علائم هشداردهنده پوکی استخوان را جدی بگیرید

افرادی که بیشترین ریسک ابتلا به پوکی‌استخوان را دارند، زنان بالای ۵۰ سال هستند؛ اما یک‌چهارم مردان بالای ۵۰ سال نیز دچار پوکی استخوان می‌شوند. پوکی استخوان را بیماری خاموش می‌دانند زیرا خیلی از افراد نمی‌دانند که دچارش هستند تا زمانی که شکستگی استخوان برایشان رخ می‌دهد. آگاه بودن نسبت به علائم هشداردهنده‌ی پوکی استخوان می‌تواند کمک کند زودتر متوجه آن شوید و بتوانید علائم را کنترل کرده و جلوی آسیب‌های غیرقابل جبران استخوان را بگیرید.

مشکلات مربوط به مفصل آرواره

هرچند بیشتر افراد پوکی استخوان را مربوط به لگن یا مچ‌ها می‌دانند اما این بیماری بر هر استخوان و مفصلی در بدن می‌تواند اثر بگذارد. پوکی استخوان باعث می‌شود استخوان‌ها به مرور زمان شکننده‌تر و سست‌تر شوند که بر ساختار استخوانی دهان و آرواره نیز اثر می‌گذارد.
مطالعه‌ای اخیرا دریافته افرادی که پوکی استخوان دارند اغلب دچار مشکلاتی در مفاصل فکی و آرواره‌ای خود می‌شوند و ممکن است عملکرد این مفاصل محدود شود، مثلا قفل شدن فک، صدای کلیک مانند، درد و گرفتگی آرواره.
هرچند درد مفاصل آرواره می‌تواند دلایل زیاد دیگری هم داشته باشد و لزوما به دلیل پوکی استخوان نیست؛ اما افرادی که این مشکلات فکی را دارند بیشتر احتمال دارد که دچار پوکی استخوان باشند. پس اگر شما هم مشکلی در آرواره‌تان دارید، خصوصا اینکه سابقه‌ی مشکلات فکی ندارید، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. اگر معلوم شد تراکم استخوانی‌تان کم است می‌توانید با کمک پزشک اثرات آن را کنترل کرده و جلوی پوکی استخوان را بگیرید.

پس‌روی لثه‌ها

هرچند به نظر نمی‌رسد که تحلیل و پس‌روی لثه ربطی به پوکی استخوان داشته باشد اما می‌تواند علامت هشداردهنده‌ای از کاهش تراکم استخوان باشد. طبق پژوهش‌ها، میان پوکی استخوان و پس‌روی لثه ارتباط وجود دارد که می‌تواند بدتر شده و به بافت زیر دندان هم برسد، از جمله استخوان فک.
وقتی استخوان فک شروع به تحلیل رفتن و ضعیف شدن می‌کند و تراکمش کاهش می‌یابد، ممکن است دندان‌ها لق شوند و فضای بین آن‌ها بیشتر شده و خط لثه عقب برود و محل رشد باکتری‌ها نیز فراهم شود. پس‌روی لثه، یکی از علامت‌های شایع پوکی استخوان است.

شکنندگی ناخن‌ها

طی یائسگی که هورمون‌ها دچار نوسان می‌شوند، خیلی از خانم‌ها تغییراتی را در ناخن‌های دست و پای خود تجربه می‌کنند. در این دوران، ناخن‌ها اغلب شکننده شده و به راحتی ترک می‌خورند و می‌شکنند. هرچند شکننده شدن ناخن‌ها با بالارفتن سن، پدیده‌ای عجیب و غیرطبیعی نیست اما می‌تواند علامتی هشداردهنده از کاهش تراکم استخوان و افزایش احتمال پوکی استخوان باشد.
استروژن نقش مهمی در سلامت جنسی و باروری زنان دارد، اما یائسگی نیز فرایندی طبیعی است که با پایان یافتن سنین باروری، طی آن استروژن افت می‌کند. اگر متوجه شدید ناخن‌هایتان مثل گذشته مستحکم نیستند، خوب است به عنوان علامتی از کاهش تراکم استخوان آن را بررسی کنید.

