تبیان، دستیار زندگی

نگاهی بر آثار ابوالفضل بیهقی، به مناسبت سالروز بزرگداشت این ادیب ایرانی

نویسنده ایرانی که ادیبان جهان را مبهوت کرد

تاریخ بیهقی یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی است یعنی به قول ادبا و پژوهشگران ادبیات فارسی اگر بخواهیم سه کتاب از شاهکارهای نثر فارسی را برشماریم بدون اغراق، یکی از آن سه کتاب اسرارالتوحید است و آن دو کتاب دیگر تاریخ بیهقی و تذکرةالاولیاء.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ بیهقی، ادبیات فارسی ، ادیب ایرانی، آثار ابوالفضل بیهقی، سالروز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی، اسرارالتوحید ، تذکرةالاولیاء،

بزرگا مردا که این ابوالفضل بود

ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی در حارث آباد بیهق یا سبزوار قدیم متولد شد. چون خانواده‌اش با بزرگان نشست و برخاست داشتند پدرش از همان کودکی او را در راه دانش‌اندوزی انداخت. او که بسیار باهوش بود به فعالیت نویسندگی عشق زیادی نشان داد.

بیهقی در دوران جوانی به غزنین رفت و با استعداد بی‌نظیری که داشت دستیار مشکان صاحب دیوان رسالت محمود غزنوی شد. او شخص مورد اعتماد بود و با خط خوشی که داشت اجازه نگارش بسیاری از نامه‌ها و اخبار و احوال حکومت‌ها و شاهان را داشت و آنها را به نگارش درمی‌آورد.

دانشگاه‌های زیادی در غرب و اروپا به پژوهش تاریخ بیهقی پرداختند، در دانشگاه‌های آمریکا همچون میشیگان و واشنگتن و دانشگاه فرانسه و انگلیس. همچنین نمایشنامه‌های متفاوتی را درباره تاریخ بیهقی به اجرا درآوردند.



بی‌نظیرترین منبع تاریخی

در منبع زیادت از سی مجلد نوشته علی بن زید بیهقی آمده که آغاز تألیف تاریخ بیهقی سال ۴۴۸ قمری (بهار، ج ۲، ص ۶۹) و موضوع آن، رویدادهای ۴۲سال از پادشاهی غزنویان بوده است.

این مجموعه غنی ادبیات فارسی در ۳۰ فصل تدوین شده بوده، مطالب آن تا مجلد چهارم همان مطالب تاریخ ناصری و تاریخ یمینی بوده است.

از مجلد پنجم که آغاز آن از میان رفته تا مجلد۱۰، تاریخ بیهقی موجود است و مجلدهای بعدی وقایع سال ۴۵۱ قمری بوده است.

تاریخ بیهقی در حوزه‌های گوناگون مثل تاریخ نگاری، داستان‌نویسی و اندیشه حرفی برای گفتن دارد و سرآمد در نثر و زبان فارسی و همچنین نگارش و پژوهش است.

به گفته برخی از تاریخ‌نگاران، این اثر ابوالفضل بیهقی می‌تواند منبع خوبی برای تاریخ نگاری پژوهشگران و محققان باشد و آن را سرلوحه کارشان قرار دهند.

بیهقی، شیوه‌ای بلاغی متفاوت

بسیاری از مورخان یکی از دلایل محبوب بودن این مجموعه را حضور مورخ در خود وقایع تاریخی را می‌دانند با توجه به این‌که خود او زمان رویدادها و اتفاقات را دیده است اما توانسته طراز خوبی را برقرار کند و تا حدودی تاریخ بیهقی را بی‌طرفانه به نگارش درآورد. او منصفانه رویدادهای سلسله غزنویان را روایت می‌کند و بلاغت را به سطح عالی رسانده است.

دانشگاه‌های غربی مبهوت تاریخ بیهقی

دانشگاه‌های زیادی در غرب و اروپا به پژوهش تاریخ بیهقی پرداختند، در دانشگاه‌های آمریکا همچون میشیگان و واشنگتن و دانشگاه فرانسه و انگلیس. همچنین نمایشنامه‌های متفاوتی را درباره تاریخ بیهقی به اجرا درآوردند.

تاریخی بیهقی، فصل در معنی دنیا

دقیقی درین معنی، دریغا میر بونصرا دریغا، که بس شادی ندیدی از جوانی ولیکن رادمردان جهاندار، چنین باشند کوته زندگانی، ابوالفضل بیهقی پس از  ۸۵ سال زیستن چشم از جهان فروبست است.