درباره بروز احساسات در نوجوانان چه می‌دانید؟
روی مدار صفر و صد
اولین توصیفی که با شنیدن کلمه نوجوان به ذهنتان می رسد چیست؟ خشم؟ لجبازی؟ غم و افسردگی؟ سرکشی؟
سلیمانی در وهله اول برای بروز درست عواطف پیشنهاد می کند حتما موشکافانه احساسات خود را بشناسیم و توضیح می دهد:
«هر انسانی لازم است هیجانات و احساسات خود را بشناسد به این علت که ما دائما در معرض اتفاقات و ارتباطات متفاوت هستیم و از مواجهه با این عوامل احساساتی درونمان شکل می گیرد که منجر به رفتار و اقدام می شود پس مهم است نسبت به احساسات خود شناخت پیدا کنیم تا بتوانیم در لحظه واکنش درستی نشان بدهیم. نوجوان در سن بلوغ بخاطر هورمون های خاصی که در بدنش ترشح می شود باعث می شود این احساسات را به طور افراطی تجربه کند و عواطفش فراز و فرود زیادی دارد که عمدتا هم در اوج است. احساس خشم، خوشحالی، نگرانی، ناامیدی و هر احساسی را نوجوان به صورت افراطی تجربه می کند. این تجربه و بروز احساسات زیاد نه تنها بخاطر ترشح هورمون ها و اطلاعات زیادی که خصوصا از طریق فضای مجازی وارد مغزشان می شود بلکه بخاطر فضایی که در آن قرار گرفته و حتی گروه همسالانشان هم هست.»
در سن نوجوانی بیش از اینکه خانواده بر رفتار او تاثیر بگذارد و بتواند او را در عمل هایش راهنمایی و مدیریت کند خود نوجوان باید به داد خودش برسد. سلیمانی برای بروز درست احساسات به نوجوان ها راهکار هایی را ارائه می دهد:
«برای کنترل عواطف و احساسات نوجوان در مرحله اول از طریق مطالعه و مشاهده باید احساسات خود را بشناسد و بتواند بین این احساسات تفکیک قائل شود و در نتیجه آنها را بپذیرد. حالا پس از شناخت و پذیرش وقتی در موقعیت های مختلف قرار می گیرد باید بتواند علت احساس درونی خود را پیدا کند و رفتار خود را مطابق با این عوامل مدیریت کرده و بروز بدهد. طبیعتا زمانی که او قدم به قدم حال درونی خود را بررسی می کند بهتر می تواند تشخیص دهد که در حال حاضر نیاز به چه اندازه واکنش است. آیا موضوع آنقدر ناراحت کننده هست که احساساتش را با گریه بروز دهد؟ آیا مسئله آنقدر بغرنج و حل نشدنی است که استرس غیرقابل کنترلی را تجربه کند؟ یا اتفاق پیش آمده آنقدر غیر قابل پذیرش است که بیش از اندازه خشمگین شود؟ و در ادامه به تناسب آن واکنش نشان خواهد داد. اساسا مکث کردن و فکر کردن درباره اتفاق و عمل احساسی که در واکنش به آن باید انجام گیرد به تمام سنین توصیه می شود. یکی از راهکار هایی که روانشناسان درباره خودآگاهی نسبت به عواطف بر آن تاکید دارند نوشتن احساساتی است که در طول روز آنها را تجربه کرده ایم و خواندن و فکر کردن درباره آنها قبل از خواب است. اگر یک دفترچه جدول بندی شده همراه خود داشته باشید که موقعیت، احساس تجربه شده و رفتاری که بروز داده اید را در آن قید کنید و در آخر شب موارد آن را تفکیک بررسی کنید می بینید شاید واکنش شما بیش از حد بوده است.این فرمول برای نوجوان هم بسیار کارساز است.