شکستگی‌های مکرر استخوان

یکی از بارزترین علامت‌های کاهش تراکم استخوان، شکستگی یا ترک‌خوردگی مکرر استخوان است. اگر استخوان‌هایتان سست و ضعیف باشند، فعالیت‌هایی که زمانی برایتان راحت بودند سخت می‌شوند. برخی از افراد ممکن است دچار شکستگی‌های فشاری در ستون فقرات و مهره‌ها شوند.
همچنین یک شکستگی فشاری مرتبط با پوکی استخوان می‌تواند فرد را مستعد یک شکستگی فشاری دیگر کند. وقتی تراکم استخوان‌ها کاهش می‌یابد و شکننده‌تر می‌شوند، حتی وزن بدن می‌تواند برای شکستگی استخوان‌ها در ستون فقرات کافی باشد. برخی از علائم شکستگی فشاری شامل کمردرد حین ایستادن، خم شدن یا چرخیدن، کاهش قد، وضعیت نادرست بدنی، کرختی، گزگز، مشکلاتی در راه رفتن و مشکلاتی در کنترل مثانه می‌شود.

ضعف عضلانی و کاهش حرکت‌پذیری

اگر تردید دارید دچار پوکی استخوان هستید یا نه، به قدرت عضلات و تحملتان در فعالیت‌ها دقت کنید. طبق مطالعات، بین تحلیل رفتن عضلات و کاهش تراکم استخوان ارتباط وجود دارد. پوکی استخوان می‌تواند منجر به شکستگی مهره‌ها، شکستگی لگن و دیگر شکستگی‌های استخوانی شود که ممکن است سبب درد شدیدی شوند که حرکت کردن و عملکرد عضلانی اسکلتی را محدود می‌کند؛ در نتیجه وقتی استخوان‌ها سست‌تر می‌شوند، فیبرهای عضله شروع به تحلیل رفتن و حتی از بین رفتن می‌کنند. یافته‌ها نشان می‌دهند تحلیل رفتن عضلات با شدت کاهش تراکم استخوان مرتبط است. همچنین نتایج نشان می‌دهند پوکی استخوان، ارتباط تنگاتنگی با سارکوپنیا دارد که به کاهش قدرت، عملکرد و تراکم عضلات گفته می‌شود.
کم‌تحرکی برای کسانی که پوکی استخوان دارند خطرناک است زیرا با افزایش سن، ورزش و فعالیت بدنی منظم، بهترین راه پیشگیری از مشکلات استخوانی و عضلانی و مشکلات مفصلی است. هرچند ممکن است خیلی‌ها تصور کنند استراحت کردن هنگام دردهای عضلانی و مفصلی خیلی خوب است اما تحقیقات نشان داده بی‌تحرکی می‌تواند در واقع بیشتر مضر باشد تا مفید.

مشکلات تعادلی

یک علامت هشداردهنده‌ی دیگر پوکی استخوان، تشدید مشکلات تعادلی و مکررا زمین خوردن است. محققان دریافته‌اند فردی که مکررا تعادل خود را از دست می‌دهد و زمین می‌خورد، ممکن است دچار ضعف عضلات و انحنای ستون فقرات در اثر کاهش تراکم استخوان باشد.
همچنین مطالعات نشان می‌دهد یک خمیدگی در قسمت بالای ستون فقرات که به نام کیفوز یا گوژپشتی معروف است می‌تواند با کاهش گام‌های فرد، سرعت راه رفتن و توانایی بالارفتن از پله‌ها، به دلیل تعادل نامناسب، حرکت کردن را مختل کند. کیفوز معمولا در افرادی که پوکی استخوان دارند دیده می‌شود.
برای مقابله با مشکلات تعادلی، پزشکان توصیه می‌کنند با ورزش و تمرینات قدرتی و کششی گردن و ستون فقرات، علائم پوکی استخوان کنترل شود.

ضعیف شدن پنجه

ضعیف شدن قدرت پنجه در خانم‌ها در سنین یائسگی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی کاهش تراکم استخوان باشد که ریسک فاکتور مهمی در پوکی استخوان است. آزمایش‌ها نشان می‌دهند خانم‌هایی که قدرت پنجه‌شان کمتر است، تراکم استخوانی کمتری در ستون فقرات، گردن و لگن دارند.

