پرسش و پاسخ‌های دیابتی

دیابت نوع دوم چگونه درمان می‌شود؟

وقتی به دیابت نوع دوم دچار می‌شوید، پیش از هر چیزی باید رژیم غذایی‌تان را سالم کنید، فعالیت بدنی‌تان را بیشتر کنید و وزن اضافی‌تان را کاهش دهید. اگر این تغییرات در سبک زندگی نتوانند قند خونتان را کنترل کنند، ممکن است نیاز به مصرف قرص و سایر داروهای تزریقی از جمله انسولین نیز داشته باشید.
داشتن یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و کاهش وزن اضافی در واقع اولین خط درمان است. رژیم غذایی و ورزش، اساس تمام شیوه‌های مدیریت دیابت است؛ زیرا باعث می‌شود سلول‌های بدن پاسخ بهتری به انسولین بدهند (به عبارتی دیگر، مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهند) و سطح قند خون را پایین‌تر می‌آورند.
اگر نتوانید با رژیم غذایی و ورزش و کاهش وزن، قند خونتان را کنترل کنید، دومین اقدام درمانی، مصرف داروی خوراکی یا تزریقی است.
قرص‌های دیابت به شیوه‌های مختلفی اثر می‌گذارند؛ برخی از آنها مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهند، برخی دیگر گوارش غذا را کُندتر می‌کنند و بعضی دیگر نیز سطح انسولین را در خون افزایش می‌دهند. داروهای تزریقی غیرانسولینی برای دیابت نوع دوم دارای عملکرد پیچیده‌ای هستند؛ اما اساس عملکرد آنها کاهش قند خون بعد از خوردن غذاست. انسولین تراپی نیز فقط انسولین خون را افزایش می‌دهد.
اگر پزشک برایتان داروهای گوناگونی جهت کنترل قند خونتان تجویز کرد تعجب نکنید. مصرف داروهای گوناگون که به نام درمان ترکیبی نیز معروف است، در درمان دیابت متداول می‌باشد. اگر یک دارو کافی نباشد، پزشک دو یا سه نوع داروی دیگر نیز تجویز می‌کند. انسولین یا دیگر داروهای تزریقی نیز ممکن است تجویز شوند. یا بسته به وضعیت پزشکی شما ممکن است فقط با انسولین تحت درمان قرار بگیرید.
خیلی از افرادی که دیابت نوع دوم دارند، چربی خون و فشارخونشان نیز بالاست، بنابراین ممکن است داروهایی برای این عوارض نیز تجویز شود.

آیا دیابت نوع دوم می‌تواند به طور کامل درمان شود؟ و اگر سطح قند خونم به حد نرمال برسد، هنوز دیابت دارم؟

دیابت نوع دوم یک عارضهٔ ژنتیکی است که با درمان تغییری نمی‌کند؛ اما دیابت به‌عنوان بالابودن قند خون تعریف می‌‌شود. وقتی سطح قند خونتان بدون درمان نرمال است، پس دیابت شما خاموش تلقی می‌شود. اما حتی زمانی که قند خون تحت کنترل است، به دلیل ژنتیکی بودن این عارضه، استعداد دیابت همیشه وجود دارد؛ یعنی بالارفتن قند خون می‌تواند دوباره برگردد.
اگر دیابت نوع دوم دارید و قند خونتان طی درمان (رژیم غذایی و ورزش و دارو) کنترل شده است، یعنی برنامهٔ درمان شما موفق بوده است و قند خونتان نرمال است؛ چون تحت درمان هستید، نه به این دلیل که استعداد شما برای دیابت از بین رفته است. شما همچنان نیاز دارید تا درمان را ادامه دهید، در غیر این صورت قند خونتان دوباره بالا خواهد رفت.

آیا در صورت ابتلا به دیابت نوع دوم لازم است انسولین مصرف کنم؟

شاید. تقریباً ۳۰ درصد افرادی که دیابت نوع دوم دارند لازم است انسولین‌درمانی کنند؛ اما داروهای زیادی وجود دارد که می‌توانند انسولین‌درمانی را به تأخیر بیندازند یا جلوی آن را بگیرند. انتظار می‌رود در آینده افراد کمتر و کمتری برای کنترل قند خون به انسولین‌درمانی نیاز داشته باشند.

من به‌عنوان کسی که دیابت نوع دوم دارم، آیا با مصرف انسولین جزو بیماران دیابت نوع اول محسوب می‌‌شوم؟

خیر، مصرف انسولین به این معنی نیست که شما دیابت نوع اول دارید. نوع دیابت شما توسط ژنتیکتان مشخص می‌شود، نه نوع درمانتان.

