چرا دعای مظلوم می‌گیرد؟

یک. ناب‌ترین توصیۀ هر کسی، آن سخنی است که او در لحظۀ جان سپردن از زبان جاری می‌کند. آخرین وصیت سید مظلومان، حضرت اباعبدالله علیه السلام، پرهیز از ظلم به مظلوم بوده است.

همین سفارش پدر را، امام سجاد در ساعات پایانی عمر شریفشان به فرزندشان امام باقر علیهماالسلام، کرده و فرموده‌اند:

یا بُنىَّ اِیّاكَ و ظُلمَ مَن لا یَجِد علیكَ ناصِراً الاّ اللّهَ
«پسرم! بپرهیز از ظلم كردن به كسى كه در برابر تو، یاوری جز خدا ندارد» (كافی، ج 2، ص 331)

دو. در سیرۀ امیرالمؤمنین علیه‌السلام آمده که پادشاه روم، شخصی را فرستاده بود تا از خلیفه خودخواندۀ مسلمانان یعنی معاویه سوال‌هایی بپرسد. معاویه در پاسخ این سوال‌ها درماند واو را نزد امیرالمؤمنین علیه السلام فرستاد. آن روز، حضرت در مقام «رُحْبَه» نشسته بودند یعنی جایی در وسط صحن مسجد کوفه که مخصوص قضاوت و وعظ بود. هنگامی که آن مرد بر حضرت وارد شد، حسنین نیز حضور داشتند. مرد رومی چند سؤال پرسید از جمله اینکه: فاصلۀ بین زمین و آسمان چقدر است؟

حضرت از امام حسن علیه السلام خواست تا جواب سوالش را بدهد.
ایشان فرمودند: بَینَ السَّماءِ و الأرضِ مَدُّ البَصَرِ و دَعوَةُ المَظلومِ یعنی: فاصله بین آسمان و زمین به اندازۀ دو چیز است: نگاه چشم و دعاى مظلوم. یعنی همانطور که چشم سر به آسمان ظاهر می‌رسد، دعای مظلوم هم که از سویدای دل برآمده، به باطن آسمان که منزلگاه فرشتگان و انوار معنوی است، می‌رسد. بنابراین، فاصلۀ فرش تا عرش، به اندازۀ دعا یا آه یک مظلوم است.

روایت‌هایی از این دست نشان می‌دهد که دستگاه آفرینش برای مظلوم حسابی ویژه دارد و او تحت حمایت خاص خداست؛ به همین دلیل دعای مظلوم، قرین اجابت است و زودتر شنیده می‌شود.

بررسی چرایی اجابت دعای مظلوم

در اینجا دو سؤال مطرح است:
یکی اینکه چرا دعای مظلوم، زود می‌گیرد؟ چه خاصیتی در این دعا نهفته است که همواره بر کرسی قبول و استجابت می‌نشیند در حالی که دعای دیگران، گاهی مستجاب است گاهی نه؟

دوم اینکه اگر دعای مظلوم همواره مستجاب است، پس چرا نماد مظلومیت در جهان معاصر یعنی ملت فلسطین، سال‌هاست که تحت ستم رژیم منحوس اسرائیل، به سر می‌برند، شکنجه می‌شوند و شهید می‌دهند اما پیروز نمی‌شوند با اینکه مادران شهدا همواره دست دعاشان به درگاه الهی بلند بوده و پیوسته آزادی قدس شریف را از خداوند مسألت می‌کنند؟  

پاسخ سؤال اول
پاسخ سؤال اول این است که دعای مظلوم، درخواستی خالص و از سویدای دل است چرا که او به درجه‌ای از اضطرار رسیده که هیچ ملجأ و پناهی غیر از خدا سراغ ندارد که به او پناهنده شود. لذا خدا را از صمیم قلب می‌خواند، خدا نیز از باب: یَا مَنْ قَرُبَتْ نُصْرَتُهُ مِنَ الْمَظْلُومِینَ «ای آن‌ که یاری‌اش به ستم‌دیدگان نزدیک است» (دعای چهاردهم صحیفه سجادیه) و «وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ‌» یعنی: هر کس به همان مقدار که به او ستم شده مجازات کند، سپس مورد تعدّی قرار گیرد، خدا او را یاری خواهد کرد (حج:60)، در وعدۀ نصرت مظلوم، صادق است و خلف وعده نمی‌کند.

