تأثیر دود سیگار و قلیان بر سلامت کودکان

دود دست‌دوم سیگار چیست؟

دود دست‌دوم سیگار هم به جریان دودی گفته می‌شود که فرد سیگاری از دهانش بیرون می‌دهد و هم به دودی که از انتهای سیگار در حال سوخت بیرون می‌آید. دود دست‌دوم سیگار حاوی ترکیبات سمی است که بچه‌ها می‌توانند آن را نفس بکشند. وقتی پدر و مادر، خانواده و دوستان سیگار می‌کشند کودکان در معرض دود دست‌دوم سیگار قرار می‌گیرند.

دود دست سوم سیگار چیست؟

دود دست سوم سیگار چیزی است که وقتی کسی قبلاً سیگاری کشیده و تمام شده از آن به جا می‌ماند. دود دست سوم سیگار تقریباً روی هر سطحی که فرد نزدیک به آنها سیگار کشیده می‌نشیند و می‌ماند، از جمله روی پوست، مو، لباس، مبلمان و فرش و ... یعنی بچه‌ها حتی بعد از اینکه پدر و مادر سیگارکشیدن را تمام کرده‌اند نیز در معرض سموم مضر سیگار هستند.

چرا دود دست‌دوم و دست‌سوم سیگار برای کودکان مضر است؟

دود دست‌دوم و دست‌سوم سیگار خطرناک‌اند، خصوصاً برای بچه‌ها. زیرا بچه‌ها نسبت به افراد بزرگسال راه‌های هوایی کوچک‌تری دارند و این راه‌های هوایی هنوز در حال رشدند. همچنین سیستم ایمنی کودکان هنوز کامل نشده است.
بچه‌ها مدت‌زمان بیشتری را نزدیک به زمین می‌گذرانند (مثلاً روی زمین می‌نشینند و بازی می‌کنند) و اغلب دست‌هایشان را به دهانشان می‌زنند و این یعنی می‌توانند سموم ناشی از دود دست‌سوم سیگار روی زمین و سطوح اطراف را به‌راحتی ببلعند و تنفس کنند.

بچه‌هایی که در معرض دود سیگارند دچار چه مشکلاتی می‌شوند؟

بچه‌هایی که در معرض دود دست‌دوم سیگارند بیشتر احتمال دارد دچار بیماری‌ها و حتی مرگ زودرس شوند. مثلاً دود دست‌دوم سیگار می‌تواند توانایی تنفس و ضربان قلب کودک را دچار اختلال کند و در نتیجه در معرض مرگ ناگهانی و بی‌دلیل باشد. اگر والدین حین بارداری مادر و بعد از تولد کودک سیگار بکشند، ریسک مرگ ناگهانی نوزاد (SUDI) افزایش می‌یابد. هر چه کودک بیشتر در معرض دود سیگار باشد، ریسک این اتفاق بیشتر هم خواهد شد.
اگر بچه‌ها در معرض دود دست‌دوم سیگار قرار بگیرند، راه‌های هوایی‌شان تحریک و ملتهب خواهد شد و این بچه‌ها بیشتر از بچه‌هایی که در معرض دود سیگار نیستند به انواع مشکلات ریوی و دیگر بیماری‌ها دچار می‌شوند، مشکلاتی مانند:
. آسم
. برونشیت
. سرطان‌های کودکان مانند لوکمی
. خروسک
. عفونت‌های گوش
. مننژیت و سپسیس
. پنومونی
. التهاب لوزه‌ها
قرارگرفتن در معرض دود دست‌دوم و دست سوم سیگار می‌تواند بر رشد مغز کودک اثر بگذارد؛ زیرا مغز نسبت به حتی کمترین مقدار سموم حساس و آسیب‌پذیر است.
کودکانی که در حال حاضر دچار مشکلات ریوی و دیگر عوارض سلامتی‌اند از دود دست‌دوم و دست سوم سیگار بیشتر هم آسیب خواهند دید.
بچه‌هایی که والدین سیگاری دارند اغلب سرفه می‌کنند و دچار خس‌خس سینه‌اند و سرماخوردگی‌هایشان دیرتر خوب می‌شود. دود دست‌دوم سیگار می‌تواند موجب علائمی مانند گرفتگی بینی، گلودرد، سردرد، تحریک چشم و خش‌دار شدن صدا در کودکان نیز بشود.
کودکانی که آسم دارند نسبت به دود سیگار بسیار حساس‌ترند و دود سیگار باعث می‌شود بیشتر دچار حملات آسم شوند، حملاتی که احتمالاً شدیدترند و حتی شاید نیاز به بیمارستان رفتن داشته باشند.