کاهش قد

هرچند طبیعی است طی فرایند پیری، قد کمی کاهش پیدا کند اما کاهش قد بیشتر از ۴ سانتی‌متر یعنی اینکه علت آن می‌تواند جدی‌تر باشد. با کاهش تراکم استخوان و شکننده شدن آن در اثر پوکی استخوان، مهره‌های ستون فقرات نیز متاثر می‌شوند.
اما شکستگی‌های ستون فقرات تنها ارتباط بین پوکی استخوان و قد شما نیستند. مطالعات نشان می‌دهند میان کاهش تراکم استخوان در استخوان‌های لگن و کاهش قد ۴ سانتی‌متر و بیشتر نیز ارتباط وجود دارد.

مشکلات تنفسی

مشکلات متعددی و همچنین فاکتورهای خارجی می‌توانند سبب تنگی نفس شوند. اما داشتن مشکلات تنفسی می‌تواند حاصل تحلیل رفتن ستون فقرات و گوژپشتی ناشی از پوکی استخوان نیز باشد. زمانی که مشکلات تنفسی همراه با دیگر علائم پوکی استخوان وجود دارند، بهتر است سلامت استخوان‌های خود را بررسی کنید.
طبق تحقیقات، کیفوز پیشرفته یا انحنای قفسه سینه ارتباط بسیار نزدیکی با کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان دارد که می‌تواند از چند طریق، عملکرد ریه‌ها را مختل نماید. یک انحنای قابل توجه در ستون فقرات به ریه‌ها فشار وارد می‌کند و منجر به تنگی نفس می‌شود، خصوصا در افرادی که مشکلات تنفسی دیگری مانند بیماری مزمن انسدادی ریه نیز دارند. همچنین کسانی که به دلیل کاهش تراکم استخوان، استخوان‌های سست‌تری دارند در معرض شکستگی دنده‌ها هستند که سبب ناراحتی و درد شدید حین تنفس عمیق می‌شود. ضمنا شکستگی‌های فشاری در ستون فقرات می‌تواند تا حدود بسیار زیادی حرکت کردن را برای بیمار دشوار کرده و ریسک آمبولی ریه را بیشتر نماید.

کمردردهای مزمن

شاید فکر کنید کمردرد احتمالا اولین علامت پوکی استخوان است؛ اما استخوان‌های ضعیف و شکننده به طور کلی دردناک نیستند تا اینکه یک شکستگی رخ بدهد. حتی در این زمان هم ممکن است طول بکشد تا یک شکستگی جزئی خودش را به صورت درد و ناراحتی قابل‌توجهی نشان بدهد.
شکستگی‌های مکرر مهره می‌تواند اثری طولانی‌مدت و دردناک بر بدن داشته باشد. طبق پژوهش‌ها، شکستگی‌های ستون فقرات می‌تواند در نهایت منجر به حساس شدن سیستم عصبی مرکزی شده و حساسیت نرون‌ها را افزایش دهد و درد شدیدی ایجاد کند.
شاید این سوال برایتان مطرح شود که درد پوکی استخوان چگونه است؟ بستگی به فرد، شدت شکستگی و وجود عوارض دیگر دارد. در خیلی از افرادی که پوکی استخوان دارند، یک شکستگی می‌تواند درد شدید و گرفتگی‌های عضلانی ایجاد کند. همچنین این درد احتمالا با ایستادن، راه رفتن و خم شدن تشدید می‌شود.

کمبود ویتامین D

هرچند کمبود ویتامین D‌ با عوارض گوناگونی ارتباط دارد، اما با سلامت استخوان‌ها ارتباط مهمی دارد. ویتامین D‌ به بدن اجازه می‌دهد کلسیم جذب کند، تراکم املاح را در استخوان حفظ کند و ریسک شکستگی را پایین بیاورد. افرادی که به اندازه کافی ویتامین D دریافت نمی‌کنند، اغلب دچار مشکلاتی در سلامت استخوان‌هایشان می‌شوند که پوکی استخوان یکی از آن‌هاست.

---