آغوش مادر زبان کامل است

زبان مادری؛ شخصیت آموخته‌شده

زبان مادری مجموعی از نشانه‌ها و کلمات است. نوع پاسخگویی مادر به نیازهای کودک و نحوه ارتباط با او، بخشی از شخصیت او را در آینده شکل می‌دهد. قبل از آنکه کودک بتواند حرف بزند‏، زبان مادری را یاد می‌گیرد و می‌فهمد. آغوش‏، خود یک زبان کامل است. پیام‌دهنده و پیام‌گیرنده دارد و پیام محبت و امنیت منتقل می‌گفت. کودک تا وقتی به راه نیفتاده، در آغوش مادر است‏. او هنوز محتاج کسی است تا نیازهای اساسی‌اش را برآورده کند و مادر این را می‌فهمد و همین کار را می‌کند. بنابراین هنوز همه حرف‌هایش در آغوش شکل می‌گیرد. پس نیازی به حرف‌زدن ندارد. کلمه‌ای ندارد که بگوید؛ چون همه کلمات دنیای او در آغوش مادر وجود دارد.

حرف‌زدن محول جدایی از آغوش است

آرام‌آرام، زمانی که کودک یاد می‌گیرد راه برود، از آغوش مادر هم جدا می‌شود. درست همین جاست که برای تأمین نیازهایش کلمه یاد می‌گیرد تا آن‌ها را بیان ‌کند. در حقیقت حرف‌زدن کودک به‌واسطه استقلال جزئی و نماد مرحله‌ای از رشد است و «یادگیری زبان، محصول تجربه فاصله با مادر است»

بیان خواسته‌ها؛ راه تأمین نیازها

  درست است کودک به راه می‌افتد و بعدتر از آن حرف می‌زند و می‌تواند چیزهایی بگوید: «آبو... ببه... لالا، نانا و...»؛ اما هنوز خودش نمی‌تواند آن‌ها را تأمین کند. پس با مادر و اطرافیان ارتباط برقرار می‌کند تا آن‌ها خواسته‌اش را برطرف کنند. در عوض مادر هم از کودک درخواست‌هایی دارد: «دهنتو باز کن...، دست نزن اوخه... گریه نکن، عروسکتو بگیر و...» کودک و مادر با همدیگر ارتباط عاطفی دارند. کودک می‌داند برای اینکه نیازهایش تأمین شود به حضور مادر نیاز دارد و لازم است توجه و محبت او را به دست بیاورد. برای همین کودک درخواست‌های مادر را عملی می‌کند و حرف او را گوش می‌دهد تا مطمئن شود مادر هم نیازهای او را برآورده خواهد کرد. نقش مادری هم که همراه خود آنچنان پر از عاطفه و محبت است که مادر در برآورده‌کردن نیازهای کودکش درنگ نمی‌کند؛ به‌خصوص تا وقتی از پس کارهای خود برنمی‌آید.

نقش ویژه مادر در شکل‌گیری زبان کودک

حتی اگر به زبان‌های دیگر تسلط پیدا کنیم، حس و عمقی که از واژگان زبان مادری دریافت می‌شود، منحصربه‌فرد است. «دستگاه روانی ما با زبان آمیخته است و بخش ناهوشیار آن ساختاری مشابه با ساختار زبان دارد.» تفکر ما با زبان شکل می‌گیرد و با توجه به آنچه گفته شد، مادران در انتقال زبان و تفکر سازنده یا مشکل‌زا نقش اصلی را در رشد کودک دارند. چون زبان مهم‌ترین و اصلی‌ترین ابزار بشر است. 

---