بانویی که در معراج پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله حضور داشت

در تاریخ آمده که پس از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه (سال چهاردهم بعثت) مردم شهر یثرب در مراسم استقبال، هدیه‌ای به رسم مهمان‌نوازی به حضرت تقدیم کردند. در این میان، زنی بود که هدیه‌ای متفاوت با خود آورده بود. او رُمَیْصاء دختر مِلحان بن خالدبن زید بود که از پیامبر صلی الله علیه و آله خواست تا پسر ده‌ساله‌اش، اَنس را به عنوان خادم خود بپذیرد. با اینکه اهداء خادم یا خادمه به بزرگان در میان اعراب امری عادی و پذیرفته شده بود اما این هدیه از یک جهت منحصر به فرد بود و آن اینکه اَنس قادر به خواندن و نوشتن بود؛ امتیازی که در آن روزگار در تمام شبه جزیره عربستان، کمیاب بود.

حالا کمی برگردیم به عقب، یعنی به حدود سال‌های آغازین تولد و کودکی اَنس. چند سالی بود که خبر ظهور پیامبر صلی الله علیه و آله به گوش مردم یثرب رسیده بود. ام سلیم (کنیۀ مادر انس) که زنی پاک‌دامن، عاقل و بااصالت بود، در این مدت، به دین اسلام علاقمند شده تصمیم گرفت تا به آئین اسلام درآید. این امر، بر مالک بن نضر، همسر ام سلیم، گران آمد و تلاش کرد تا او را از این تصمیم، منصرف کند.

روزها می‌گذشت ولی ام سلیم همچنان بر عقیدۀ خود پای می‌فشرد. تا اینکه یک روز همسر رمیصا، پس از بحث و مشاجره‌ای بی‌حاصل، به حالت قهر و غضب از خانه بیرون زد و آهنگ شهر شام کرد. بعدها خبر رسید که او در اثر حادثه‌ای در شام، درگذشته است.

از آن روز به بعد، رمیصا تمام همّ و غمّ خود را صرف تعلیم و تربیت فرزندش کرد و با خود عهد کرد تا وقتی اَنس به مرتبه‌ای از رشد و تشخیص نرسیده، با هیچ کس ازدواج نکند.

تا انس به ده سالگی برسد افراد بسیاری از قبایل مشهور اوس و خزرج، از این بانو خواستگاری کردند اما همه را دست رد به سینه زد.

همین روزها، خبر هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله از مکه به یثرب در شهر پیچید. مردم دسته دسته به استقبال حضرت می‌شتافتند و چون می‌دانستند پیامبر صلی الله علیه و آله و مهاجرین همراه، مجبور به ترک اموال خود در مکه شده‌اند، هر کسی از انصار هر آنچه در خانه داشت به عنوان هدیه به ایشان تقدیم می‌کرد.

ام سلیم که در این سال‌ها فرزندش را به خوبی تربیت کرده بود انس را تشویق کرد تا به خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله درآید و او پذیرفت.

این بانوی بافضیلت، به این فکر می‌کرد که چه خوب بود اگر می‌توانست خدمتی دیگر به اسلام کند. تا اینکه با خواستگاری ابوطلحه، یکی از ثروتمندان یثرب مواجه شد. ابوطلحه ابتدا فکر می‌کرد به خاطر موقعیتی که دارد می‌تواند رضایت ام سلیم را جلب کند اما ام سلیم گفت تنها در صورتی با این ازدواج موافقت می‌کند که ابوطلحه دعوت اسلام را بپذیرد و او هم پذیرفت.

رمیصا پس از مشورت با پیامبر صلی الله علیه و آله، اسلام همسرش را به عنوان کابین خود قرار داد و بدینسان او اولین بانویی بود در جهان اسلام که یک امر معنوی را به عنوان مهریه خود برگزید.

او روحیه‌ای جهادگر و انقلابی داشت. در جنگ احد (سال سوم هجرت)، در حالى كه مشك آبى بر پشت خود حمل مى‌كرد، به مداواى مجروحان مى‌پرداخت و خنجرى براى دفاع از خود به همراه داشت.

همیطور در غزوه حنین (سال هشتم هجرت)، با آنکه فرزندش عبداللّه را باردار بود، سرسختانه در برابر دشمنان ایستادگى كرد در حالی که عده‌ای از مردان مسلمان، از معرکه خطر گریخته بودند.

پیامبر صلی الله علیه و آله تا آخر عمرشریفشان همواره جویای احوال او بود. به مشکلات خانوادگی‌اش رسیدگی می‌نمود.

او از راویان حدیث بود و محدثان اسلامی به روایت‌های او اعتماد دارند. علاوه بر زندگی درخشان این بانوی خردمند و مجاهد، که گواهی روشن بر مرتبت و منزلت والای اوست، این روایت نبوی نیز دلیلی دیگر برای این حُسن اعتماد است:

«در معراج به بهشت داخل شدم، صدای راه رفتن كسی را شنیدم، پرسیدم این چه صدایی است؟ گفتند: این رمیصاء بنت ملحان مادر انس بن مالك است».

منابع مورد استفاده:

الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، اثر ابن عبدالبر

الطبقات ‌الکبری، اثر ابن سعد، مجلد 8

تاریخ مدینه دمشق، اثر ابن عساکر

السیرة النبویه، اثر ابن هشام

نساء فی القرآن الکریم، اثر‌ فؤاد حمدو الدقس

---