هرچه نوجوان کمتر راجع به مسائل خود با شما صحبت کند و کمتر احساساتش را با شما در میان بگذارد تاثیر شما روی او کمتر شده و رابطه بین شما سرد می شود. پس در وقت غلیان احساسات نوجوانتان کنارش باشید
در سنین بلوغ نوجوان نیاز دارد هیجانات زیادی را تجربه کند و احساساتش را به صورت غلو شده بروز دهد.راهکار دیگری که می شود برای بروز و کنترل احساسات توصیه کرد رفتن به سراغ مهارت های هنری و ورزشی است. می توان آنچه که در درونتان اتفاق می افتد را به شکل یک نقاشی یا هر هنر دیگری که به آن علاقه دارید مثل نوشتن بروز دهید و تخلیه هیجانی داشته باشید. رشته های ورزشی هم به دلیل ترشح آدرنالین و هورمون های شادی می تواند یک فرار درست به سمت حال خوب باشد.
راهکار سوم صحبت درباره احساساتی است که در موقعیت تعامل با اطرافیان می گیرید. اگر فردی که در ارتباط با او ناراحت و خشمگین می شوید یا احساسات دیگری را تجربه می کنید غریبه است باز می توانید بروید سراغ نوشتن احساسات اما اگر فرد امین و نزدیک به شماست می توانید درباره عواطف خود با او صحبت کرده و مشورت بگیرید. مخصوصا اگر آنها پدر و مادر شما باشند واجب است در بزنگاه هایی که احساسات شدیدی را تجربه می کنید یا از آنها ناراحتید حتما با خودشان درمیان بگذارید که مسئله حل شده و کار بیخ پیدا نکند.»
پدر و مادر ممکن است در موقعیت های حساسی که نوجوان بالغانه رفتار نمی کند، با او همراه شوند و آنها هم رفتار احساسی از خود بروز بدهند. مثلا با خشم او خشمگین شوند یا غم او باعث شوند بیش از اندازه با او همراهی کنند.
سلیمانی درباره راهکار هایی که والدین باید در مواجهه با بروز احساسات نوجوان خود داشته باشند این طور می گوید:
«اگر می بینید نوجوان تان به طور افراطی عواطفش را بروز می دهد که منجر به پرخاشگری یا لجبازی شده است یا غمگین است و ابراز ناراحتی می کند، باب صحبت را با او باز کنید و برایش گوش شنوا باشید و سعی کنید در راستای صحبت هایش او را نصیحت نکنید. او باید باور کند هر اتفاقی بی افتد شما پذیرش بروز احساسات او را دارید و به عنوان پدر و مادر طرفدار او هستید حتی اگر او بخواهد احساسات منفی خود را با شما درمیان بگذارد او را درک کنید. شاید او در بیان و واکنش به احساسات درونی اش منطقی و عقلانی رفتار نکند یا حرف هایش از روی احساسات باشد، در این حالت نباید حرف های او را قطع کنیم یا در آن حال بخواهیم با او از در عقلانیت صحبت کنیم باید اجازه بدهیم او احساساتش را بیرون بریزد و بروز بدهد. برای نوجوان مهم است شما احساساتش را درک کنید و در آن لحظه می خواهد بداند شما تا چه اندازه همراه او هستید؛ رفتار شما در آن لحظه ممکن است در تعاملات شما در آینده تاثیر بگذارد. بهتر است در این بزنگاه ها پدر و مادر نظرات خود را کنار بگذارند و از زاویه دید نوجوان به مسئله نگاه کنید و به جای تمرکز روی اصلاح او را راهنمایی کنید تا او هم با دید دیگر و زاویه دیگری به موضوع نگاه کند. قضاوت در آن لحظات باعث دوری نوجوان از شما خواهد شد و در های گفتگوی سالم و رجوع به شما در مقاطع سخت زندگی اش را خواهد بست. هرچه نوجوان کمتر راجع به مسائل خود با شما صحبت کند و کمتر احساساتش را با شما در میان بگذارد تاثیر شما روی او کمتر شده و رابطه بین شما سرد می شود. پس در وقت غلیان احساسات نوجوانتان کنارش باشید.»