اثرات بلندمدت دود دست‌دوم سیگار

بچه‌هایی که در خانه‌هایی بزرگ می‌شوند که افراد سیگاری در آنها هستند بیشتر احتمال دارد سیگاری شوند. کودکان و نوجوانانی که سیگار می‌کشند در معرض همان مشکلات و بیماری‌هایی هستند که بزرگسالان سیگاری را تهدید می‌کنند. دود دست‌دوم سیگار می‌تواند سبب مشکلاتی در سال‌های بعدی زندگی بچه‌ها شود:
. رشد ناقص ریه
. سرطان ریه
. بیماری قلبی
. آب‌مروارید

حفاظت از کودکان در برابر دود دست‌دوم و دست سوم سیگار

بهترین و مهم‌ترین راه حفاظت از بچه‌ها در برابر دود دست‌دوم و دست‌سوم سیگار، ترک سیگار و تشویق و حمایت از اطرافیان کودک برای ترک سیگار است. با ترک سیگار کودک شما خیلی کمتر در معرض دود دست‌دوم و دست سوم سیگار قرار می‌گیرد و ضمناً الگوی مناسبی از جهت سیگارنکشیدن برای او خواهید بود. اگر هنوز آمادهٔ ترک سیگار نیستید یا فرد دیگری در خانه‌تان سیگاری است، باز هم می‌توانید برای اینکه کودکتان کمتر در معرض دود سیگار باشد کارهایی انجام دهید.
یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید این است که مطمئن شوید یا ترتیبی بدهید که هیچ‌کس در خانه و در اتومبیل نزدیک کودکتان سیگار نکشد. یعنی هم خودتان رعایت کنید و هم از خانواده و دوستان و آشنایان بخواهید وقتی نزدیک کودکتان هستند سیگار نکشند. ضمناً نباید اجازه دهید کسی در فضای بسته‌ای که کودکتان هم آنجاست سیگار بکشد.
شاید لازم باشد به خانواده و دوستان توضیح دهید که صرفاً اینکه دود سیگار را سمت دیگر و دور از کودک بیرون بدهند کافی نیست و اثرات مضرش را بر کودک خواهد گذاشت. می‌توانید به آنها بگویید تلاش می‌کنید از سلامت کودکتان مراقبت کنید. اگر کودکتان را به کسی می‌سپارید مطمئن شوید که محیط موردنظر بدون دود سیگار باشد.
هرگز در اتومبیلی که کودک نیز حضور دارد سیگار نکشید. پایین کشیدن شیشهٔ پنجرهٔ اتومبیل کافی نیست. به‌هرحال یادتان باشد که تنها راه محافظت از کودک در برابر دود دست‌سوم سیگار، داشتن خانه‌ و اتومبیلی بدون دود سیگار است.

جنین درحال‌رشد و دود سیگار

اگر مادر باردار سیگار بکشد یا در معرض دود دست‌دوم سیگار باشد، جنین نیز در معرض مواد شیمیایی مضر خواهد بود و این می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود، از جمله:
. سقط‌جنین
. نارس بودن جنین
. وزن کم جنین حین تولد که می‌تواند به معنی مشکلاتی در سلامتی او باشد
. سندرم مرگ ناگهانی کودک
. مشکلات یادگیری و نقص دقت و توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
همهٔ خانم‌های باردار باید از دود دست‌دوم سیگار دور بمانند و از اطرافیان خود بخواهند در حضور آنها سیگار نکشند.

---