اگر دیابت نوع دوم داشته باشم و انسولین مصرف کنم، آیا مجبورم تمام عمرم انسولین بگیرم؟

نه لزوماً این‌طور نیست. اگر شما بتوانید وزن کم کنید، رژیم غذایی‌تان را اصلاح کنید، سطح فعالیتتان را افزایش دهید یا داروهایتان را تغییر دهید به‌احتمال زیاد می‌توانید انسولین دریافتی خود را کاهش دهید یا آن را متوقف کنید. تحت شرایطی خاص ممکن است موقتاً به انسولین نیاز داشته باشید، مثلاً طی بارداری، مریضی شدید، بعد از عمل جراحی یا وقتی با داروهایی تحت درمان قرار می‌گیرید که پاسخ بدن نسبت به انسولین کمتر می‌شود (مثلاً استروئیدها یا پردنیزون). اغلب می‌توان بعد از پایان این شرایط، انسولین درمانی را متوقف کرد.

آیا ورزش‌کردن برای دیابت خوب است؟

ورزش برای مدیریت دیابت نوع دوم بسیار مفید است. همیشه در مورد دستورالعمل‌های ورزشی با پزشک مشورت کنید تا ورزش‌کردنتان بی‌خطر باشد.

اگر دیابت نوع 2 داشته باشم و مصرف شیرینی‌ها را از رژیم غذاییم حذف کنم آیا می‌توانم مصرف داروهای دیابت را متوقف کنم؟

اگر مصرف شیرینی‌ها را حذف کنید (غذاهایی که در خونتان به قند تبدیل می‌شوند)، شاید بتوانید نیازتان به داروهای دیابت را کمتر کرده یا متوقف کنید. هرکسی که دیابت نوع دوم دارد به نفعش است که رژیم غذایی سالمی داشته باشد، اما ممکن است همچنان نیاز به مداخلات دیگر نیز وجود داشته باشد، مثلاً افزایش فعالیت بدنی، کاهش وزن یا مصرف دارو. اگر رژیم غذایی خود را تغییر داده‌اید حتماً این مسئله را به پزشکتان اطلاع دهید تا در صورت لزوم، دوز مصرفی داروهایتان را تغییر دهد.

اگر دیابت دارم آیا لازم است قند خونم را چک کنم؟

شاید احساس کنید حالتان خوب است؛ اما هیچ تضمینی وجود ندارد که سطح قند خونتان هم در طیف نرمال باشد. یادتان باشد، عوارض ناشی از دیابت فوراً خودشان را نشان نمی‌دهند و این عوارض ممکن است حتی زمانی که قند خون فقط کمی بالاست ظاهر شوند. چک‌کردن منظم قند خون می‌تواند به شما کمک کند با آگاهی که پیدا می‌کنید، قند خونتان را کنترل کرده و جلوی آسیب‌های جدی به چشم‌ها، کلیه‌ها و عصب‌ها را بگیرید.

آیا فرزندانم هم در معرض دیابت هستند؟

بله دیابت نوع دوم یک بیماری ژنتیکی است و ریسک آن زمانی بالاتر است که چند نفر از اعضای خانواده دیابت داشته باشند، و اگر بچه‌ها اضافه‌وزن داشته باشند، بی‌تحرک باشند و دیگر ریسک فاکتورهای دیابت نوع دوم را داشته باشند. پس اگر شما دیابت نوع دوم دارید، فرزند شما نیز به‌احتمال ۱۰ تا ۱۵ درصد ممکن است به دیابت نوع دوم دچار شود. همچنین اگر یکی از دوقلوها دیابت نوع دوم داشته باشد، به‌احتمال ۷۵ درصد آن دیگری نیز به دیابت نوع دوم دچار می‌شود.

آیا دیابت نوع دوم قابل پیشگیری است؟

هرچند ما نمی‌توانیم ژنتیک خود را برای ابتلا به دیابت نوع دوم تغییر بدهیم اما می‌دانیم که حتی ورزش در حد متوسط و کاهش وزن می‌توانند بروز دیابت نوع دوم را به تأخیر بیندازند یا جلوی آن را بگیرند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند اگر افراد بتوانند ریسک فاکتورهای دیابت نوع دوم را تغییر دهند، خواهند توانست احتمال ابتلای خود به این عارضه را نیز کم کنند.
در مطالعه‌ای افرادی که مستعد دیابت بودند بر اساس روش درمان به سه گروه تقسیم شدند:
. تغییرات اساسی در سبک زندگی – ورزش به مدت ۳۰ دقیقه و پنج‌روز در هفته، رژیم غذایی سالم و کاهش وزن (کاهش ۷ درصد از وزن اولیه)
. مصرف داروی دیابت، متفورمین
. مصرف دارونمای غیرفعال و ظاهراً شبیه متفورمین
گروهی که در سبک زندگی خود تغییرات اساسی ایجاد کرده بود، ۵۸ درصد کمتر از گروه دارونما در معرض ابتلا به دیابت قرار داشت و گروهی که متفورمین مصرف کرده بود نسبت به گروه دارونما، ۳۱ درصد کمتر در معرض دیابت بود. به عبارتی دیگر، تغییرات در سبک زندگی و درمان با متفورمین می‌توانند شروع دیابت نوع دوم را به تأخیر بیندازند یا جلوی آن را بگیرند. پس فراموش نکنید که تغییرات در سبک زندگی که شامل کاهش وزن و رژیم غذایی سالم و تحرک بدنی می‌شود، مؤثرترین مداخله درمانی برای دیابت نوع دوم است.

---