چرا مساجد مثل گذشته در جذب جوان‌ها موفق نیستند؟ + راه‌کارها
چه کنیم جوان‌ها جذب مسجد شوند؟
به بهانه نزدیک شدن به ماه رمضان و ایام غبارروبی مساجد سراغ این دغدغه رفتیم که چطوری می‌شود پای کم سن و سال‌ها را به خانه خدا باز کرد، اقدامی که توجه بیشتر مسئولان و متولیان مساجد را می‌طلبد.
نویسنده : ابوالقاسم شکوری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1401/12/22 ساعت 10:10
بسیاری از جوان‌هایی که اهل نماز هستند، ترجیح می‌دهند نمازشان را در خانه یا محل کار و به صورت فرادی بخوانند. ممکن است پاره‌ای از آنها به دلیل مشغلۀ زیاد یا بُعد مسافت، توفیق حضور در نماز جماعت مسجد را نداشته باشند اما کم نیستند جوانانی که به دلایل دیگری که عمدتا خاستگاه فرهنگی دارد، در مسجد حضور پیدا نمی‌کنند. این موانع تا حدود زیادی قابل رفع است و کافی است راه‌کارهای آن را بشناسیم و به آن عمل کنیم.
یک. پرهیز از طولانی شدن نماز جماعت
یکی از دلایلی که جوان‌ها رغبت ندارند نمازشان را در مسجد بخوانند طولانی شدن نماز جماعت است. این حالت به‌ویژه در نمازهای ظهر و عصر، بیشتر آزاردهنده است چون اغلب جوان‌ها در طول روز، مشغول انجام کارهای خودشان هستند و طول دادن بیش از حد به نماز، می‌تواند برنامه‌ریزی آنها را به هم بریزد.طبق توصیۀ شرع مقدس، مستحب است امام جماعت، در اقامه نماز، حال کهن‌سال‌ترین نمازگزار را مراعات کند. پس بهتر است امام جماعت، به حداقل‌ها اکتفا و مستحبات را به بعد از نماز موکول کند.
دو. جناحی نکردن فعالیت‌های مسجد
متاسفانه فراوان دیده شده که مساجد در بزنگاه‌های سیاسی، تبدیل به تریبون آزاد یک جریان خاص سیاسی می‌شوند در حالی که جوانان امروز به دلیل تحصیلات دانشگاهی و دسترسی گسترده به شبکه‌های اجتماعی، نسبت به مسائل سیاسی و بین‌الملل تحلیل و دیدگاه خاص خودشان را دارند. قطع نظر از درستی یا نادرستی این دیدگاه‌ها، رویکرد امام جماعت و متولیان فرهنگی در مسائل سیاسی باید فراجناحی و در حد ارائه شاخصه‌های کلی آن هم بدون تعیین مصداق باشد تا بتوانند همۀ گروه‌ها را جذب کنند.یکی از دلایلی که جوان‌ها رغبت ندارند نمازشان را در مسجد بخوانند طولانی شدن نماز جماعت است
سه. سپردن کارهای فرهنگی مسجد به جوان‌ها
اکثر مساجد به شیوه سنتی اداره می‌شوند. این موضوع شاید برای سال‌خورده‌ها خوشایند باشد اما طبع نوگرای جوان را نمی‌تواند ارضا کند. آنها بیشتر در دنیای مدرن سیر می‌کنند و دوست دارند مناسک دینی را به شیوۀ جذاب‌تری برگزار کنند. در این بین بهتر است به آنها بیشتر اعتماد کنیم و اجرای مراسم‌ها و برنامه‌های آئینی مسجد را به دست خودشان بسپاریم.چهار. عضویت دادن جوان‌ها در ترکیب هیأت امنای مسجد
درست یا غلط، بسیاری از اعضای هیأت امنای مساجد را پیرمردها تشکیل می‌دهند. فاصلۀ دنیای آنها با دنیای یک جوان آنقدر زیاد است که در بسیاری از مواقع، درک متقابلی شکل نمی‌گیرد. همین فاصله موجب می‌شود نیازهای جوانان در تصمیم‌گیری‌های خرد و کلان مسجد، در اولویت نباشد. بهترین راه حل، عضویت یکی دو نفر از نمایندگان جوانان مسجدی محل در ترکیب هیات امنای مساجد است.
