خطر در کمین کودکان مجازی

دیده‌اید مناسبتی است یا جشنی و اتفاق ملی برپا می‌شود همه مادرها و پدرهای برای به اشتراک گذاشتن احساساتشان از شادی و هیجان تا غم و ناراحتی سعی می‌کنند عکس و فیلم‌هایی از کودکانشان را منتشر کنند؟ در این‌جور مواقع فضای مجازی پر می‌شود از دختربچه و پسربچه‌هایی که در هر حالتی قرار دارند مثلا «یکی لباس‌هایش نامرتب است»، «یکی به زور چشم‌هایش را باز گذاشته»، «یکی در حال بگومگو کردن با مادرش است»، «آن یکی طاق‌باز روی زمین دراز کشیده و فریادکنان از موضوعی ناراضی است»، «یکی به پدرش ابراز علاقه می‌کند» و هزاران عکس و فیلمی که کودکان حتی تصورش را هم نمی‌کنند که قرار است چندین هزار نفر او را در حالت‌های مختلف و متفاوت ‌بینند و به آن بخندند اما مادر و پدرشان به راحتی آب خوردن و بدون در نظر گرفتن هیچ پیش‌زمینه‌ای از کودکان عکسشان را منتشر می‌کنند.

آن کودک حتی باورش نمی‌شود که این روند عکس و فیلم چندین هفته قبل از تولدش شروع شده است تا او به دنیا بیایید و تمام دوربین‌ها به روی او زوم شوند یعنی از بدو تولد تا درآمدن اولین دندان شیری و برداشتن اولین قدم‌ها و ... اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است آیا منتشر کردن تمامی این عکس‌ها و فیلم‌ها از کودکی که قدرت تصمیم‌گیری ندارد و نمی‌تواند رضایت بدهد ایمن یا اخلاقی است؟ یا حتی انتشار این عکس‌ها و هویت بچه‌ها می‌تواند در بزرگسالی گریبان آن‌ها را بگیرد؟

دختری که به دلیل انتشار عکس‌هایش از والدینش شکایت کرد

شاید باور نکنید اما سال 2016 بود که دیلی میل خبری را منتشر کرد که دختری هجده ساله در یکی از شهرهای اتریش از پدر و مادرش بابت عکس‌هایی که بدون اجازه او در فضای مجازی منتشر کرده‌اند شکایت کرده است و گفته بود که این کار آن‌ها نقض حریم شخصی است و اصلا برای پدر و مادرش مهم نبوده که او حین انجام چه کاری بوده بلکه بیشتر عکس‌های او را منتشر کردند.

خیلی از پدرها و مادرها تصور می‌کنند که با انتشار در لحظه آن عکس یا ویدیو کودکشان فراموش می‌شود یا با حذفشان از صفحات مجازی دیگر کسی به آن دسترسی ندارد ولی این موضوع مهم را فراموش می‌کنند که با دریافت هزاران لایک و کامنت محتوای فیلم و عکس کودکشان در همه صفحات هست یا حتی می‌تواند روی هارد دیسک شخص دیگری قرار گیرد که امکان حذف آن وجود نداشته باشد. والدین باید بدانند که با این اشتراک گذاری عکس‌ها و اطلاعات کودکانشان می‌توانند این امکان را به کلاهبرداران بدهند تا هویت فرزندانشان را بدزدند.

کلاهبرداری هویتی با انتشار عکس‌های کودکان

«نیویورکر» طی گزارشی یک مطالعه را مورد تحقیق و بررسی قرار داد که تا سال 2030 این «اشتراک‌گذاری عکس‌ها و فیلم‌ها» مسئول تقریباً دو سوم موارد کلاهبرداری هویتی است که بر نوجوانان امروزی تاثیر گذاشته، اما خب این اتفاق و روند در صفحات مجازی را بسیار شاهد هستیم که سرنوشت بسیاری از این کودکان که عکس‌هایشان منتشر شده و دست به دست چرخیده و مورد تمسخر دیگران قرار گرفته تا چه اندازه در دوره بعد از کودکی آنان از لحاظ روحی صدمه وارد کرده است.

مواردی زیادی در کشورمان بوده که عکس و فیلم بچه‌ها منتشر شده است (اسمی نام نمی‌برم تا باز در ذهن‌ها بیایید) و زندگی آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده که خانواده‌شان یا محله زندگی خود را عوض کردند یا مدرسه کودک را تغییر دادند و یا حتی به شهری دیگری رفتند تا شاید مردم کمتری آن‌ها را بشناسند. کاش خانواده‌ها با زدن دکمه انتشار و به اشتراک گذاشتن عکس بچه‌ها به این فکر کنند که چه عواقب ناگواری در استقبال کودکانشان است.

مشورت کردن با کودکان و تصمیم‌گیری در انتشار

مادر و پدرها باید این را بدانند که کودکان اگر به اندازه کافی بزرگ شدند و درکی از رسانه‌های اجتماعی دارند اگر بخواهند عکسی از آن‌ها منتشر کنند باید از خود بچه‌ها اجازه بگیرند بالاخره آن‌ها باید در فرآیند تصمیم‌گیری انتشار عکسشان قرار بگیرند که کدام عکس‌شان برای پست کردن مناسب است و حتی چه افرادی می توانند آن عکس ببیند. البته چند تا مورد هم هست که واقعا باید از سوی پدر و مادرها رعایت شود مثلا عکس‌های کودکان را به صورت عمومی منتشر نکنید و در تنظیمات فقط تیک نمایش را برای اشخاصی که کاملا می‌شناسید منتشر کنید، هیچ‌گونه آدرس از مهدکودک یا محل کار خودتان یا محل زندگی‌تان را منتشر نکنید قطعا این کار می‌تواند خطرات احتمالی را کاهش دهد. عکس‌هایی که در ساحل هستند یا در حمام از کودکتان گرفتید را به هیچ‌وجه منتشر نکنید این احتمال را بدهید که شاید فرد پدوفیلی آن را ببیند.

---