم‌ها می‌شوند شناسایی شده و درمان مناسب تجویز شود.

بهترین درمان‌ها برای سندرم خشکی چشم

برای تسکین علائم خشکی چشم راهکارهای گوناگونی وجود دارد که کمک می‌کنند کمتر احساس ناراحتی کنید. هر چند همیشه هم امکان درمان دائمی خشکی چشم وجود ندارد؛ اما این درمان‌ها می‌توانند علت اصلی را کنترل کرده و تسکین‌دهنده باشند.
. قطره‌های اشک مصنوعی: اشک‌های مصنوعی یا قطره‌های مرطوب‌کننده چشم، درمانی ساده و در دسترس برای خشکی چشم‌اند. این قطره‌ها کمک می‌کنند خشکی چشم تا حدود زیادی کمتر شود. از این قطره‌ها می‌توانید در طول روز هر چند بار که لازم است استفاده کنید.
. داروهای تجویزی: در موارد شدید سندرم خشکی چشم، داروهای تجویزی وجود دارند که شامل قطره‌های ضدالتهاب چشم می‌شوند و می‌توانند التهاب چشم‌ها را کاهش داده و تولید اشک را افزایش دهند.
. پلاگ‌های اشکی: پلاگ‌های اشکی ابزارهای بسیار ریز سیلیکونی هستند که وارد مجرای اشکی می‌شوند. این ابزارها با مسدودکردن تخلیه اشک عمل می‌کنند و بنابراین اجازه می‌دهند اشک‌ها مدت طولانی روی سطح چشم بمانند.
. درمان با نور شدید پالسی (IPL): این رویکرد شیوه‌ای جدید برای درمان خشکی چشم است که شامل استفاده از نور شدید پالسی برای گرم‌کردن غده میبومیان در پلک‌ها جهت تحریک آنها می‌شود تا بتوانند اشک بیشتری تولید کرده و عملکرد تولید چربی‌شان نیز بهتر شود.

تغییراتی در سبک زندگی برای کنترل خشکی چشم

شما می‌توانید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود به کاهش خشکی چشم‌هایتان کمک کنید، اما به این معنی نیست که از مراجعه به چشم‌پزشک بی‌نیاز می‌شوید.
. حفظ یک رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای متنوع و سالم و سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین A و D و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به سلامت چشم و تسکین علائم خشکی چشم کمک کند.
. همیشه هیدراته باشید: نوشیدن آب و مایعات کافی در طول روز باعث می‌شود بدنتان همیشه هیدراته باشد، از جمله چشم‌هایتان. آبرسانی مناسب به بدن می‌تواند علائم خشکی چشم را کاهش دهد و به تولید اشک کمک کند.
. مرتباً پلک بزنید: سعی کنید مکرراً پلک بزنید، خصوصاً وقتی مشغول فعالیت‌هایی هستید که نیاز به تمرکز طولانی‌مدت دارند، مثلاً کار با رایانه یا مطالعه. پلک‌زدن باعث می‌شود اشک بیشتر تولید شده و روی سطح چشم بماند.
. از عینک مناسب استفاده کنید: با استفاده از عینک‌آفتابی مناسب یا عینک محافظ از چشم‌هایتان در برابر باد و محیط آلوده مراقبت کنید. این کار کمک می‌کند چشم‌ها کمتر در معرض فاکتورهای محیطی قرار بگیرند و خشک نشوند.
. استراحت‌های مکرر حین استفاده از اسکرین‌ها: استفاده طولانی‌مدت از اسکرین‌ها باعث می‌شود کمتر پلک بزنید و به چشم فشار وارد شود. هر ۲۰ دقیقه از اسکرین، چشم بردارید و به مدت ۲۰ ثانیه به چیزی که دو متر از شما فاصله دارد نگاه کنید.
. از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید: با کمک دستگاه بخور سرد یا رطوبت ساز، هوای محیط را مرطوب کنید و مستقیماً در معرض دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی قرار نگیرید.
. بهداشت پلک‌ها را رعایت کنید: پلک‌ها را با شوینده‌ای بسیار ملایم و آب گرم بشویید. این کار کمک می‌کند غدد چربی در لبه پلک‌ها مسدود نشوند و دچار خشکی چشم نشوید.
. از چشم‌هایتان مراقبت کنید: از چشم‌ها در برابر محرک‌ها و آلرژن‌ها و آلاینده‌ها و گرد و غبارها محافظت نمایید.
. مکمل‌های غذایی: مکمل‌های امگا ۳ مثل مکمل روغن ماهی یا بذر کتان می‌توانند پلک‌ها را نرم نگه دارند. در مورد دوزی که باید مصرف کنید با پزشک مشورت کنید.

پاسخ به چند سؤال متداول

. علت اصلی خشکی چشم چیست؟
خشکی چشم می‌تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد. همان‌طور که گفتیم شرایط محیطی مثل خشکی هوا یا باد، افزایش سن، بعضی از داروها و بیماری‌ها مثل سندرم شوگرن، تغییرات هورمونی و استفاده زیاد از اسکرین‌ها می‌توانند موجب خشکی چشم‌ها شوند.

. آیا نوشیدن آب خشکی چشم را کمتر می‌کند؟
هرچند هیدراته نگه‌داشتن بدن برای سلامتی خیلی مهم است؛ اما نوشیدن آب بیشتر به‌تنهایی و مستقیماً کمکی به تسکین خشکی چشم نمی‌کند. خشکی چشم اغلب ناشی از بی‌کیفیت بودن اشک‌هاست، بنابراین قطره‌های اشک مصنوعی و یا درمان‌های تجویزی معمولاً مؤثرترند.

. کمبود چه مواد مغذی موجب خشکی چشم می‌شود؟
کمبود ویتامین A معمولاً با خشکی چشم مرتبط است. ویتامین A نقش حیاتی در حفظ سلامت چشم‌ها و تولید اشک دارد. اما همان‌طور که گفته شده خشکی چشم علت‌های متعددی می‌تواند داشته باشد و کمبود ویتامین A تنها یکی از علت‌های احتمالی است.

. آیا خشکی چشم عارضه‌ای خطرناک است؟
خشکی چشم شدت‌های متفاوتی دارد؛ اما در بیشتر موارد عارضه‌ای جدی محسوب نمی‌شود. اما خشکی چشم‌ها در صورت مزمن شدن و عدم درمان می‌تواند احساس ناراحتی زیاد و تحریک کرده و عوارضی برای بینایی داشته باشد. با مشاوره با یک چشم‌پزشک، بهترین درمان مناسب خود را پیدا کنید.

---