پنج. پرهیز از گروکشی و سخنرانی بین دو نماز
سخنرانی بین دو نماز، نوعی گروکشی از وقت نمازگزاران است. به‌ویژه در مساجد بازار نباید به گونه‌ای عمل شود که کسب و کار بازاریان آسیب ببیند. سخنران اگر حرف حساب و شنیدنی داشته باشد نباید نگران این باشد که نمازگزاران بعد از نماز دوم، بین ترک مسجد و منبر، کدامیک را انتخاب می‌کنند. شش. هدایت موقوفات مردمی به سمت برنامه‌های فرهنگی مسجد
وقتی پای درد و دل متولیان فرهنگی مسجد می‌نشینیم در اغلب اوقات، گلایه می‌کنند که برگزاری مراسم‌های جذاب‌تر نیاز به امکانات و بودجه درخور دارد و کمک‌های مردمی حتی کفاف هزینه‌های جاری مسجد هم نمی‌دهد. این دلیل را نمی‌توان به طور مطلق پذیرفت چون مساجدی وجود دارند که به رغم کمبود تجهیزات، کارنامۀ قابل قبولی در جذب جوان‌ها دارند. این یک خطای راه‌بردی است که تصور کنیم برای جذب جوان‌ها لزوما باید امکانات زیادی در اختیار داشت. متاسفانه برخی گرفتار این اشتباه شده‌اند و به بهانه جذب جوان‌ها، مسجد را تبدیل به سالن ورزشی کرده‌اند. در حالی که بنا به گفتۀ رهبر معظم انقلاب « ﺭﺍﻩ ﺟﺬﺏ ﺟﻮﺍﻧﻬﺎ ﺗﺼﺮّﻑ ﺩﻝ ﺟﻮﺍﻥ ﺍﺳﺖ. ﺩﻝ ﺟﻮﺍﻥ ﯾﮏ ﻗﯿﺎﻣﺘﯽ ﺍﺳﺖ، ﺍﻭﺿﺎﻋﯽ ﺍﺳﺖ. ﮔﺮﺍﯾﺶ ﺟﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻮﯾّﺖ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍﺯﻫﺎﯼ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﻟﻬﯽ ﺍﺳﺖ. ﯾﮏ ﺣﺮﻑ ﻣﻌﻨﻮﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﻮﺍﻥ ﺑﺰﻧﻨﺪ، ﻣﻨﻘﻠﺐ ﻣﯿﺸﻮﺩ، ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﻭ می‌شود ﺩﻝ ﺟﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻓﻄﺮﺕ ﺍﻟﻬﯽ ﻧﺰﺩﯾﮏ ﺍﺳﺖ. ﺩﻝ ﺟﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﻧﺼﺎﯾﺢ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻌﻨﻮﯼ ﻭ ﺳﻠﻮﮐﯽ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺯﻭﺩ ﺍُﻧﺲ ﭘﯿﺪﺍ ﻣﯿﮑﻨﺪ، ﺯﻭﺩ ﺩﻟﺒﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺩﻟﺒﺴﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﺩ؛ ﺟﺎﺫﺑﻪ ﺟﻮﺍﻧﻬﺎ ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺍﺳﺖ... ﺷﻤﺎ ﺳﺨﻦ ﺭﺍ، ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﻮﯾّﺖ، ﺑﺎ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﯽ، ﻧﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﻬﺎﯼ ﺗﺨﯿّﻠﯽ ﻭ ﺗﻮﻫّﻤﯽ ﻭ ﺻﻮﺭﯼ، ﯾﮏ ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﺁﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﮑﻨﯿﺪ، ﺧﻮﺍﻫﯿﺪ ﺩﯾﺪ ﺟﻮﺍﻥ ﭼﻄﻮﺭ ﻣﺠﺬﻭﺏ می شود ﻭ ﻣﯽﺁﯾﺪ. جاذبه جوان در مسجد اینها است. وَالّا حالا یک وسیله بازی هم آنجا فراهم کردیم، گذاشتیم، خب اگر بنا است برای بازی بیاید، برود در باشگاه بازی کند. » (بیانات رهبر انقلاب در دیدار ائمه جماعات، مورّخ 31/5/1395)
