دودوتا چهارتای محاسبه خط فقر

خط فقر چیست؟

سوالی که مطرح می‌شود این است که با توجه به تنوع اقلیمی و فرهنگی در ایران این آمار چطور به دست آمده؟ آیا مطالعات و تحقیقاتی صورت گرفته یا صرفا بر حسب مشاهده این رقم اعلام شده است؟

قبل از بررسی بیاید به تعریف فقر مطلق فکر کنیم، بسیاری بعد از شنیدن خبر خط فقر، به  احساس کمبود و ناامیدی و فقیر بودن دچار شدند؛ اما ماجرا از چه قرار است؟

در علم جامعه شناسی فقر مطلق، ناتوانی در کسب حداقل استانداردهای  زندگی است راحت تر بگویم فقر مطلق به حداقل‌های معیشتی در جامعه دسترسی ندارد و حالا با این تفاسیر باید بررسی کنیم که آیا به راستی خط فقر در کشور ما به 20 میلیون رسیده است؟

چالش‌های آماری خط فقر

در مطالعاتی که برای خط فقر صورت می‌گیرد، تأمین حداقل نیازهای اساسی بررسی می‌شود ولی یکی از چالش هایی که این نوع مطالعات دارند تنوع اقلیمی و جغرافیایی و متفاوت بودن سبک زندگی مردم است بنابراین در کشوری چند اقلیمی محاسبه یک خط فقر کشوری معیار دقیقی برای آمار نیست.به همین دلیل خط فقر شهری و روستایی باید به طور جداگانه محاسبه شود اما از آنجایی که استاندارد و هزینه‌های زندگی در شهرهای مختلف در کشورهایی که دارای تنوع اقلیمی هستند، تفاوت زیادی دارد، حتی محاسبه دو خط فقر جداگانه شهری و کشوری نیز برآورد مناسبی نخواهد بود. ایران نیز از جمله کشورهایی است که از لحاظ سطح قیمت‌ها، سبد کالای مصرفی خوراکی و سایر هزینه‌های مصرفی متنوع است و نمی‌شود مطلق این خط فقر را برای تمامی شهر و روستاها در نظر گرفت.

سبد غذایی در خط فقر

یک روش معمول در محاسبه خط فقر مطلق، تخمین زدن یک سبد غذایی ضروری است که برای سلامت جسمی خانوار ضروری است. پس از تعیین هزینه‌های این سبد غذایی (مطابق با ملاحظات و الگوی مصرف غذایی و غیر غذایی جامعه مورد نظر)، مبلغی نیز به عنوان هزینه‌های غیر غذایی به هزینه سبد غذایی اضافه می‌شود تا خط فقر مطلق به دست آید.

از طرفی باید حواسمان به میزان نرخ تورم در خوراکی ها باشد که سیر صعودی در پیش گرفته است لبنیات و تخم مرغ، نان و غلات، شکلات و شیرینی و گوشت از جمله اقلامی هستند که در این تورم حضور فعال داشته و در سبد خانواده ها کمتر شده است.

تفاوت های فردی

مسئله مهم دیگر در آمار خط فقر، تفاوت های فردی در خانواده ها است. ترکیب سنی، میزان تحصیلات و سایر مشخصات افراد متفاوت‌اند و این خصوصیات متفاوت، الگوی مصرف متفاوتی هم دارند که در تغییر قیمت ها و درآمد خانوارها تاثیر دارد، اگر بخواهیم قید اطلاعات خانوارها و تفاوت ها را بزنیم محاسبات با خطا روبه ر و می‌شود

داستان از چه قرار است؟

برگردیم به خبری که اعلام شد و واکنش های زیادی دربر داشت از شوخی های مجازی گرفته تا موج نگرانی و ناامیدی ها، با توجه به روند طولانی و حساس بودن  محاسبه خط فقر، تنوع اقلیمی و متفاوت بودن سبک زندگی شهر و روستا، فاصله طبقاتی،  درآمد و میزان داشته ها و بسیاری از موارد دیگر، آمار اعلام شده می تواند صرفا یک فرضیه یا مشاهده از وضع اطراف باشد و مرجع اصلی که این آمار هارا بررسی و اعلام می‌کند صرفا یک مسئول خاص در ارگان و سازمان نیست و باید  برای بررسی این داده های حساس،  مرکز آمار ایران دست به کار شود و روند علمی خود را طی کند پس امید خود را دو دستی بچسبید و هر خبری را باور نکنید.

---