تبیان، دستیار زندگی

ساخت هویت جدید با تغییر عادت‌ها

شناخت؛ قدم اول در تغییر عادت‌ها

آدم‌های کمی پیدا می‌شوند که دقیقاً از همان چیزی که هستند، راضی هستند. فقیر و غنی‏، تحصیل‌کرده و کم‌سواد، شاغل و بیکار و هرگونه دسته‌بندی‌‌های دوتایی دیگر، افراد را از چیزی که می‌خواهند باشند، بی‌نیاز نمی‌کند. همیشه افراد در آرزوی بعضی ویژگی‌های شخصیتی هستند که فعلاً نیستند. برای رسیدن به آن باید تغییر کنند و لازمه این تغییر گاهی حذف بعضی عادت‌هاست و گاهی افزودن عادت‌های جدید.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : سعیده بقایی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
 تغییر عادت‌ها، هویت جدید

فاصله با شخصیت دوست‌داشتنی

کسی را تصور کنید که تحصیلات تخصصی در حوزه امور مالی دارد ولی معتاد است. این شخص آرزو دارد مدیر بازرگانی یک شرکت مهم باشد. چه چیزهایی کم دارد تا به آن شخصیت برسد؟ وقتی این سؤال را بپرسند، احتمالاً جواب می‌دهیم قبل از هر چیز اعتیادش را باید کنار بگذارد تا مشخص شود چه تغییرات دیگری نیاز دارد. کنارگذاشتن مواد بزرگ‌ترین تغییری است که در او قرار است اتفاق بیفتد تا حتی از لحاظ ظاهری هم این موقعیت شغلی برایش امکان‌پذیر شود.

به‌چنگ‌انداختن عادت‌ها

برای اینکه عادتی را از سر خود بیندازیم یا عادت مثبتی را ایجاد کنیم، قبل از هر چیز باید بتوانیم ریزعادت‌ها را استخراج کنیم و مراحل آن را به چنگ بیندازیم. مثلاً صبح که از خواب بیدار می‌شویم، به ترتیب چه کارهایی می‌کنیم؟ مثلاً این مراحل برای افراد زیادی پاسخگوست:

برای اینکه بهتر متوجه شویم یک عادت به‌خصوص به ما کمک می‌کند یا نه، می‌توانیم این سؤال را بپرسیم: آیا این رفتار کمک می‌کند به شخصیت مدنظرم برسم؟ آیا هر بار تکرار این عادت یک امتیاز مثبت به سمت شخصیت مدنظرم است؟ آگاهی از این ماجرا و بررسی ریزعادت‌ها اولین قدم برای تغییر است


1. بیدارشدن
2. قطع‌کردن هشدار گوشی
3. روشن‌کردن گوشی
4. سرزدن به شبکه‌های اجتماعی مختلف برای بررسی پیام‌های جدید
5. رفتن به سرویس بهداشتی
6. حمام کوتاه
7. مسواک
8. نخ دندان
9. لباس‌پوشیدن
10. درست‌کردن چای
و... .

وقتی فهرست خودمان را به دست آوردیم‏، یکی یکی بررسی می‌کنیم کدام یک از این عادت‌ها مثبت و کدام منفی و کدام خنثی هستند. مثلاً سرزدن به گوشی برای بررسی اعلان‌ها در ابتدای صبح برای تعداد زیادی از افراد احتمالاً عادتی منفی است. مسواک و نخ‌دندان عادت‌های مثبت هستند و بیدارشدن و سرویس‌بهداشتی و لباس‌پوشیدن و آماده‌شدن برای سر کار عادت‌های خنثی. اما قاعده ارزش‌گذاری به موقعیت و اهداف ما بستگی دارد. مثل دریافت کالری زیاد. برای کسی که می‌خواهد وزن کم کند، کالری زیاد مضر است و کسی که می‌خواهد وزن بیشتری پیدا کند، دریافت کالری بیشتر لازم است. پس مهم این است که در ارزیابی به این نتیجه برسیم کدام عادت مؤثر و کدام بی‌تأثیر یا مضر است. کدام عادت‌ها می‌توانند در بلندمدت از ما همان آدمی را بسازند که در انتظارش هستیم؟

پرسش‌های کارساز

برای اینکه بهتر متوجه شویم یک عادت به‌خصوص به ما کمک می‌کند یا نه، می‌توانیم این سؤال را بپرسیم: آیا این رفتار کمک می‌کند به شخصیت مدنظرم برسم؟ آیا هر بار تکرار این عادت یک امتیاز مثبت به سمت شخصیت مدنظرم است؟ آگاهی از این ماجرا و بررسی ریزعادت‌ها اولین قدم برای تغییر است.

بازی با داده‌های یک عادت

بازی کردن با داده‌هایی که از هر رفتار به دست می‌آوریم‏، می‌تواند عادت بد را در ذهنمان هیولا کند و عادت خوب را مهم و مؤثر جلوه بدهد. مثلاً کسی که متوجه شده دچار اضافه‌وزن است و باید ده کیلو وزن کم کند تا به وزن سلامت برسد، با یک حساب سرانگشتی و چرخ‌زدن در اعداد و ارقام کالری‌ها می‌تواند بفهمد به ازای هر یک کیلو اضافه‌وزن باید 9000 کالری از دست بدهد. به‌عبارتی90هزار کالری باید از دست بدهد! این عدد وحشت‌زاست. یعنی در بازه مشخصی باید کالری کمتری دریافت کند یا این مقدار کالری را بسوزاند. حالا می‌تواند با یکی از برنامک‌های کالری‌شمار، کالری دریافتی روزانه خود را پیدا کند و ریز عادات غذایی مؤثر و مضر را پیدا کند. همین آگاهی شروعی برای تغییر می‌تواند باشد؛ اما تغییر مهارت هم می‌خواهد.