اگر تری‌گلیسریدتان را کنترل نکنید چه خطراتی در انتظارتان است؟

تری‌گلیسرید خون با یک آزمایش خون ساده قابل‌سنجش است. این معیار معمولاً بخشی از پنل لیپید است که پزشکتان به‌صورت روتین چکاپ می‌کند تا مطمئن شود لیپید خونتان در رنج نرمال قرار دارد. در مورد کلسترول خون زیاد گفته و تأکید شده است؛ اما در مورد تری‌گلیسریدها آن اندازه که لازم است آگاهی وجود ندارد. تری‌گلیسرید بالای خون به‌خودی‌خود خطراتی دارد و در این مطلب به شما می‌گوییم چرا باید سطح آن را کنترل کنید.

خطرات تری‌گلیسرید بالا: تری‌گلیسریدها چه هستند؟

تری‌گلیسریدها چربی هستند. بدن شما این چربی‌ها را از غذاهایی که می‌خورید جذب می‌کند و آنها را با حامل‌هایی به نام لیپوپروتئین‌ها از طریق خون به دیگر سلول‌های می‌رساند. نقش اصلی این چربی‌ها این است که به‌عنوان منبع انرژی برای سلول‌ها کار می‌کنند. کبد شما نیز تری‌گلیسریدهایی تولید می‌کند که با لیپوپروتئین‌های حامل در جریان خونتان پخش می‌شوند. وقتی سلول‌ها به تری‌گلیسریدها جهت انرژی نیاز ندارند، سلول‌های چربی می‌توانند این چربی اضافی را برای مصارف بعدی که با کمبود انرژی مواجه شدید ذخیره کنند. مشکل اینجاست که برخی از افراد تری‌گلیسریدهای زیادی در خونشان دارند که می‌تواند زمینه را برای عوارض و بیماری‌هایی فراهم نماید.

خطرات تری‌گلیسرید بالا: مضر برای قلب و مغز

شاید بدانید که تری‌گلیسرید بالا با بیماری قلبی مرتبط است؛ اما چیزی که شاید ندانید این است که داشتن تری‌گلیسرید بالا خطر سکته مغزی را نیز افزایش می‌دهد. طبق مطالعه‌ای که نتایج آن در سالنامهٔ Neurology منتشر شده، ریسک سکته مغزی ایسکمیک که شایع‌ترین نوع سکته مغزی است، با بالارفتن سطح تری‌گلیسرید غیر ناشتا در خون افزایش می‌یابد.
در این مطالعه، زنانی که سطح تری‌گلیسرید خونشان بالاتر از ۴۴۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود (نرمال آن کمتر از ۱۵۰ است) چهار برابر بیشتر از آنهایی که سطح تری‌گلیسرید خونشان در طیف نرمال بود، ریسک سکته مغزی داشتند. دست‌کم ریسک سکته مغزی در زنان با تری گلیسیرید بالا بیشتر مرتبط بوده تا با کلسترول بالا. هم تری‌گلیسرید و هم کلسترول برای تعیین ریسک سکته مغزی در مردان مهم هستند.
محققان می‌گویند این نتایج دال بر این نیستند که اگر سطح تری‌گلیسرید خونتان را پایین بیاورید لزوماً از ریسک سکته مغزی کاسته‌اید. تری‌گلیسریدها ممکن است شاخصی برای دیگر تغییرات بیوشیمیایی باشند که ریسک سکته مغزی را افزایش می‌دهند. با انجام مطالعات گسترده‌تر می‌توانیم دقیق‌تر متوجه شویم کاهش تری‌گلیسرید خون تا چه اندازه خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد. اما همچنان کارشناسان اتفاق‌نظر دارند که تری‌گلیسرید بالا را باید ریسک فاکتوری برای سکته مغزی بدانیم، خصوصاً در مورد خانم‌ها.