پاسخ سؤال دوم
در پاسخ به سوال دوم باید گفت: دو تلقی از مظلوم وجود دارد و حکم این دو در اجابت دعا، یکی نیست: «یك قسم، ستم‌دیده‌اى است كه احیانا به دیگران تكیه مى‌كند، به قبیله و بستگانش یا به قدرت و مقام خود تكیه مى‌كند و با اتكاء به آنان مى‌خواهد آن ستم را بر طرف كند. وى اگر دعاء مى‌كند دعاى او دعاى موحد محض نیست. قسم دیگر مظلومى است كه دستش از همه جا كوتاه است، هیچ تكیه‌گاهى جز خدا ندارد كه به آن اعتماد كند و درصدد جبران برآید. مظلومى این چنین، تمام قلبش متوجه خدا است و در دعاء، موحد است و چون در دعاء، موحد است دعاى او مستجاب است.» (جوادی آملی، اسرار عبادات، ص211)

مؤید ادعای یادشده، این سخن امام صادق علیه السلام است که می‌فرماید:
«اگر خواستید دعاى شما مستجاب بشود اول از غیر خدا قطع امید كنید. ناامید بشوید تا دلتان جز به حق به هیچ قدرتى تكیه نكند، آنگاه دعا كنید و یقینا آن دعاها مستجاب است» (بحار الانوار، ج 75، ص 107)

اگر بخواهیم کمی مصداقی‌تر به این سوال پاسخ دهیم باید بگوییم:
معیار پیروزی و شکست در جنگ‌ها، دستیابی هر یک از طرف‌های جنگ به اهداف از پیش‌تعیین‌شده است نه صرفا تلفات جانی یا مالی دو طرف مخاصمه. در این 70 سالی که از نبرد فسطینیان با اسرائیل می‌گذرد، پیروزی‌های ملت بی‌دفاع فلسطین در مبارزه با این رژیم تا بن دندان مسلح، کم نبوده و این جز به معنای تحقق وعده نصرت الهی، امکان پذیر نیست. به عنوان مثال در جریان جنگ 8 روزۀ اسرائیل علیه مردم نوار غزه در سال 2012، اگر چه ارتش اسرائیل حدود 1000 تن از فلسطینیان را شهید یا مجروح کرد اما جامعۀ جهانی، این کشتارها را به معنای پیروزی اسرائیل تلقی نکرد چون اسرائیل به هدف خود که همانا از بین بردن مراکز پرتاب راکت‌های فلسطینی‌ها بود نرسید و در نهایت پس از 8 روز مجبور به آتش بس شد.

همینطور در جنگ‌های 33 روزه و 22 روزه که در سال‌های 2008 و 2014 صورت گرفت، با اینکه اسرائیل از ناجوانمردانه‌ترین شیوۀ جنگی یعنی به کارگیری سلاح‌های ممنوعه و حصر همه‌جانبه کرانۀ باختری استفاده کرد، باز نتوانست مقاومت مردم فلسطین را در هم شکند و در نهایت یا با آتش‌بس یا با پادرمیانی کشور مصر، به خاتمه جنگ تن داد.

امروز اسرائیل با وجود حمایت همه‌جانبه آمریکا و برخورداری از پیشرفته‌ترین سامانه‌ها و جنگ‌افزارهای نظامی مثل گنبد آهنین و سپر موشکی، همچنان در برابر سد نفوذناپذیر مقاومت به زانو درآمده و به کمترین اهداف خود نرسیده است. اینها اگر به معنای اجابت دعای مادران مظلوم شهدای مقاومت نیست پس چیست؟

---