اگر می‌خواهید بدانید عدد نرمال تری‌گلیسرید چند است:

. نرمال: کمتر از ۱۵۰ mg/dL
. لب مرز: ۱۵۰ تا ۱۹۹ mg/dL
. بالا: ۲۰۰ تا ۴۹۹ mg/dL
. خیلی بالا: بالاتر از ۵۰۰ mg/dL

بالابودن سطح تری‌گلیسرید خون می‌تواند علامت سندرم متابولیک باشد

تری‌گلیسرید بالا می‌تواند نشانهٔ یک عارضهٔ معمول دیگر به نام سندرم متابولیک باشد که به گروهی از عوارضی گفته می‌شود که ریسک بیماری‌های قلبی و دیابت نوع دوم را افزایش می‌دهند. تری‌گلیسرید بالا، پایین‌بودن کلسترول خوب یا HDL، بالابودن کلسترول بد یا LDL، فشارخون بالا و گلوکز ناشتای بالا همگی علائم سندرم متابولیک هستند. اگر شخص دارای دو یا بیشتر از این عوارض باشد و چاقی شکم هم داشته باشد، سندرم متابولیک دارد و به‌طورجدی در معرض ابتلا به دیابت نوع دوم و بیماری قلبی است؛ بنابراین بالابودن تری‌گلیسرید، ریسک بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

دیگر خطرات تری‌گلیسرید بالا

تری‌گلیسرید خیلی بالا ریسک فاکتوری برای التهاب لوزالمعده نیز هست که یک بیماری التهابی و دردناک بوده و می‌تواند کُشنده باشد. دانشمندان دقیقاً نمی‌دانند ارتباط تری‌گلیسرید بالا و التهاب لوزالمعده چیست؛ اما به‌هرحال تری‌گلیسرید بسیار بالا ریسک فاکتوری برای این عارضهٔ خطرناک محسوب می‌شود.
تری‌گلیسرید اضافی می‌تواند به رگ‌ها نیز آسیب بزند، از جمله رگ‌هایی که خون و اکسیژن را به مغز می‌رسانند. در نتیجه عروق سیستم عصبی مرکزی سخت و مسدود می‌شوند و از جریان خون به سمت مغز کاسته خواهد شد که می‌تواند منجر به زوال عقل واسکولار یا عروقی شود. در این نوع زوال عقل رگ‌های خونی آسیب‌دیده و سکته‌های ریزی در مغز رخ می‌دهد.
مطالعه‌ای دریافته تری‌گلیسرید بالا می‌تواند با آلزایمر نیز مرتبط باشد. در این مطالعه معلوم شد افرادی که در میان‌سالی تری‌گلیسرید بالا داشتند بیشتر احتمال داشت که دارای پروتئین‌های آمیلوئید بتا در مغزشان باشند.
پروتئین‌های آمیلوئید بتا نوعی پروتئین هستند که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر پیدا می‌شوند. دانشمندان باور دارند این پروتئین‌ها در شروع و پیشرفت آلزایمر نقش دارند. هرچند عملکرد دقیق پروتئین‌های آمیلوئید بتا هنوز کاملاً شناخته شده نیست اما گفته می‌شود ممکن است این پروتئین‌ها در تشکیل پلاک‌های مغز که از علائم بارز آلزایمر است دخیل باشند.
در پایان
نسبت به سطح تری‌گلیسرید خونتان مطلع باشید و مطمئن شوید که در چکاپ‌های روتینتان کنترل می‌شود. این عدد درست به اندازهٔ عدد کلسترول خونتان مهم است و هر دو باید از جهت ریسک بیماری‌های قلبی و سکته مغزی کنترل شوند.
اگر تری‌گلیسرید خونتان بالا باشد پزشک ابتدا توصیه می‌کند تغییراتی در سبک زندگی‌تان ایجاد کنید. اگر این رویکرد نتوانست سطح تری‌گلیسریدتان را در عرض زمانی مشخص به حد نرمال برساند، برایتان دارو تجویز خواهد شد.

تغییراتی در سبک زندگی که به کاهش تری‌گلیسرید خون کمک می‌کنند:
. طبق توصیه‌های استاندارد ورزش کنید؛ یعنی ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته، یا ۷۵ دقیقه ورزش با شدت بالا در هفته
. کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های تصفیه شده که هر دو موجب افزایش تری‌گلیسرید خون می‌شوند
. استفاده از چربی‌های سالم‌تر مثل ماهی و مغزها و دانه‌ها به‌جای چربی‌های اشباع موجود در گوشت قرمز و لبنیات
. عدم مصرف سیگار و الکل
. افزایش فیبر مصرفی در رژیم غذایی با خوردن غذاهای گیاهی بیشتر

---